53056

Magistratura nakazuje stronom wypuścić z rąk przedmiot sporu. Powód zapytuje pozwanego, na jakiej podstawie rości sobie pretensje do przedmiotu. Pozwany odpowiada, że wykonuje swoje prawo.

Teraz dopiero najważniejsza część: powód wzywa pozwanego, by złożył sacramentum. Pozwany wzywa powoda do tego samego.

Magistratura oddaje jednej ze stron w^r tymczasowe posiadanie przedmiot sporu. Strona ta staje się pozwanym.

Strona ta musi uprzednio dać ręczy cieli tzw. p r a e d es l it i s a c v i n d i c i a r u m na

to, że jeśli przegra, zwróci izecz zwycięzcy.

Postępowanie w sporze o nieruchomość - pierwotnie na samym gruncie, (magistratura nakazuje stronom wstąpić na grunt a następnie z niego zejść, potem wszystko tak samo) Później jako symbol gruntu strony przynoszą grudkę ziemi.

Po upływie pewnego czasu od ustawy XII, ale jeszcze we wczesnej republice pojawia się a c t i o i n rem per s p o n s i o n e ni.

Powód, zamiast żądać sacramentum, żąda złożenia sponsio praeiudicali służącej tylko do rozstrzygnięcia kwestii spornej prawa rzeczowego. Było to przyrzeczenie zapłaty drobnej smny pieniężnej na wypadek przegrania procesu. Z tej sponsio przysługiwała legis actio per iudicis arhitrive postulationem.

Poważnym postępem - nałożenie ciężaru dowodu na powoda. Przedmiot sporu zatrzymuje na okres procesu pozwny.

Ad.b) ...in personam:

Nie jest bliżej znane.

Po ukończeniu postępowania in iure, odbywało się postępowanie in iudicio pized sędzią, który po zbadaniu stanu faktycznego wydaje wyrok i rozstrzyga czy zakład był słuszny. Strona przegrana traci sacramentum

Przy l a sacramento in personam wyrok daje zwycięzcy dopiero prawo do wniesienia legis actio manus i n i e c i o n e ni, której celem - egzekucja pewnej smny pieniędzy.

Jeśli pozwany zasądzony na iiuie świadczenie (gacere praestare), szacowano je w postępowaniu dodatkowym na sumę pieniężną. Było to tzw arbitriuni litis aesti ni a n d a e.

Stąd płynie zasada, że każde zasądzenie musi opiewać na sumę pieniężną:

„omnis condeninatio pecuniaria esse debet"