51419

PRZEDMIOT PROCESU CYWILNEGO

•    Przedmiot procesu cywilnego określa art. 1 Kpc, który stanowi:

•    Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiehdiczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społeczny ch oraz w innych sprawach, do których przepisy- tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).

•    Pierwotnie przedmiotem procesu określano roszczenie materialnoprawne, które może być dochodzone w powództwie o świadczenie. Następnie przedmiotem określano roszczenie o udzielenie ochrony prawnej w trybie modelowego sądowego postępowania (w stosunku do państwa) - roszczenie procesowe (formalne). W nauce prawa cywilnego zaczęto przyjmować, że zakr es pojęcia roszczenia formalnego jest znacznie szerszy niż roszczenia materialnoprawnego. Niektórzy autorzy identyfikują pojęcie roszczenia procesowego z powództwem. Ostatecznie wykrystalizował się pogląd, że przedmiotem procesu cywilnego jest określona sytuacja praw na, przy czym zdaniem

•    Materiał no prawnie- możność domagania się od drugrego podmiotu pewnego zachowania się, roszczenie obiektywnie istniejące i mające odpowiednik w zobowiązaniu strony przeciwnej

•    Procesowe- twierdzenie prawne powoda, nie ma obiektywnego charakteru, stanowi jednostronne zapatrywanie powoda

•    przedmiot rozstrzygnięcia sądu w trybie procesowym

o zasądzenie określonego świadczenia przedmiotem jest żądanie świadczenia, o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa o żądanie ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa

•    przedmiot ochrony prawnej w procesie cywilnym

•    przy powództwie o świadczenie przedmiotem ochrony prawnej jest roszczenie materailno-prawne - gdy sąd uwzględnia powództwo o świadczenie

•    przy powództwie o ustalenie (189 KPC) - ten stosunek prawny lub prawo, którego ustalenia żąda powód Jego istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa

•    przy powództwie o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa

•    np. powództw^ro o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Sąd uwzględni to powództwo gdy nastąpi trwały lub zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Stosunek prawny w postaci małżeństwa pizestal odpowiadać ukształtowanemu stanowi faktycznemu w wyniku trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

•    przedmiot badania i ustalania sądu;

•    Przedmiotem są fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy - te fakty, które wchodzą do podstawy faktycznej rozstrzygnięcia (orzeczenia sądowego), o ich skutkach prawnych sąd orzeka w orzeczeniu.

•    przedmiot ochrony prawnej.

•    roszczenie materialnoprawne, gdy sąd uwzględni powództwo o świadczenie;

•    stosunek prawny lub prawo, gdy sąd uwzględni powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa;

•    dla powództwa o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa - zmiana stanu faktycznego: przedmiotem ochrony jest stan faktyczny, który w pewnym momencie nie odpowiada sytuacji faktycznej przez dostosowanie do zmienionej sytuacji faktycznej -sytuacji prawnej.