51288

Podłożem wszystkich rewolucji społecznych jest konflikt starych sił wytwórczych z nowymi siłami wytwórczymi. Sfery życia społecznego

-    materializm historyczny to przeniesienie zasad materializmu i materialistycznej metody dialektycznej na badanie życia społecznego

i realnych procesów społeczno-historycznych

-    krytyka stosunków społecznych umożliwiła wyprowadzenie wniosków teoretycznych i praktycznych o wielkiej doniosłości dla

przekształcenia rzeczywistości społecznej i ustrojowej przez rewolucyjny ruch robotniczy

-    materializm historyczny miał jego twórcom dostarczać interpretacji wyników oraz orientacji w zawiłościach ówczesnych stosunków

społecznych

-    źródeł kształtowania się idei społecznych, poglądów prawnych, teorii politycznych oraz instytucji należy szukać w materialnych

warunkach życia społecznego („byt określa twoją świadomość")

-    postulowano wprowadzenie uspołecznionej własności dóbr produkcyjnych (prowadzi bezpośrednio do zmian w siłach wytwórczych

-    te zaś uzależnione są od zmian narzędzi pracy)

-    konflikt między nowymi siłami wytwórczymi a przestarzałymi stosunkami produkcji stanowi ekonomiczne podłoże rewolucji

społecznych (stąd w nauce o społeczeństwie niezbędne jest zbadanie rządzących w nim praw ekonomicznych)

-    zmiana ustroju polityczno-ekonomicznego przyczyni się do zmian świadomości (mentalności) społeczeństwa Klasy i walki klasowe

-    istotnym składnikiem materializmu historycznego była teoria klas i walk klasowych

-    Marks nie odkrył istnienia klas i walk klasowych, sprecyzował jedynie teorię klasy i wyciągnął z niej teoretyczne wnioski

• istnienie klas jest związane tylko z określonymi historycznymi fazami rozwoju produkcji

-    walka klas prowadzi nieuchronnie do dyktatury proletariatu

-    owa dyktatura jest sama tylko przejściem do zniesienia wszelkich klas i do społeczeństwa bezklasowego

-    społeczeństwa klasowe powstały w wyniku rozkładu ustroju wspólnoty pierwotnej

-    klasowy podział społeczeństwa charakteryzuje się wzajemnym stosunkiem klas w dziedzinie produkcji dóbr materialnych (wypływa

z różnego stosunku klas do środków produkcji)

-    walka klasowa jest prawem historycznym - wynika z narastających antagonizmów klasowych („walka klasowa jest siłą napędową

rozwoju społeczeństwa")

-    klasy prowadzą walkę ekonomiczną, o rolę społeczną i polityczną, a także ideologiczną - jedynie najliczniejszy proletariat może tę

walkę wygrać Państwo i prawo

-    uważali oni, że państwo i prawo to zjawiska historyczne, są rezultatem określonego stadium rozwoju społecznego i stanowią

instrument panowania jednej klasy nad pozostałymi

-    o kształcie państwa i prawa decyduje niewątpliwie klasa rządząca, a więc ta, która zdobyła hegemonię nad pozostałymi - państwo

to oparte jest na wyzysku klas poddanych (w takim państwie władza musi być oddzielona od mas ludowych i sprawowana przez specjalne siły, np. wojsko)

-    państwo to nic innego jak „machina kierownicza" dysponująca własnym aparatem przymusu

-    państwo działające w obronie określonego ustroju ekonomicznego tworzy również prawo, tzn. określony system norm,

odzwierciedlających wolę klasy rządzącej, podniesionej do rangi ustawy

-    marksizm stworzył swoistą teorię typów i form państw, które w XX wieku z różnym skutkiem wprowadzano w życie

-    w historii występowały po sobie następujące formy państw: niewolnicze, feudalne, kapitalistyczne - wszystkie one odzwierciedlały

wolę klasy wyzyskiwaczy