53152

standardami i normami technicznymi, ekonomicznymi, ekologicznymi i społecznymi, po czwarte - w zależności od wyników kontroli - na uruchamianiu przedsięwzięć adekwatnych do sytuacji.

Co zwiększa potrzebę kontroli w organizacji?

zmiana warunków (zmienne otoczenie) - szczególnie odczuwalna przez organizacje działające w złożonym, zmiennym lub burzliwym otoczeniu; odpowiedni system kontroli może, pomóc w przewidywaniu zmian, niwelowaniu ich negatywnych skutków i wykorzystywaniu nadarzających się szans;

potęgowanie błędów (błędy pracowników) - o ile sporadyczne błędy nie są w żadnej organizacji powodem do szczególnej paniki, to systematyczny przyrost ilości popełnianych błędów może stać się czynnikiem "uśmiercającym" organizację; kontrola ma za zadanie niedopuszczanie do takiej sytuacji;

wzrost złożoności organizacji - im większa jest skala działalności organizacji tym więcej jest miejsc/ procesów, które wymagają kontroli (zwłaszcza, że rozrost organizacji często związany jest z jej decentralizacją);

delegowanie uprawnień decyzyjnych (konieczność delegowania przez kierowników uprawnień decyzyjnych) - kontrola staje się konieczna po to, by zbadać czy podwładni są w stanie wywiązać się z obowiązków i czy robią to dobrze.

Metody kontrolowania:

1.    kontrola ex-ante (wstępna) - przeprowadzana przed podjęciem działań w celu sprawdzenia, czy potrzebne środki są dostępne;

2.    kontrola sterująca - korekcja odchyleń, zanim działanie dobiegnie końca;

3.    kontrola 0-1 (akceptująca, odrzucająca) - procedury, warunki, które muszą być spełnione, aby działania mogły być kontynuowane;

4.    kontrola ex-post (końcowa) - pomiar efektów działania.

W praktyce opisane wyżej metody mogą występować w wielu formach. W organizacjach możemy mieć do czynienia z jedną lub kilkoma z wymienionych metod kontroli. Stosowane w organizacji metody kontroli są zazwyczaj połączone ze sobą w postaci wieloszczeblowej procedury -systemu kontroli.

Rodzaje kontroli.

Kontrola może być zewnętrzna lub wewnętrzna:

Zewnętrzna - dokonywana przez instytucje spoza firmy (np. Izba Skarbowa).

Wewnętrzna - dokonywana przez komórki wewnętrzne firmy. n.

Kontrola ze względu na przedmiot, np.: kontrola budżetowa, kontrola księgowa, kontrola jakości.

Kontrola ze względu na podmiot przeprowadzający kontrolę, np.: samokontrola