Model Virgini Henderson (1955 r.)	Model Doroty Orem - koncepcyjny	Model Nancy Roper
a) założenia: Pielęgniarstwo jest asystowaniem człowiekowi; Pielęgnowanym może być człowiek zdrowy i chory; W wyniku pielęgnowania chory lub zdrowy może stać się niezależnym od innych. b) 14 unikatowych potrzeb, w których jest zaspokojone asystowanie pielęgniarskie: potrzeby biologiczne: odpowiednie odżywianie i dostarczanie płynów; wydalanie; poruszanie; zachowywanie się i właściwej postawy ciała (chodzenie, siedzenie, leżenie, zmiany pozycji); sen i odpoczynek; dobieranie odpowiedniej odzieży i bielizny; utrzymywanie prawidłowej ciepłoty ciała przez właściwe dobieranie odzieży i wprowadzenie zmian w środowisku; utrzymywanie czystości i schludnego wyglądu oraz zabezpieczenie ciała przed urazami; unikanie zagrożeń ze strony środowiska oraz unikanie ranienia innych; potrzeby psycho-społeczne: komunikowanie się z innymi oraz wyrażanie emocji, potrzeb, lęków, itd.; podejmowanie praktyk religijnych zgodnie z własnymi wierzeniami; podejmowanie pracy zapewniającej zyskiwanie poczucia osiągnięć; zabawa lub uczestnictwo w różnych formach rekreacji; uczenie się, odkrywanie i zaspokajanie ciekawości poznania nowego - niezbędne dla zdrowia i normalnego rozwoju. Unikatowe - bo charakterystyczne tylko dla pielęgniarstwa. c) klasyczna definicja pielęgniarstwa, opublikowana w 1958 r. przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN) Unikatową funkcją pielęgniarstwa jest towarzyszenie człowiekowi - choremu lub zdrowemu - w wykonywaniu tych czynności związanych z utrzymaniem zdrowia, jego odzyskaniem lub godną śmiercią, które mógłby wykonywać bez pomocy, gdyby miał niezbędną siłę, wolę lub wiedzę. Robienie tego w taki sposób, aby możliwie najszybciej mu pomóc w uzyskaniu samodzielności. d) czynniki wpływające na modyfikacje potrzeb wiek człowieka (noworodek, małe dziecko, młody człowiek, osoba starsza, osoba umierająca) temperament, stan emocjonalny, a także krótkotrwały nastrój (np. namolny, ponadaktywny, spowolniały, euforyczny, lękowy, histeryczny, depresyjny) stan socjalny i kulturowy (np. człowiek mający rodzinę, przyjaciół, dobrze przystosowany do środowiska albo człowiek samotny, źle przystosowany) właściwości fizyczne człowieka (np. masa ciała w normie, poniżej lub powyżej normy, właściwości motoryczne: w normie, ich utrata) możliwości intelektualne (w normie, powyżej lub poniżej normy) funkcjonowanie receptorów (wzroku, słuchu, dotyku, równowagi - w normie lub utrata któregoś z nich) Model Virgini Henderson (1955 r.) e) stany patologiczne wpływające na modyfikacje pomocy pielęgniarki zaburzenia gosp. wodno - elektrolitowej (w tym stany głodu, uporczywych wymiotów, biegunek) ostry niedobór tlenu wstrząs ( w tym zapaść, krwotok) zaburzenia świadomości (śpiączka, delirium) nienormalna temp. ciała, wywołana narażenie na wpływ niskiej lub wysokiej temp. otoczenia ostre stany gorączkowe z różnych przyczyn miejscowe uszkodzenie skóry, zranienia, infekcje stany zakaźności stany przed - i pooperacyjne unieruchomienie spowodowane choroba lub leczeniem ból ciągły, nieustępujący pod wpływem stosowanych środków.	a) model koncepcyjny pielęgnowania Orem jest określany jako teoria samoopieki, czyli świadomej, wyliczonej aktywności ukierunkowanej na zaspokajanie określonych potrzeb, które w sposób celowy regulują integralność, funkcjonowanie i rozwój jednostki b) 2 formy samoopieki pośrednia - zdolność ludzka do angażowania w samo opiece i te indywidualne zdolności uzależnione są od wieku, rozwoju, aktywności życiowej, kultury społecznej i zdrowia; samoopieka spontaniczna (np. „jem owoce bo lubie, a nie, że muszę je jeść”) terapeutyczna - aktywność podejmowana krótkim czasie, wymagająca zastosowania różnych metod; samoopieka ukierunkowana, z celem (np. „ćwiczę bo chcę mieć większą sprawność”, „szczepię się”) c) założenia samoopieka jest nabywana przez człowieka przez kontakty interpersonalne i komunikowanie każda osoba dorosła ma zarówno prawo jak i odpowiedzialność za sprawowanie opieki nad sobą oraz innych, np. za dzieci, osoby niepełnosprawne; dorosły może czasem potrzebować wsparcia w realizacji samoopieki. d)zachowanie równowagi pomiędzy indywidualnym zapotrzebowaniem na opiekę a zdolnością jednostki do samoopieki (deficyt samoopieki) wymaga interwencji pielęgniarskiej e) 3 kategorie potrzeb związane z samoopieką potrzeby uniwersalne - wspólne dla wszystkich ludzi, konieczne dla utrzymania życia i zdrowia oraz dobrego samopoczucia potrzeby rozwojowe - początkowo utożsamiane z uniwersalnymi, a następnie wyodrębnione jako nowa kategoria, ze względu na zmieniające się potrzeby zależne od okresu rozwoju człowieka (w tym też nowe sytuacje życiowe -odejście bliskiego, trudne sytuacje życiowe) potrzeby w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia - np. w przypadku jego pogorszenia, w chorobie czy też w niepełnosprawności f) dobór najskuteczniejszej metody pielęgnowania dla potrzeb pacjenta działania „za” i „dla” pacjenta - aktywizowanie kierowanie, doradzanie, udzielanie wskazówek - bycie przewodnikiem udzielanie wsparcia - wspieranie psychiczne i fizyczne stwarzanie środowiska sprzyjającego rozwojowi osoby wymagającej pomocy 5) uczenie g) 3 systemy pielęgnowania system całkowicie kompensacyjny - zespół sprawuje opiekę i wykonuje wszystkie czynności w jej imieniu, za pacjentkę system częściowo kompensacyjny - częściowo personel, częściowo pacjent system wspierająco - uczący - mobilizowanie pacjentki w dostarczaniu określonej wiedzy, nie wyręczanie lecz przygotowanie do samodzielnego wykonywania samoopieki System jest zależny od stanu pacjenta, jego potrzeb oraz indywidualnej oceny rodzaju i rodzaju i stopnia deficytu samoopieki. stopnia deficytu samoopieki.	a)skoncentrowany na aktywnościach życiowych, podejmowanych przez pacjenta oraz wspólne rozpoznanie z pacjentem aktualnych i potencjalnych problemów; b) najważniejsze w tym modelu to zebranie informacji, następnie wspólnie z pacjentem dokonanie weryfikacji informacji, ważne jest komunikowanie się z pacjentem c)zastosowanie w opiece nad pacjentami psychicznie chorymi, w mniejszym zakresie w schorzeniach somatycznych oraz w otwartej opiece zdrowotnej d) charakterystyczne elementy: aktywności życiowe (podejmowane indywidualnie przez człowieka) o utrzymanie bezpiecznego środowiska (fizyczne i psychiczne) o komunikowanie się (werbalne i pozawerbalne) o oddychanie o jedzenie i picie o wydalanie o utrzymywanie czystości osobistej i ubrania o kontrolowanie temp. ciała o poruszanie się o praca i rozrywka (czynniki rozwoju człowieka) o wyrażanie seksualności (zależne od wieku, silne związane z osobowością) o sen o umieranie (jako proces) o długość życia (podążanie do śmierci) o ciągłość, na którą składają się zależności i niezależności (powiązane z długością życia) czynniki wpływające na aktywności życiowe - występują we wzajemnych relacjach: → fizyczne → psychologiczne → socjologiczne → środowiskowe → polityczno - ekonomiczne; indywidualność życiowa - swojego rodzaju produkt wpływający na aktywności życiowe; może wyrażać się w tym, jak osoba wykonuje poszczególne aktywności życiowe, jak często i gdzie, kiedy i dlaczego w taki sposób te aktywności podejmuje, co o nich wie, które z tych aktywności stanowią dla niej wartość i co przeżywa wykonując je i jaką przyjmuje postawę w stosunku do nich zindywidualizowane pielęgnowanie - w jakiej relacji jest model w stosunku do zindywidualizowanego pielęgnowania; model ten powinien determinować fazy indywidualnego pielęgnowania by zapobiec rutynie, by brać zawsze pod uwagę indywidualność pacjenta i jego możliwości podejmowania aktywności życiowych e) Nancy Roper była zwolenniczką aktywnego włączania pacjenta w proces pielęgnowania → przed realizacją poszczególnych faz pielęgnowania, pielęgniarka powinna uzyskać odpowiedź na pytania: gdzie pacjent znajduje się na linii zależność Model Nancy Roper - niezależność w okresie poszczególnych aktywności życiowych? dlaczego jest w tym punkcie, czym to jest spowodowane? gdzie powinien być? czy trzeba pomóc pacjentowi zaakceptować przesunięcie w kierunku niezależności? w jaki sposób może zostać oceniona lub zmierzona?

---