53508

DUALISTYCZNY CHARAKTER SYSTEMU ŹRÓDEŁ PRAWA

Dualistyczny charakter systemu źródeł prawa polega na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz przepisów o charakterze wewnętrznym.

Przepisy prawa powszechnie obowiązującego mogą wiązać wszystkie podmioty w państwie. Przepisy te mają zamknięty system z'ródeł prawa w dwóch aspektach (wyrok TK):

*    W aspekcie przedmiotowym - enumeratywnie wymienione w Konstytucji formy aktów prawa powszechnie obowiązującego

—» art. 87 - Konstytucja (akt samoistny), ustawy (akt samoistny), ratyfikowane umowy międzynarodowe (akt samoistny), rozporządzenia, akty prawa miejscowego;

akt samoistny - do jego wydania nie jest potrzebne żadne szczegółowe upoważnienie; wydawane są w tamach ogólnej kompetencji do stanowienia prawa.

—* art. 234 - rozporządzenia Prezydenta z mocą ustawy,

—» art. 91 ust 3 - przepisy stanowione przez organizację międzynarodową, do której należy Polska, jeżeli umowa międzynarodowa przewiduje taką skuteczność prawną tych przepisów w prawie wewnętrznym.

—* w/w wyiątki —* kwestia kontrowersyjna.

ŁozszcŁzeme kauiggu.ŹŁgdgJ;.piawainoże nastąpić tylŁg..w.Łonslytucn

*    W aspekcie podmiotowym - enumeratywne wyliczenie wszystkich organów na szczeblu centralnym upoważnionych do stanowienia prawa, z założeniem, że kompetencji me można domniemywać.

—* poziom konstytucyjny - parlament w szczególnej procedurze art. 235 K.;

—* poziom ustaw zwykłych - parlament;

• prezydent - w sytuacjach nadzwyczajnych - art 234 K.;

—* poziom rozporządzeń - prezydent. Rada Ministrów, premier, ministrowie oraz przewodniczący komitetów, KRRiTv.

^ zakaz rozszerzającej wykładni np. funkcjonalnej (wyrok TK dot NBI^

—► poziom prawa miejscowego - samorząd terytorialny i terenowe organy administracji rządowej —• na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych —* niezupełne zamknięcie z'ródeł prawa, gdyż ustawodawca może określać jakim organom lokalnym ma przysługiwać ta kompetencja.

Akty prawa wewnętrznego - ich istota to ograniczony zakres obowiązywania —*tylko jednostki podległe.

*    Akty prawa wewnętrznego mają otwarły charakter w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym (wymienione są tylko uchwały RM i ministrów) —» mogą być rozszerzane też w drodze ustawy.

*    Akty prawa wewnętrznego wg art. 93 K.:

—* mogą być adresowane tylko do jednostek organizacyjnie podległych;

—» nie mogą działać na „zewnątrz”, tzn. me może być podstawą decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

—* mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy (lub konstytucji jak uchwały RM).

—* muszą być zgodne z powszechnie obowiązującym prawem i podlegają sądowej kontroli (TK — uchylić, inne sądy - odmowa zastosowania)

*    „Podległość” - szerokie rozumienie wg TK - 2 wyroki stwierdzające, że podległość istnieje jeśli wynika z konstytucji, np. „NIK podlega Sejmowi”, „NBP jest centralnym bankiem państwa” —* niebezpieczeństwo zbliżenia się do sfery aktów prawa powszechnie obowiązującego.

Podział na aŁty piawa powszechnie obowazuiaccgo i akty piawa wcwncUzncgo icst podziałem dychotomicznym. tzn. nie istnieje trzecia kategoria aktów normatywnych. W szczególności nie można stwierdzić istnienia kompetencji do wydawania aktów władczych, jeżeli uprawnienie to jest niezbędne dla realizacji zadań publicznych nałożonych ustawą na określone podmioty.