Filozofia Arystotelesa.

Arystoteles /384-322 p.n.e./ Uczeń Platona. Arystoteles nazywa się Stagirytem, nazwa pochodzi od miejsca urodzenia, czyli od miasta Stagir. Przybył do Aten ,został uczniem akademii platońskiej, pozostał w niej do śmierci Platona a potem, gdy obniżył się poziom naukowy, Arystoteles odszedł i założył własną szkołę, nosiła nazwę gimnazjum ,druga nazwa szkoły; szkoła perypatycka /uczono się spacerując/. Podział dzieł Arystotelesa: Dzieła zostały podzielone przez Andronikosa z Rodos na: -- pisma logiczne; noszą wspólną nazwę "Organon" /tłumaczy się jako narzędzie/ -- pisma przyrodnicze: najważniejszy tytuł: " Fizyka Arystotelesa " -- pisma metafizyczne: najważniejszy tytuł: " Metafizyka Arystotelesa " -- pisma etyczne: " Etyka nikomachejska " -- pisma poetyczne albo inaczej estetyczne Główne dzieło"Poetyka" w całości do dzisiejszego dnia nie dotrwało, składa się z dwóch części: część pierwsza teoria komedii, druga teoria tragedii, trzeciej części dziś brak. Poglądy logiczne: Arystoteles pierwszy wydzielił logikę z filozofii, potraktował ją jako dyscyplinę formalno- pomocniczą i do dziś jest ona tak traktowana. Na logikę Arystotelesa składała się: - teoria poznania; - teoria sądów. Teoria pojęć: tłumaczył, że każde pojęcie powinno być zdefiniowane. Podał także warunki poprawnego definiowania pojęć, z warunków tych korzystamy do dnia dzisiejszego. 2 warunki poprawnego definiowania pojęć: - genus /rodzaj/ trzeba najpierw wskazać; - differentia specifica /cech wyróżniające/. Teoria sądów: tłumaczył, że każdy sąd powinien być dowiedziony, Ponadto należy zbudować rozległą teorię sylogizmu. sylogizm - jest to wnioskowanie z 2 sądów mających 1 pojęcie wspólne. np. Sokrates jest człowiekiem. Człowiek jest śmiertelny. --------------------------------- Sokrates jest śmiertelny. Podział filozofii dokonany przez Arystotelesa: Arystoteles pierwszy dokonał podziału filozofii, był on równoznaczny z podziałem nauki. Podział ten obowiązywał, aż do wieku XVII. Był to podział dychonomiczny /dwuczłonowy/. Człon pierwszy: filozofiia praktyczna ( ekonomia, polityka, etyka i poetyka.) Człon drugi: filozofia teoretyczna, (fizyka, matematyka i tzw. filozofia pierwsza inaczej metafizyka.) Metafizyka Arystotelesa Główna teza metafizyki Arystotelesa brzmi: "byt jest jednostkowy a ogólność przysługuje wiedzy" Główne pojęcia metafizyki: - substancja; - materia; - forma. Substancja: konkretna jednostkowa rzecz, składa się z materii i formy. Materia: właściwością było to, że była bierna, była ona co najwyżej możliwością ruchu. Forma: była ruchem, energią. Spiżowa kula materiał z którego została wykonana ,ze spiżu - materia - to materiał forma kulistość - to kształt Posąg materiał, z którego posąg wyrzeźbiono - materia rzeźbienie posągu oznaczało jego formowanie gotowy posąg to substancja Przykład pojęcia ogólnego: forma: należy do zakresu tego pojęcia cechy wspólne wszystkich ludzi: poruszają się na 2 nogach; materia: cechy człowieka, które do zakresu pojęcia Człowiek nie należą wzrost, ( kolor oczu) Zasada hilernofizmu: Głosiła, że materia i forma nie istnieją rozdzielnie, istnieją jedynie zespoły materii i formy. Odstępstwa od zasady: I. znajdujemy w poglądach teologicznych, kiedy tłumaczymy powstanie świata, twierdził, że na początku istniała nieukształtowana, bierna czysta materia. Na początku była również czysta energia, czysta forma, którą Arystoteles nazwał bogiem. Powstanie świata polegało na nadaniu impuls energetycznego materii biernej przez Boga. II. znajdujemy w poglądach teoriopoznawczych Arystoteles wyróżnił 2 rodzaje rozumu: -- rozum bierny - porównywalny do czystej materii; -- rozum czynny - był czystą formą, energią. Metafizyka Arystotelesa Jest realizacją znanej zasady jego filozofii tj. zasady złotego środka. Sformułował ją na gruncie etyki, głosiła ona, że należy unikać skrajnych rozstrzygnięć i wybierać tzw. miarę średnią. Pogląd będący realizacją zasady złotego środka w metafizyce nosi nazwę dualizmu. Teoria poznania Arystotelesa /pod kątem realizacji złotego środka/ Arystoteles na pytanie skąd się bierze wiedza ludzka, pytanie aspektu genetycznego ,odpowiadał że źródłem ludzkiej wiedzy jest doświadczenie zmysłowe tzn. człowiek nie posiada wiedzy wrodzonej, rodząc się jest podobny do niezapisanej kartki taki pogląd jest to empiryzm genetyczny. Natomiast na pytanie na jakiej drodze dochodzimy do wiedzy prawdziwej odpowiadał, że drogą jest rozum jest to racjonalizm metodologiczny. Poglądy etyczne: Arystoteles był twórcą pojęcia etyka. Dał początek kierunkowi w etyce normatywnej, który nosi nazwę eudajmonizmu. Dobrem najwyższym była eudajmonia /wyraz grecki/ tłumaczony na polski wyrazem szczęście, jest to niedokładne tłumaczenie. Eudajmonia to tyle co dążenie do doskonałości wewnętrznej. Ilustracje złotego środka w etyce: negatywnym zachowaniem etycznym była rozrzutność, ale również skąpstwo rozrzutność skąpstwo hojność zuchwalstwo tchórzostwo męstwo Poglądy estetyczne: Arystoteles pierwszy zaliczył poezję do zakresu pojęcia sztuka, uczynił to drogą zestawienia tragedii. Rozstrzygnięcie to przyjęło się dopiero na dobre w wieku XVI, kiedy to we Włoszech dokonano przekładu poetyki Arystotelesa. W poetyce wyłożył Arystoteles słynną teorię, która nosi nazwę teorii katharsis, była to teoria psychologicznego oddziaływania sztuki na odbiorców, Realizm umiarkowany: Jest to pogląd Arystotelesa na temat przedmiotu pojęć ogólnych. Pojęcia ogólne wg.Arystotelesa są to abstrakcje, konstrukcje umysłu ludzkiego który w jednym pojęciu grupuje cechy wspólne dla danej klasy, bądź grupy przedmiotów. W okresie po śmierci Arystotelesa największe znaczenie zyskały szkoły filozoficzne. Największy rozgłos zyskały 3 szkoły: - epikurejska; - stoicka; - sceptycka. Łączył te szkoły wspólny cel, odpowiedź na pytanie "Jak żyć ?" Filozofowie należący do tych szkół chcieli wskazać człowiekowi drogi prowadzące do osiągnięcia szczęścia. Na pierwszy plan w tych szkołach wysuwały się zagadnienia: antropologiczno-etyczne. Problematyka ontologiczna i teoria poznania pełniły rolę służebną.