1. Ściśliwością gruntu nazywamy zdolność gruntu do zmniejszania swojej objętości pod wpływem obciążenia. W przypadku rozdrobnionych gruntów mineralnych zmniejszanie się objętości gruntu pod wpływem obciążenia jest wynikiem zmniejszania się objętości porów wskutek wzajemnego przesuwania się ziaren i cząstek gruntu. W procesie tym następuje wyciskanie wody i powietrza wypełniających pory gruntowe.

Ściśliwość gruntu zależy głownie od składu granulometrycznego gruntu, porowatości, wilgotności, składu mineralnego (zwłaszcza frakcji iłowej).

Miarą ściśliwości gruntu jest moduł ściśliwości który jest w pewnym sensie odpowiednikiem modułu sprężystości ciał sprężystych. Grunt nie jest jednak ciałem w pełni sprężystym i odkształcenia zachodzące w nim pod wpływem przyłożonych obciążeń są sumą odkształceń sprężystych i trwałych, dlatego wykres ściśliwości nie pokrywa się z wykresem odprężenia. Jest wiele możliwości badania ściśliwości gruntu zarówno w terenie jak i w laboratorium. Badanie ściśliwości w laboratorium wykonuje się w aparacie zwanym edometrem, dlatego też uzyskany parametr w wyniku tego badania nazywany jest enometrycznym modułem ściśliwości. Zależność między obciążeniem a odkształceniem jest funkcją wyższego rzędu ilustrującą której jest krzywa ściśliwości. Aparat bezpośredniego ścinania.

2. Edometr.

Rys. EDOMETR

Rys. KRZYWA ŚCIŚLIWOŚCI

Wykres ilustruje zjawisko ściśliwości pierwotnej dla próbki gruntu, jej odprężenia (po odciążeniu) i ściśliwości wtórnej (przy ponownym obciążeniu w tym samym zakresie). Wartość modułu ściśliwości pierwotnej określamy z krzywej ściśliwości pierwotnej z wzoru, który przyjmuje się według prawa Hooke'a z zastrzeżeniem, że stosuje się go dla niedużych zakresów obciążeń:

M₀ - moduł ściśliwości pierwotnej [kPa, MPa],
Ds - przyrost obciążenia jednostkowego próbki [kPa, MPa],
e - odkształcenie względne próbki,
Ds_i - przyrost obciążeń, Ds_i = s_i -s_i-1 , [kPa, MPa],
h_i-1 - wysokość próbki w edometrze przed zwiększeniem naprężenia z s_i-1 do s_i [mm],
h_i - wysokość próbki w edometrze po zwiększeniu naprężenia z s_i-1 do s_i [mm],
Dh_i - zmniejszenie wysokości próbki w pierścieniu edometru po zwiększeniu obciążenia o Ds_i; Dh_i = h_i-1 - h_i [mm].

Moduł ściśliwości wtórnej (M) oblicza się w analogiczny sposób przyjmując wartości odkształceń z krzywej ściśliwości wtórnej.
Proces zmiany objętości gruntu w czasie, zachodzący w wyniku wypływania wody z porów pod wpływem przyłożonego obciążenia nazywamy konsolidacją.
Czas trwania konsolidacji zależy głównie od przepuszczalności gruntu. Grunty o niskiej przepuszczalności (np. grunty spoiste) wymagają dłuższego czasu na zakończenie konsolidacji. Dlatego grunty te osiadają znacznie wolniej niż grunty niespoiste, i, co za tym idzie, proces ten trwa znacznie dłużej. Proces ten ilustruje krzywa konsolidacji.

• odczyty osiadania będziemy notować po upływie następujących czasów: 30˝, 1´, 2´, 4´, 6´, 8´ ,

• odkręcamy śrubę dociskową trzpienia i notujemy odczyty czujnika przemieszczeń,

• po określonym czasie pomiarowym zwiększamy obciążenie do kolejno: 25, 50, 100 kPa,

• po każdym nowym obciążeniu notujemy wskazania czujnika jak przewidziano w pkt. II 1.,

• po osiągnięciu umownej stabilizacji odciąża się próbkę stopniowo w odstępach czasowych 2 min do wartości 12,5 kPa,

• w celu określenia ściśliwości wtórnej gruntu po odciążeniu, próbkę obciąża się ponownie kolejno stopniami obciążenia zgodnie z pkt. II 3. w odstępach czasowych 2min.

Wyniki badania:

Naprężenie	Wysokość próbki	Skrócenie próbki
[kPa]	[mm]	[mm]
12,5	19,814	0,033
25	19,627	0,032
50	19,404	0,039
100	19,143	0,046
200	18,934	0,036
100	18,971	0,006
50	18,994	0,004
25	19,068	0,013
12,5	19,150	0,015
25	19,135	0,003
50	19,113	0,004
100	19,039	0,013
200	18,919	0,018
400	18,807	0,020

---