53014

W związku z obrotem pieniężnym bankiera pojawiają się powództwa pochodzące z nieformalnych przyrzeczeń zapłaty (recepta argentarii) po potrąceniu wzajemnych roszczeń (compensatio argentarii) z uwzględnieniem miejsca świadczenia (actio de eo quod certo loco).

Dzierżawcy podatkowi - tzw. publicicani, łącząc się w związki (collegia), zdobywają tą drogą ogromne bogactwo.

2) Stosunki socjalne

Znika antagonizm między patrycjuszami i plebsem a pojawia się opozycja bogatych i ubogich.

91-89 r. p.n.e. wojna ze sprzymierzeńcami italskimi (socii)

I^x Iulia 90 r. p.n.e. - obywatelstwo rzymskie dla wiernych rzymowi italików

Lex Plantia Papiria 89 r. p.n.e. - obywatelstwo dla powstańców, którzy dowolnie złożą

broń

Zrównanie patrycjuszy i plebejuszy, pojawia się nobilitas (szlachta senatorska) - tylko ona działała w senacie i rządziła państwem.

a)    stan szlachecki (nobilitas)

członkowie dawnych rodzin patrycjuszowskich i tych, których przodkowie wykonywali urząd kurulny.

Przyczyny bogactwa:

zdobycze wojenne - wyzysk zar ządzanych prowincji ukryte operacje finansowe

w zasadzie monopol na władzę - prawo piastowania dostojeństw magistraturalnych oraz zasiadania w senacie (szlachta senatorska - ordo senatorius)

Lex Claudia 218 r. p.n.e. - zakaz działalności handlowej i bankowej dla senatorów (w praktyce często łamany)

b)    stan rycerski (ordo eąuester)

osoby, których majątek sięgał wysokiego cenzusu; opierał swoją władzę na kapitale pieniężnym.

Pierwotnie tylko ci, którzy należeli do centurii rycerskiej, służyli konno w wojsku. Gospodarczo i majątkowo me różnili się zbytnio od nobilitas.

Od czasów Grakchów przynależność do ordo eąuester i działalność w senacie wykluczają się wzajemnie

Ogromne bogactwo, dzierżawa dochodów państwowych, spekulacja z państwem (dostawy publiczne)

c)    malomieszczański stan średni

często wyzwoleńcy - rzemieślnicy, drobni kupcy, niżsi urzędnicy d) proletariat