52958

1. Dziedziczenie beztestamentowe.

Dziedziczenie beztestamentowe - miało miejsce tylko wtedy, gdy zmarły nie

pozostawił testamentu albo testament jego został unieważniony.

Ustawa XII tablic wymienia trzy klasy dziedziców:

•    Sui heredes - wszystkie osoby, które znajdowały się pod władzą zmarłego i w momencie jego śmierci stawały się osobami sui iuris. Spadek dzielono miedzy dziedziców w częściach równych, z tym że w miejsce zmarłego syna wchodzili jego zstępni agnacyjni.

•    Proximi agnati - najbliżsi krewni agnacyjni, którym spadek przypadał w częściach równych. Dziedziczyli oni tylko wówczas, gdy brak było dziedziców w klasie pierwszej.

•    Gentiles - w braku dziedziców wymienionych w klasie pierwszej i drugiej do spadku powoływani byli współrodowcy zmarłego noszący wraz z nim to samo nazwisko.

System pretorski znał cztery klasy dziedziców:

•    Unde liberi - do dziedziczenia powołane były dzieci spadkodawcy, niezależnie od tego czy znajdowały się pod jego władzą.

•    Unde legitimi - wszyscy ci, których wymienia ustawa XII tablic.

•    Unde cognati - dziedziczni krewni kognacyjni aż do VI stopnia w linii bocznej.

•    Unde vir et uxor - dziedziczył mąż po żonie, albo żona po mężu jeśli w momencie śmierci któregoś z nich istniało między nimi małżeństwo.

Justynian podzielił dziedziców na cztery klasy:

•    Descendenci - dzielono między nich spadek w częściach równych oraz wedle szczepów.

•    Ascendenci - rodzenia bracia i siostry lub ich zstępni - sami ascendenci dziedziczyli in lineas czyli jedną połowę wstępni ojca i drugą połowę wstępni matki.

•    Rodzeństwo przyrodnie i ich zstępni - podział spadku następował ty według głów i szczepów.

•    Dalsi krewni kognicyjni - bliższy krewny wykluczał dalszego, a spokrewnieni w stopniu równym otrzymywali części równe.

Wdowa wg prawa justyniańskiego dziedziczyła po mężu, tylko wtedy gdy uchodziła za ubogą. Otrzymywała Z*, spadku, gdy zmarły nie pozostawił więcej niż troje dzieci w przeciwnym razie, wraz z jego dziećmi dziedziczyła w częściach równych.

W razie braku dziedziców spadek po wojskowym przypadał legionowi, po duchownym kościołowi, a w większości przypadków fiskusowi.