SPIS TRECI
SPIS TREŒCI
Wiadomoci og�lne
Nazwa organizacji
Fabryka Kot�w "RAFAKO S.A." Sp�ka Akcyjna
Lokalizacja
47-400 Racib�rz
ul. kowa 33
Podstawowe kierunki dziaania organizacji
RAFAKO S.A jest przedsibiorstwem dziaajcym w brany energetycznej
G�wnymi odbiorcami produkcji Fabryki Kot�w RAFAKO S.A. s:
krajowa energetyka zawodowa;
krajowa energetyka przemysowa;
zagraniczni odbiorcy obiekt�w energetycznych.
W ofercie firmy najbardziej znaczc pozycj stanowi:
wysokoprne koty parowe opalane gazem kamiennym i brunatnym, olejem, gazem bd mieszanin paliw: wgiel - gaz - olej;
ciepownicze koty wodne.
Og�lna charakterystyka organizacji
Fabryka Kot�w RAFAKO zostaa utworzona w 1949r. jako przedsibiorstwo pastwowe zatrudniajce ok. 2500 os�b i od tego czasu rozwija si systematycznie stojc w szeregu najwikszych producent�w kot�w i aparatury procesowej nie tylko dla potrzeb kraju lecz i na eksport. Od lutego 1992r. RAFAKO jest sp�k akcyjn, w kt�rej struktura akcjonariatu przedstawia si jak na rysunku 1.
Rys. 1 Struktura akcjonariatu RAFAKO S.A.
Dziki produkcji RAFAKO od 1960r. zosta wyeliminowany import kot�w energetycznych, a okoo 20% swej produkcji fabryka przeznaczaa na eksport.
Jako najwikszy w kraju i czoowy w Europie producent kot�w energetycznych i przemysowych oraz urzdze ochrony rodowiska RAFAKO S.A oferuje projektowanie i wykonawstwo szerokiej gamy kot�w opalanych wglem kamiennym, olejem, gazem bd kombinacja tych paliw, a wr�d nich najnowoczeniejszych kot�w fluidalnych oraz kot�w odzysknicowych. Ponadto w ofercie znajduj si instalacje odsiarczania spalin, jak r�wnie wszelkiego rodzaju inna aparatura i urzdzenia dla przemysu chemicznego, cukrowniczego, spoywczego.
W 1992r. firma zostaa sprywatyzowana i zarejestrowana w Sdzie Gospodarczym w Katowicach pod numerem RHB 9245 pod nazw Fabryka Kot�w RAFAKO Sp�ka Akcyjna, a w marcu 1994r. zadebiutowaa ona na Warszawskiej Giedzie Papier�w Wartociowych.
Rok 1995 to rok rozpoczcia w Chinach dziaalnoci sp�ki join-venture SANBEI-RAFAKO, kt�rej g�wn ofert produkcyjn maj by mae i rednie koty.
Zatrudnienie - liczba zatrudnionych og�em i w poszczeg�lnych grupach
RAFAKO S.A w liczbach:
Rok zaoenia: 1949 r.
Powierzchnia hal produkcyjnych: ok. 55 000 m2
Cakowita powierzchnia zakadu: 600 000 m2
Liczba zatrudnionych: ok. 2 000 w tym:
Biuro Konstrukcyjne - ok. 260 os�b
Biuro Technologiczne - ok. 90 os�b
Biuro i Laboratoria Kontroli Jakoci - ok. 110 os�b
Pion Handlowy - ok. 100 os�b
Pion Serwisu - ok. 40 os�b
Zakad Produkcyjny - ok. 1 400 os�b.
Schemat Organizacyjny
W listopadzie 1999 r. zosta zmodyfikowany schemat organizacyjny [zacznik 1], kt�ry dzieli firm na pi odrbnych jednostek biznesowych.
Misja, wizja i cele strategiczne organizacji
Sp�ka zamierza realizowa przedsiwzicia inwestycyjne w dw�ch kierunkach:
w rozw�j bazy wytw�rczej
w rozw�j produktu.
Inwestycje w rozw�j bazy wytw�rczej, zwikszajce moliwoci wytw�rcze oraz wydajno bd realizowane poprzez zakupy maszyn i urzdze do spawania, obr�bki cieplnej i obr�bki plastycznej oraz automatyzacj proces�w technologicznych.
Cele rozwoju produktu bdzie poszerzenie oferty Sp�ki w zakresie urzdze i instalacji proekologicznych, nie tylko dla odbiorc�w z brany energetycznej, ale r�wnie dla przemysu chemicznego, rafineryjnego i petrochemicznego.
Prognozy najwaniejszych dla RAFAKO S.A. rynk�w eksportowych i rynku krajowego nie przewiduj znacznego wzrostu zapotrzebowania na energi potwierdzajc tym samym, e w perspektywie kr�tko i rednioterminowej najwaniejszymi inwestycjami bd modernizacje ze szczeg�lnym uwzgldnieniem wymog�w ochrony rodowiska.
W przypadku rynku krajowego dodatkowym czynnikiem determinujcym kierunek rozwoju firmy RAFAKO jest prognozowany wzrost udziau gazu w paliwowej strukturze wytwarzania energii.
Wanym sygnaem dla RAFAKO jest fakt zwolnienia tempa, a na polskim rynku nawet cakowitego wstrzymania inwestycji w zakresie energetyki jdrowej.
W zwizku z powyszym obserwuje si wzrost zainteresowania technologiami proekologicznymi: instalacje odsiarczania spalin, palniki niskoemisyjne, bloki parowo - gazowe oraz wzrost zapotrzebowania na usugi serwisowe takie jak kompleksowe remonty obiekt�w, rewitalizacja walczak�w, modernizacje podgrzewaczy powietrza.
Wr�d ekonomicznych czynnik�w wpywajcych na kierunki rozwoju RAFAKO wymieni naley:
program prywatyzacji energetyki;
zmiany cen nonik�w energii oraz samej energii.
MISJA : Zachowanie pozycji lidera na krajowym rynku urzdze energetycznych oraz ugruntowanie swojej obecnoci na rynkach zagranicznych.
Std najwaniejszymi CELAMI STRATEGICZNYMI s:
zapewnienie elastycznoci oferty poprzez stae dostosowywanie jej do zmieniajcych si potrzeb klient�w;
zapewnienie moliwoci finansowania duych przedsiwzi energetycznych.
Produkt i rynek
Co jest podstawowym produktem organizacji ?
RAFAKO S.A jest przedsibiorstwem dziaajcym w brany energetycznej. Przedsibiorstwo oferuje szeroki asortyment produkcji obejmujcy w szczeg�lnoci:
koty parowe wodno - rurowe;
koty wodne;
zespoy i czci maszyn i urzdze dla przemysu energetycznego;
maszyny i urzdzenia dla energetyki, ciepownictwa i przemysu, w tym dla przemysu chemicznego;
instalacje ochrony rodowiska.
Prosz poda peen asortyment produkt�w oferowanych przez organizacj?
Peen i szczeg�owy asortyment produkt�w oferowanych przez RAFAKO to:
wysokoprne koty parowe opalane wglem kamiennym, olejem, gazem bd mieszanin paliw: wgiel - gaz - olej;
ciepownicze koty wodne;
koty z cyrkulacyjnym zoem fluidalnym;
koty odzysknicowe;
elementy kotowe:
walczaki, dennice, wownice, ciany szczelne, obrotowe wymienniki ciepa
instalacje odsiarczania spalin;
aparatura chemiczna:
instalacje i zbiorniki dla cieczy chemicznych, reaktory, kondensatory, chodnice, kolumny reakcyjne.
Reasumujc: Fabryka ma opanowan i cigle udoskonalan technologi produkcji kot�w parowych i wodnych , a take walczak�w oraz przygotowana jest do wytwarzania urzdze zwizanych z utylizacj odpad�w. W latach 80-tych wprowadzono do sprzeday asortyment - urzdzenia odnowy powietrza, obejmujcy instalacje odsiarczania spalin.
Czy zmienia si asortyment produkt�w ?
Produkcja RAFAKO S.A ma charakter jednostkowy i jest realizowana na konkretna zam�wienia wynikajce z zawartych kontrakt�w.
Proces produkcji duych obiekt�w, jakimi s koty bd cae instalacje zwizane z energetyk lub ochron rodowiska, jest procesem dugotrwaym. Zasadniczo nie wystpuje sezonowo rynku zwizana z okresowym wzrostem zapotrzebowania na dany produkt. Sezonowo cile zwizana z sezonem remontowym w energetyce w okresie letnim i jesiennym, przejawiajca si zwikszon produkcj i wikszymi dostawami, dotyczy element�w kot�w i instalacji wykorzystywanych bezporednio w procesach modernizacyjnych i remontowych. Sezonowo ma wpyw na wielko produkcji, ale nie na jej asortyment.
Czy organizacja wykorzystuje dane marketingowe do zmiany asortymentu?
Dziaalno marketingowa Sp�ki nakierowana jest na wykreowanie wizji przedsibiorstwa, kt�re z powodzeniem konkuruje na trudnym rynku aparaturowo - energetycznym oraz na znalezienie takich sektor�w rynkowych, gdzie moliwe jest pozyskanie nowych odbiorc�w i zdobycie nowych zam�wie. Istotne jest r�wnie stworzenie takiego image, aby nazwa firmy wywoywaa pozytywne odczucia nie tylko wr�d os�b bezporednio zwizanych z t bran, lecz w szerokich krgach spoeczestwa.
Spor�d najwaniejszych imprez, na kt�rych obecna jest Sp�ka naley wymieni takie imprezy jak:
Midzynarodowe Targi Przemysowe w Hanowerze (Niemcy),
Najwiksza wystawa energetyczna w Europie - Power-Gen Europe w Helsinkach,
Midzynarodowe Targi Techniczne Katowice (dawn. SIMMEX),
Targi POLEKO w Poznaniu,
Targi ECOENERGIA w Gdyni.
RAFAKO S.A. prowadzi oywion dziaalno w stowarzyszeniach i klubach profesjonalnych.
W jaki sektorze dziaa organizacja ?
Firma RAFAKO S.A. dziaa w sektorze przemysu energotechnicznego, kt�ry obejmuje produkcj wszelkich urzdze da cel�w wytwarzania i przesyania energii lub zwizanych z tym innych zastosowa przemysowych.
W wymiarze midzynarodowym struktura wasnoci przemysu produkcyjnego urzdzenia dla energetyki charakteryzuje si obecnie duym stopniem koncentracji. Najwikszymi wiatowymi producentami s: Asea Brown Bovery (ABB), GEC Alsthom, Siemens, General Electric, Westinghouse, Hitachi, Mitsubishi, Toshiba, Foster Wheeler.
W ostatnich latach widoczne jest zwikszenia midzynarodowej konkurencji w zakresie produkcji i sprzeday sprztu dla przedsibiorstw energetycznych.
Prosz poda g�wnych konkurent�w dla organizacji ?
G�wnymi konkurentami RAFAKO S.A zar�wno na rynku polskim jak i europejskim s firmy:
w zakresie kot�w fluidalnych, urzdze energetycznych i modernizacji:
FOSTER WHEELER ENERGY - USA
ABB - koncern midzynarodowy
GEC Alsthom - Francja
DEUTSCHE BABCOCK - Niemcy
BURMEISTER - Niemcy
Ivo International - Finlandia
Stork Ketels BV - Holandia
Royal Schelde - Holandia
Kuaerner Enviro Power - Szwecja
ANSALDO - Wochy
w zakresie odsiarczania:
ABB Flaekt - koncern midzynarodowy
STS Hoogovens BV - Holandia
Kloecknet - Niemcy
Milijoe - Dania
Bischoff - Niemcy
w zakresie aparatury i zbiornik�w generalnie konkurencja krajowa):
METALCHEM Opole
CHEMAR Kielce
Kim s dostawcy a kim klienci organizacji, jaka jest sia oddziaywania poszczeg�lnych dostawc�w i klient�w ?
DOSTAWCY
Podstawowymi materiaami wykorzystywanymi do produkcji s: rury kotowe, blachy, stal ksztatowa i profilowana, odlewy, materiay spawalnicze, armatura kotowa.
Materiaami pomocniczymi s: gazy techniczne, materiay uszczelniajce, spryny, oyska, materiay fotograficzne, sauny, oleje, chodziwa, drewno, narzdzia.
Wyb�r dostawc�w podstawowych materia�w jest ograniczony, gdy akceptowani s jedynie dostawcy posiadajcy aktualne uznanie nadane midzy innymi przez Urzd Dozoru technicznego lub przez midzynarodowe instytucje odbiorowe np. T�V lub Lloyds . Dotyczy to g�wnie materia�w, kt�re jako wyr�b gotowy pracuj pod cinieniem i w podwyszonej temperaturze. W przypadku pozostaych materia�w i ich dostawc�w obowizuj zastrzeenia wynikajce z wprowadzenia w Sp�ce systemu kontroli, kt�ry spenia wymagania norm ISO 9001 EN 29001.
W zwizku z okrelonymi wymogami dotyczcymi dostawc�w materia�w podstawowych, a take zmianami w zakresie organizacji systemu zaopatrzenia, przedsibiorstwo wsp�pracuje z grup kooperant�w krajowych i zagranicznych, kt�rzy oferuj w danym momencie najbardziej korzystne warunki speniajce jednoczenie wymagania techniczne i jakociowe.
Do g�wnych dostawc�w w zakresie wykorzystywanych materia�w podstawowych nale:
Rury kotowe:
Huta Andrzej w Zawadzkim
Huta Batory w Chorzowie
Huta Czstochowa w Czstochowie
Huta Jedno w Siemianowicach lskich
Huta Buczka w Sosnowcu
Blachy:
Huta Batory w Chorzowie
Huta Czstochowa w Czstochowie
Huta Pok�j w Rudzie lskiej
Huta Sendzimira w Krakowie
Huta Stalowa Wola w Stalowej Woli
Okuwki:
Huta Baildon w Katowicach (take elektrody )
Huta Stalowa Wola
Stal profilowana:
Huta Lucchini w Warszawie Sp. z o.o. w Warszawie
Huta Batory w Chorzowie
Huta Ostrowiec w Ostrowcu witokrzyskim
Stal ksztatowa:
Huta Katowice w Dbrowie G�rniczej
Huta Kociuszko w Chorzowie
Huta Pok�j w Rudzie lskiej
Huta Zawiercie w Zawierciu.
Materiay nie objte programami produkcyjnymi krajowych producent�w pod wzgldem wymiar�w (np. rury grubocienne), gatunku materia�w, wykonania wg norm zagranicznych (DIN, ASTM, NF, BS itp.) oraz takie, kt�rych jako przekrela moliwoci wykonania w kraju, s importowane na podstawie kontrakt�w. Ze wzgldu na wysokie wymagania instytucji odbiorowych Sp�ka wsp�pracuje z nastpujcymi producentami zagranicznymi.
Mannensman, Benteler, Thyssen, Huta Dillinger, Preussag, Krupp - Niemcy
Vallourec - Francja
Voest, Alpine, Schoeller Bleckmann Bohler - Austria
Sandvik, Auesta Sandbvik - Szwecja
Vitkovice a.s., Ostrawa - Czechy
Sumitomo, Nichimen - Japonia
KLIENCI
Na rynku krajowym g�wnymi odbiorcami wyrob�w i usug RAFAKO S.A. s nastpujce przedsibiorstwa:
Odbiorcy przemysu energetycznego
Elektrociepownie i elektrownie: Bdzin, agisza, Bydgoszcz, Dolna Odra, Jaworzno, Krak�w, �d, Elektrociepownie Warszawskie S.A., Bielsko Biaa, Gdask, ZE Elblg, PAKM Konin; Elektrownie: Opole, Skawina, Kozienice, Rybnik, Siersza, agisza, ZEC Wrocaw; Firmy pracujce na rzecz energetyki: Energomonta P�noc Warszawa, Energomonta Zach�d Wrocaw, Energomonta Poudnie S.A. Katowice, ELEKTRIM S.A., ZEC Wrocaw.
Udzia odbiorc�w z przemysu energetycznego (elektrownie, elektrociepownie, przedsibiorstwa obsugi) w sprzeday stanowi w ostatnich latach ok. 90% sprzeday og�em.
Odbiorcy innych bran:
Zakady azotowe Tarn�w, Zakady Azotowe Wocawek, Zakady Azotowe Puawy, Huta Sendzimira Krak�w, Blachownia Kdzierzyn, ZBUK Katowice, Elewator Metalchem Opole, Zakady Koksownicze Zdzieszowice, Huta Katowice, ZK Dbrowa G�rnicza, Polfa - Starogard Gdaski, Petrochemia Pock, Rafineria Gdask, NZPT Brzeg.
Na rynku Europy Zachodniej g�wnymi odbiorcami wyrob�w i usug s nastpujce firmy:
Niemcy: Deutsche Babcock, Standart Kessel, Balcke Durr, KAH Heidelberg, EVT Stuttgart
Holandia: Standard - Fasel - Leutjes
Finlandia: Tampella (obecnie IVO)
Szwecja: Kvaerner Enviro Power
Francja: GEC Alsthom Stein Faset, TMC
Korea Poudniowa: Samsung, Hanjung
Japonia: Mitsubishi
Sp�ka realizuje r�wnie dostawy dla elektrowni czeskich, m.in. Prunerov i Kormorany oraz firmy VITKOVICE a.s. w Czechach. Na bardzo obiecujcym rynku chiskim utworzono sp�k join-venture "RAFAKO-SANBEI".
Wedug oceny sp�ki nie wystpuje stan uzalenienia odbiorc�w od dostawc�w. Obroty z adnym z kontrahent�w RAFAKO S.A. nie stanowiy 10 lub wicej procent udziau w przychodach ze sprzeday firmy. Oferty skadane s zar�wno na rynku polskim jak i zagranicznym bez adnych szczeg�lnych ogranicze. W zakresie dostawc�w i poddostawc�w RAFAKO S.A korzysta z usug wielu firm zdolnych do spenienia zapotrzebowa ilociowych i jakociowych. Sp�ka posiada pene moliwoci wyboru ofert najatrakcyjniejszych cenowo i terminowo.
Technologia
Jakie technologie s wykorzystywane przez organizacj ?
Do podstawowych technologii wytw�rczych stosowanych w RAFAKO S.A. nale:
Spawanie i obr�bka cieplna
Obr�bka skrawaniem
Obr�bka plastyczna
Obok technologii wytw�rczych, kt�re s najwaniejszymi w codziennej dziaalnoci firmy mona tu r�wnie odnale technologie podrzdne jak na przykad:
Technologi obsugi klienta
Technologi zakupu
Prosz kr�tko opisa stosowane technologie
SPAWANIE I OBR�BKA CIEPLNA
Firma posiada moliwoci i uprawnienia do czenia oraz obr�bek cieplnych materia�w i stali wglowych oraz stopowych. Spawanie odbywa si w oparciu o nadanie uprawnienia wiatowych towarzystw klasyfikacyjnych. Do spawania wikszoci odpowiedzialnych zcz wykorzystywane s automaty. W roku 1994 w celu zwikszenia wydajnoci spawania konstrukcji stalowych wdroono metod spawania T.I.M.E. W roku 1995 rozpoczto sukcesywne wdraanie spawania w gazach ochronnych przy uyciu drut�w rdzeniowych oraz prdem pulsacyjnym.
OBR�BKA SKRAWANIEM
Dziki posiadanemu parkowi maszynowemu moliwe jest otrzymanie wyrob�w o wymiarach oraz stanach powierzchni zgodnych z wymaganiami warunk�w odbioru. Procesom toczenia i frezowania mog by poddawane nawet elementy o wymiarach powyej 10 000 mm. Znaczna cz stosowanych maszyn i urzdze jest sterowana numerycznie. W roku 1994 uruchomiono kolejn nowoczesn, sterowan numerycznie wiertarko-frezark. Wiele maszyn doposaono w nowoczesne znacznie zwikszajce wydajno i jako narzdzia skadane.
OBR�BKA PLASTYCZNA
Umoliwia midzy innymi zwijanie blach na paszcze walczak�w zbiornik�w, produkcj wielogatunkowych dennic oraz gicie rurocig�w i wownic. Wykonywanie dennic odbywa si na specjalnej hydraulicznej prasie o nacisku 4000 ton. W roku 1994 sp�ka RAFAKO S.A. dokonaa zakupu najnowoczeniejszej zwijarki do blach umoliwiajcej zwijanie materia�w o gruboci nawet powyej 200 mm. Dokonano r�wnie zakupu numerycznej gitarki do przestrzennego gicia rur na bardzo maych promieniach zblionych do rednicy rury. Planuje si zakup nowoczesnej numerycznej prasy krawdziowej.
W realizowanym przez RAFAKO S.A. profilu produkcji wystpuje znaczny udzia czynnoci opartych na pracy rcznej, kt�ra tylko w niewielki stopniu moe zosta zmechanizowana (prace lusarskie i montaowe). Wzrost wydajnoci i jakoci w tej grupie rob�t uzyskiwany jest poprzez dozbrajanie bezporednich wykonawc�w w nowoczesne urzdzenia o charakterze maej mechanizacji.
Jaki jest czasowy okres wykorzystywania danych technologii ?
Czasowy okres wykorzystywania technologii od kilku do kilkunastu lat, w zalenoci od tego w jakim tempie poda rozw�j tej dziedziny. RAFAKO stara si ledzi na bieco postpy w wynajdywaniu nowych sposob�w wytwarzania i w miar moliwoci wprowadza je w ycie.
Na jakim etapie cyklu uytkowania znajduj si wykorzystywane technologie ?
Aktualnie wykorzystywane w RAFAKO S.A. technologie znajduj si na etapie "dojrzaym”, tzn. zostay ju wczeniej sprawdzone i, po przeszkoleniu pracownik�w, wdroone do procesu produkcyjnego.
Nie wiadomo jednak jak dugo pozostan i bd wykorzystywane, poniewa to zaley od postp�w w poszukiwaniu nowych rozwiza technologicznych a take warunk�w rynkowych.
Czy organizacja stosuje "nowoczesne technologie" ? Jeli tak to prosz wymieni jakie.
W 1994r. wdroono nowoczesna metod spawania T.I.M.E., kt�ra to metoda zwikszya wydajno spawania konstrukcji stalowych.
W roku 1995 rozpoczto sukcesywne wdraanie spawania w gazach ochronnych przy uyciu drut�w rdzeniowych oraz prdem pulsacyjnym.
W roku 1994 uruchomiono kolejn nowoczesn, sterowan numerycznie wiertarko-frezark, a wiele maszyn doposaono w nowoczesne, znacznie zwikszajce wydajno i jako narzdzia skadane.
R�wnie w roku 1994 RAFAKO dokonao zakupu najnowoczeniejszej zwijarki do blach umoliwiajcej zwijanie materia�w o gruboci nawet 200 mm. dokonano r�wnie zakupu numerycznej gitarki do przestrzennego gicia rur na bardzo maych promieniach, zblionych do rednicy rury oraz zakupiono nowoczesn numeryczn pras krawdziow.
Czy w organizacji ostatnio wdroono, wdraa si lub planowane jest wdroenie nowych technologii ? Prosz to opisa.
W ostatnich latach wiele krajowych przedsibiorstw przemysowych w tym Fabryka Kot�w RAFAKO S.A., aby uatwi sobie proces zarzdzania, zaczyna wdraa komputerowe systemy sterowania i zarzdzania produkcj zgodnie ze standardem MRP II (Manufacturing Resources Planning - Planowanie Zasob�w Produkcyjnych) opracowanym przez stowarzyszenia APICS (American Production and Inwentory Control Society). Zintegrowany system zarzdzania produkcj umoliwia realizacj strategicznych cel�w przedsibiorstwa przy racjonalnym wykorzystaniu jego zasob�w. Jednym z system�w zgodnych ze standardem MRP II jest zintegrowany system zarzdzania Baan IV, kt�ry ostatnio jest wdraany w RAFAKO S.A.
W minionym okresie w RAFAKO S.A rozpoczto wdraanie programu IMPAC 10 000, w wyniku kt�rego zainstalowane zostan nowe systemy zarzdzania, program szkole oraz program pogotowia postpu. W ramach systemu IMPAC 10 000 wdraany jest program "Inicjatywa", kt�ry suy polepszeniu komunikacji pracownik�w z przeoonymi, daje moliwo szybkiej odpowiedzi na ujawnione problemy. Program ten daje kadrze zarzdzajcej moliwo oceny i podjcia dziaa w odpowiedzi na ujawnione problemy i stwarza moliwo usprawnie.
W jaki spos�b organizacja uzyskaa nowe technologie (transfer, opracowanie w organizacji, inne metody) ?
RAFAKO S.A posiada nastpujce patenty i prawa ochronne na wzory uytkowe:
1987 r. - spos�b czyszczenia spalin paleniska
1988 r. - urzdzenie do wytaczania element�w grzejnych regeneracyjnych wymiennik�w ciepa
1989 r. - spos�b i przyrzd do naprawy rur w cianie szczelnej
1989 r. - walce do falowania blach grzejnych
1990 r. - przesuwne poczenie tarcz stokowych przekadni bezstopniowej
1990 r. - zawieszenie sprynowe o staej sile oddziaywania
1991 r. - podajnik do rur i wak�w
1991 r. - urzdzenie do oczyszczania powierzchni koc�w rur wownic
1991 r. - wierto pi�rowe do wiercenia otwor�w duych rednic
1993 r. - uoyskowanie klapy odcinajcej
1993 r. - sprzgo hydrostatyczne.
RAFAKO S.A jest stron m.in. nastpujcych um�w licencyjnych, na podstawie kt�rych wykorzystuje krajowe i zagraniczne licencje oraz wzory uytkowe:
projektowanie i produkcja regeneracyjnych podgrzewaczy powietrza, partner
ABB - API - USA
Projektowanie i produkcja palenisk pyowych na py wglowy z myn�w wentylacyjnych i misowych oraz myny, partner EVT - Niemcy
Projektowanie i produkcja kot�w przepywowych, partner ABB - BP - Szwajcaria
Projektowanie i produkcja kot�w fluidalnych ze zoem cyrkulacyjnym, partner EVT - Niemcy
Projektowanie i produkcja palnik�w niskoemisyjnych LNSP, partner
BABCOCK ENERGY - Holandia
Projektowanie i produkcja kot�w odzysknicowych, partner Standard Fasel Lentjes - Holandia
Projektowanie i produkcja, budowa i uruchomienie instalacji odsiarczania spalin metod mokra wapienn oraz z oczyszczaniem w�d ciekowych, partner Steinmuller - Niemcy
Projektowanie i produkcja instalacji odsiarczania spalin metod p�such, partner Steinmuller - Niemcy
Projektowanie i produkcja instalacji odsiarczania spalin metod p�such, partner Zesp� Elektrociepowni Wrocawskich
Projektowanie i produkcja palnik�w niskoemisyjnych, partner Ekoenergia - Polska
Wkadka rurowa odporna na zuycie erozyjne i hydrocierne, partner Politechnika lska w Gliwicach.
Czy organizacja poczynia inwestycje dla nowej technologii ? Prosz opisa jakie.
Organizacja poczynia inwestycje w rozw�j bazy wytw�rczej, zwikszajce moliwoci produkcyjne oraz wydajno, kt�re byy zrealizowane poprzez zakup maszyn i urzdze do spawania (spawanie metod MAG na podkadce miedzianej - penoautomatyczne), obr�bki cieplnej i obr�bki plastycznej oraz automatyzacj proces�w technologicznych. O kt�rych to zakupach inwestycyjnych mowa w pkt. 3.5 i 3.6.
r�dem finansowania powyszych przedsiwzi inwestycyjnych byy rodki z emisji dodatkowej serii akcji oraz z wypracowanego zysku.
Jak wdroenie nowych technologii odbio si na dziaalnoci organizacji ?
Wdroenie nowych technologii wytw�rczych, o kt�rych mowa w pkt. 3.5 zwikszyo przede wszystkim wydajno i moliwoci produkcyjne oraz pozwolio utrzyma wysoki standard wyrob�w. Odciy r�wnie pracownik�w bezporednio produkcyjnych (np. wdroenie penych automat�w do spawania cian szczelnych i spoin walczakowych).
Dziki wdroeniu nowoczesnej technologii komputerowego zarzdzania i sterowania produkcj Baan IV produkcja jest uruchamiana i planowana wedug harmonogramu, kt�ry zawiera zlecenia z datami kocowymi realizacji przypadajcymi na poszczeg�lne okresy harmonogramowania.
Dotychczas w firmie wystpoway r�nego rodzaju problemy typu: nier�wnomierne obcienie wydzia�w w r�nych okresach, r�ne terminy dostaw materia�w, op�nienia technolog�w, konstruktor�w, r�nego rodzaju bdy, nierytmiczno i nieprzewidywalno produkcji itp. Wdroenie systemu sterowania firm Baan IV umoliwia caociowe spojrzenie na obcienie poszczeg�lnych centr�w kosztowych, kt�re wystpuj w okresie spitrze na okresy niedobor�w. Wyeliminuje to nadgodziny, niedotrzymanie termin�w oraz spowoduje spokojn produkcj i nastpi skr�cenie czasu produkcji. Jednak do chwili cakowitego wprowadzenia ww. systemu problemy te nie ulegn jednak zmianie.
Dziaalno badawcza i rozwojowa
Czy organizacja angauje si w dziaalno badawczo-rozwojow ? Jeli tak, to prosz wyjani na czym polega to zaangaowania.
Dla utrzymania odpowiedniego poziomu wyrob�w, RAFAKO S.A. prowadzi szerok wsp�prac z szeregiem instytucji i plac�wek naukowo-badawczych, do kt�rych nale m.in.:
Politechnika lska
Politechnika Wrocawska
Biprokwas - Gliwice
Instytut Spawalnictwa w Gliwicach
Instytut Metalurgii elaza w Gliwicach
CBKK - Tarnowskie G�ry
ZETOM - Katowice
Natomiast wsp�praca RAFAKO S.A. z firmami zachodnimi przedstawia si nastpujco :
ALSTOM ENERGY SYSTEMS GmbH (dawne EVT) KNOW-HOW. Palniki i paleniska dla duych kot�w. Koty z cyrkulacyjnym zoem fluidalnym.
ABB BOILER PLANTS (przed 1993: SULZER)
KNOW HOW. Koty przepywowe
ABB APC (dawniej SRM)
KNOW HOW. Obrotowe podgrzewacze powietrza.
STEINMULLER
KNOW HOW. Instalacje mokrego odsiarczania.
MITSUI BABCOCK ENERGY Ltd. ENERGEERING
Wirowe palniki niskoemisyjne.
STANDARD FASEL LENTJES
KNOW HOW. Koty odzysknicowe.
Czy w organizacji jest jednostka zajmujca si badaniami i rozwojem ? Poda jaka.
W analizowanej organizacji badaniami i rozwojem zajmuje si Zesp� Postpu Technicznego, kt�ry prowadzi szerok wsp�prac z organizacjami wymienionymi w punkcie 4.1. Natomiast Biuro Konstrukcyjne zajmuje si bardziej "rozwojem" czyli wdraaniem produkt�w i proces�w opracowanych przez Dzia Wynalazczoci .
Jaka jest polityka jednostki zajmujcej si badaniami i rozwojem ?
Polityka Zespou Postpu Technicznego jest nastpujca:
obrona, wspieranie i rozszerzenie oferty wyrob�w
ustalenie nowego biznesu
poszerzenia i pogbienie technologicznych moliwoci firmy
a przede wszystkim sprostanie kademu yczeniu klienta.
Prace Zespou s dziaaniami ofensywnymi, czyli s ukierunkowane na zaatakowanie i wyprzedzenie konkurencji. W II poowie lat dziewidziesitych konkurencja w znacznym stopniu wyprzedzia postp techniczny RAFAKO wprowadzajc ulepszone projekty kot�w zar�wno konwencjonalnych jak i fluidalnych a take instalacji do odsiarczania spalin.
Czy w organizacji s opracowane i wdraane patenty, wzory uytkowe, wnioski racjonalizatorskie itp. ? Prosz poda jakie i gdzie.
W firmie RAFAKO S.A. s opracowywane i wdraane patenty, wzory uytkowe i wnioski racjonalizatorskie. Niekt�re z nich zostay przedstawione w pkt. 3.7.
Kto jest odpowiedzialny w organizacji za ochron wasnoci intelektualnej i na czym polega jego praca ?
Za ochron wasnoci intelektualnej w RAFAKO S.A. jest odpowiedzialny Zesp� Postpu Technicznego, a konkretnie G�wny Specjalista do spraw Nowych Wdroe, do kt�rego obowizk�w naley m.in.
Udzielanie porad oraz pomocy techniczno-prawnej osobom podejmujcym prac nad dokonaniem projekt�w wynalazczych;
Wszelkie prace zwizane z zaatwieniem projekt�w wynalazczych, ich ocen, pr�bami i realizacj;
Samodzielne i kompleksowe rozwizywanie problem�w i zada uwzgldniajce najnowszy dorobek nauki i praktyki w wyznaczonym obszarze dziaania;
Prowadzenie kompleksowych analiz i projektowanie wariantowych rozwiza, sugerowanie wybor�w i nadzorowanie wdroe;
Prowadzenie i wdraanie procedur, norm itp.;
Prowadzenie nadzoru merytorycznego (funkcjonalnego) nad realizacj zada bdcych przedmiotem specjalizacji w wyznaczonym obszarze dziaania.
Czy przy wdraaniu nowych technologii wykorzystuje si prace jednostki badawczej i rozwojowej ? Prosz poda jakie.
Jak ju zostao opisane w pkt. 4.2 przy wdraaniu nowych technologii wykorzystuje si prace Zespou Postpu Technicznego. Jego zadaniem w tym momencie jest przygotowanie odpowiedniej dokumentacji, prototyp�w lub instalacji pilotaowych.
Zmiany w organizacji
Czy organizacja posiada, wdraa lub planuje wdroenie systemu zapewnienia jakoci zgodnego z wymaganiami norm ISO 9000 ? Jeli tak to od kiedy.
W pierwszej poowie 1995 roku RAFAKKO S.A. weszo do grupy firm posiadajcych certyfikat ISO 9001. Uzyskanie tego tak wanego dokumentu jest potwierdzeniem wysokiego poziomu zaawansowania technologicznego i dyscypliny RAFAKO w projektowaniu i wykonawstwie. W rozumieniu norm ISO, jako jest nierozerwalnie zwizana ze spenieniem oczekiwa klienta. Filozofia ta, ju od dawna bya jedn z g�wnych zasad kierujcych dziaalnoci firmy, a zatem otrzymanie certyfikatu jest jedynie ukoronowaniem tej dugoletniej praktyki.
Szczeg�owe procedury robocze oraz zwizane z nimi instrukcje obejmuj zar�wno projektowanie i wykonawstwo, jak i usugi serwisowe, ale procedury te nie s celem samym w sobie. Ich przestrzeganie, a take ich rozw�j dostosowany do nowych technologii i gospodarki rynkowej, to warunki konieczne dala zachowania staej wysokiej jakoci produktu i usug.
Nowoczesne i kompleksowe podejcie do zagadnienia zapewnienia jakoci wymagao wyjcia poza sam produkt i objcia cisymi reguami element�w takich jak: procesy informatyczne, tworzenie warunk�w pracy, wiadczenie usug etc.
Jaka jest polityka jakoci organizacji ?
Wchodzenie na nowe rynki zbytu wie si z koniecznoci dostosowania si do wymog�w lokalnych przepis�w dotyczcych jakoci i bezpieczestwa. Wieloletnia dziaalno eksportowa Fabryki Kot�w RAFAKO S.A. moliwa bya dziki uzyskaniu szeregu certyfikat�w dopuszczajcych wyroby firmy na rynki r�nych kraj�w.
Waniejsze przepisy jakociowe stosowane w RAFAKO to:
ASME (stempie: S, U i U2) - Stany Zjednoczone
TRD - Niemcy
British Standards - Wielka Brytania
AB Svensk Anlaggningsprovning - Szwecja
Stoomwezen - Holandia
SUDB ZURICH - Szwajcaria
TTK - Finlandia
UDT - Polska
Polityka jakoci firmy:
Produkty opuszczajce bram zakadu firmy musz by wykonywane, odbierane i certyfikowane wedug r�nych przepis�w, zgodnie z potrzebami klient�w oraz musz by najwyszej jakoci. Zapewnienie jakoci jest elementem niezbdnym dla sprostania konkurencji midzynarodowej.
Wysokie wymagania w zakresie bezawaryjnoci i niezawodnoci oraz bezpieczestwa obsugi i otoczenia urzdze produkowanych przez RAFAKO wymagaj, aby jako tych wyrob�w bya wysoka i sprawdzana w r�nych fazach tworzenia wyrob�w. W przedsibiorstwie przeprowadza si ca gam czynnoci kontrolno-badawczych, do kt�rych wykonania RAFAKO posiada nowoczesny, r�norodny sprzt. Produkowane s tu urzdzenia cinieniowe wg przepis�w niemieckich, amerykaskich, szwajcarskich, fiskich, szwedzkich, holenderskich brytyjskich, indyjskich oraz Lloyd's Register, Det Norske Veritas, Bureau Veritas, SZU, ZIS.
Jak system zapewnienia jakoci wpyn na dziaalno organizacji (co polepszy, co pogorszy)? Prosz to opisa.
Uzyskanie certyfikatu ISO 9001 przez RAFAKO S.A. jest kolejnym krokiem w kreowaniu zaufania klient�w do firmy. Opr�cz niepodwaalnego, prestiowego znaczenia tego faktu, oczywiste s take wynikajce ze korzyci dla RAFAKO i jego klient�w.
Podstawowym efektem wprowadzenia tego systemu zapewnienia jakoci bdzie odczuwalna dla klient�w powtarzalno wysokiej jakoci produkt�w i usug. Zmniejszeniu ulegn te koszty zwizane z poszukiwaniem wad i ich ewentualnym usuwaniem. Dziki spenieniu wszystkich wymog�w zwizanych z certyfikatem ISO 9001 RAFAKO S.A. osigno, w jeszcze wikszym ni poprzednio stopniu, popraw akceptacji na rynku, ograniczenie ryzyka i zwikszenie efektywnoci ekonomicznej.
Z punktu widzenia sub zaopatrzeniowych ujemn stron uzyskania certyfikatu ISO 9001 jest cige wypenianie niejednokrotnie mao przydatnych formularzy pochaniajcych znaczne iloci czasu pracy.
Czy organizacja w jaki spos�b zarzdza rodowiskiem (ISO 14000, czystsza produkcja) ? Jeli tak to na czym to polega.
Zarzd Fabryki Kot�w RAFAKO S.A. najwikszego w kraju producenta nowoczesnych kot�w energetycznych i przemysowych oraz urzdze ochrony rodowiska, wiadomy wpywu dziaalnoci zakadu na rodowisko wdroy w 1997 roku (jako jedna z pierwszych firm w Polsce) System Zarzdzania rodowiskiem wg normy PN - EN ISO 14001, kt�rego celem jest cige minimalizowanie znaczcych wpyw�w dziaalnoci zakadu na rodowisko.
Dziaania te w szczeg�lnoci polegaj na:
Zmniejszaniu emisji zanieczyszcze do powietrza atmosferycznego
Systematycznej poprawie jakoci ciek�w odprowadzanych do w�d powierzchniowych.
Utylizacja odpad�w poprodukcyjnych
Jak zarzdzanie rodowiskiem wpyno na dziaalno organizacji ? Prosz to opisa.
Dla wdraania Polityki rodowiskowej RAFAKO S.A. przyjo nastpujce kierunki dziaa:
Ksztatowanie przekona, e za rodowisko odpowiedzialny jest kady pracownik
Wdroenie i przestrzeganie procedur systemu Zarzdzania rodowiskowego.
Zorganizowanie oraz nadzorowanie zgodnoci wdroonego systemu Zarzdzania rodowiskowego z Polityk rodowiskowa.
Wdroenie nowych technologii przyjaznych dla rodowiska.
Projektowanie, wykonawstwo i dostarczanie klientom urzdze energetycznych przy staym spenianiu wymogu ich zmniejszonego oddziaywania na rodowisko.
Realizowanie zada inwestycyjnych, remontowych i organizacyjno-technicznych zawartych w programie Zarzdzania rodowiskowego, zapewniajcych cige zmniejszanie zuycia materia�w, surowc�w i medi�w energetycznych.
Cige i systematyczne zmniejszanie iloci odpad�w produkcyjnych i komunalnych oraz ich segregacj.
Przestrzeganie zgodnoci podejmowanych dziaa z obowizujcymi przepisami prawnymi dotyczcymi odnowy rodowiska.
Czy organizacja jest w trakcie lub przesza proces restrukturyzacji ?
Organizacja przesza zakrojony na szeroka skal proces restrukturyzacji, kt�ry zakoczy si pomylnie w roku 1994 debiutem na Warszawskiej Giedzie Papier�w Wartociowych. Celem tej restrukturyzacji byo przeksztacenie przedsibiorstwa pastwowego o nazwie Raciborska Fabryka Kot�w RAFAKO na przedsibiorstwo prywatne o nazwie Fabryka Kot�w RAFAKO S.A. Rejestr w Sadzie w Katowicach pod numerem RHB 9245.
Jak restrukturyzacja odbia si na dziaalnoci organizacji ?
W lutym 1998 roku wszed w ycie nowy schemat organizacyjny Sp�ki bdcy czci zakrojonego na szerok skal programu reorganizacji RAFAKO S.A.. W nowej strukturze Zakad zosta podzielony na pi jednostek biznesowych [zacznik 1] ze wzgldu na charakter wytwarzanych produkt�w i usug, oraz penej identyfikacji koszt�w dziaalnoci.
Konsekwencj programu restrukturyzacyjnego byo r�wnie sprywatyzowanie firmy bez udziau kapitau zagranicznego. Krok ten sprawi, e firma staa si bardziej elastyczna w zaspokajaniu potrzeb klient�w, a jednoczenie zyskaa nowe moliwoci wpywu na ksztatowanie tych potrzeb.
Jak pracownicy organizacji s ustosunkowani do zachodzcych w niej zmian?
Pracownicy firmy bardzo ostronie odnosz si do wszelkich zachodzcych w niej zmian, a jest to wynikiem tego, e przed wejciem w ycie jakiejkolwiek zmiany wszyscy pracownicy, kt�rych ta zmiana bdzie dotyczy nie s odpowiednio szkoleni i przygotowywani do niej. Wszystkie zmiany w firmie wprowadzane s z myl ulepszenia jej funkcjonowania, jednak czsto okazuj si e zmiany zamiast polepszy sytuacj w znacznym stopniu utrudniaj funkcjonowanie. Jeeli uwiadomi si pracownikom, e wprowadzane zmiany bd miay pozytywny wpyw na dziaanie firmy - reakcja na zmiany bdzie bardziej przychylna.
6. Analiza wynik�w
Informacje o obszarze dziaalnoci przedsibiorstwa "RAFAKO" S.A.
RAFAKO S.A. jest przedsibiorstwem dziaajcym w brany energotechnicznej. Oferuje ono szeroki asortyment produkcji obejmujcy w szczeg�lnoci maszyny, urzdzenia energetyczne, ochrony rodowiska dostarczane zar�wno na rynek krajowy jak i rynki zagraniczne. Oba rynki charakteryzuj si du liczb potencjalnych klient�w, przede wszystkim w zwizku z zaostrzajcymi si przepisami dotyczcymi ochrony rodowiska. Aktualnie szacuje si, e firma posiada 50% udzia�w w rynku polskim (do pocztku lat 90 udzia ten wynosi 80%) , natomiast jeli chodzi o rynki zagraniczne to wystpuj pewne trudnoci ze wzgldu na protekcjonizm na rzecz lokalnych dostawc�w.
Z tego te wzgldu RAFAKO S.A. swoj misj sformuowao nastpujco:
zachowanie pozycji lidera na krajowym rynku urzdze energetycznych oraz ugruntowanie swojej obecnoci na rynkach eksportowych.
6.1 Analiza SWOT :
Analiza wewntrzna dotyczca obecnych dziaa organizacji.
Mocne strony - ocena w skali punktowej (+1) � (+6)
Lp. |
Wyszczeg�lnienie |
Ocena |
1. 2. 3. 4. 5. 6.
|
Doskonale wyposaony warsztat produkcyjny Jako produkcji Konkurencyjno cenowa Szeroka sie przedstawicielstw i agentur akwizycyjnych Stabilna i ugruntowana pozycja firmy w kraju Wszelkie niezbdne uprawnienia wykonawcze, certyfikaty jakociowe |
6 4 4 2 4 5 |
SUMA 25
B. Sabe strony - ocena w skali punktowej (-1) � (-6)
Lp. |
Wyszczeg�lnienie |
Ocena |
1.
2.
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. |
Trudnoci z zapewnieniem finansowania duych przedsiwzi energetycznych Znaczny udzia w profilu produkcji czynnoci opartych na pracy rcznej bez moliwoci zmechanizowania, o mniejszej wydajnoci i jakoci Trudnoci w realizacji zaopatrzenia na rynku krajowym Przewaga funkcji technicznych nad ekonomicznymi Dua podatno na naciski konkurencji Cige wahania rentownoci Brak specjalist�w w dziedzinie prac warsztatowych Zbyt niskie zarobki pracownik�w Brak opracowania technologii budowy kot�w na temperatury tzw. nadkrytyczne |
-5
-3 -2 -4 -2 -4 -4 - 4 - 6 |
SUMA - 34
Analiza zewntrzna dotyczca obecnych i przyszych dziaa firmy
Najwaniejsze szanse - ocena w skali punktowej (+1) � (+6)
Lp. |
Wyszczeg�lnienie |
Ocena |
1. 2. 3.
4. 5. 6.
|
Wzrost zainteresowania technologiami proekologicznymi Moliwo wsp�pracy z du firm z tej samej brany Dostosowanie strategii promocji wybranych produkt�w i usug firmy do potrzeb rynku lokalnego i rynk�w zagranicznych Restrukturyzacja firmy w celu sprawniejszego zarzdzania kosztami Wysokie bariery wejcia na rynek aparaturowo - energetyczny Stae inwestowanie w majtek produkcyjny w celu utrzymania wiatowego standardu wyrob�w oraz obniki koszt�w i cen oferowanych produkt�w i usug |
5 6
2 5 3
2 |
SUMA 23
D. Najwaniejsze zagroenia - ocena w skali punktowej (-1) � (-6)
Lp. |
Wyszczeg�lnienie |
Ocena |
1.
2.
3.
4.
5. 6. |
Brak znacznego wzrostu zapotrzebowania na energi na najwaniejszych dla przedsibiorstwa rynkach eksportowych i rynku krajowym Prognozowany wzrost udziau gazu w paliwowej strukturze wytwarzania energii Zwolnienie tempa, a na polskim rynku cakowite wstrzymanie inwestycji w zakresie energetyki jdrowej Protekcjonizm na rzecz lokalnych producent�w ( w przypadku kontrakt�w zagranicznych) Wzrost konkurencji na rynku polskim Pogarszajca si sytuacja finansowa g�wnych odbiorc�w
|
-5
-4
-4
-5 -2 -3 |
SUMA - 23
Podsumowanie wynik�w analizy wewntrznej i zewntrznej
Analiza wewntrzna
mocne strony (suma) : 25 + sabe strony (suma) : (- 34) = - 9
Analiza zewntrzna
szanse (suma) : 23 + zagroenia (suma ) : - 23 = 0
Razem mocne strony, : 48 + sabe strony, : - 57 = - 9
szanse zagroenia
Zestawienie wynik�w analizy SWOT:
Mocne strony do natychmiastowego wykorzystania:
Doskonale wyposaony warsztat
Wysoka jako produkcji
Konkurencyjna cena Klienci kad duy nacisk na stosunek ceny do jakoci, kt�ra, w przypadku danej firmy jest bardzo korzystna. Pozwala to na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. |
Szanse do natychmiastowego wykorzystania:
Wzrost zainteresowania technologiami proekologicznymi
Moliwo wsp�pracy z du
Restrukturyzacja firmy w celu sprawniejszego zarzdzania kosztami Realizacja tego planu pozwoliaby firmie na okrelenie miejsc powstawania zbdnych koszt�w i wyeliminowania ich, co w efekcie polepszyoby jej pynno finansow
|
|
|
Mocne strony do dugofalowego wykorzystania:
Szeroka sie przedstawicielstw i agentur akwizycyjnych Z usug akwizytor�w firma moe korzysta przez dugi okres czasu, przy czym zdarza si, e efekty ich dziaalnoci nie s widoczne natychmiast.
2.2. Stabilna i ugruntowana pozycja firmy w kraju Dziki temu firma moe przez kilka lat utrzymywa cigy kontakt z klientem, oferowa stay nadz�r nad obiektami
3.Wszelkie niezbdne uprawnienia wykonawcze, certyfikaty jakociowe Firma budujc sw�j pozytywny wizerunek wr�d klient�w ma atwiejsze zadanie przekonania do swoich produkt�w, dokumentujc ich jako posiadanymi uprawnieniami i certyfikatami, kt�re przez co najmniej 5 lat nie trac na znaczeniu
|
Szanse do dugofalowego wykorzystania:
1. Dostosowanie strategii promocji wybranych produkt�w i usug firmy do potrzeb rynku lokalnego i rynk�w zagranicznych Cige dostosowywanie oferty do zmieniajcych si potrzeb klient�w zapewnia jej elastyczno i przyczynia si do realizacji misji firmy, czyli zachowania pozycji lidera na krajowym rynku urzdze energetycznych oraz ugruntowania swojej obecnoci na rynkach eksportowych.
Wysokie bariery wejcia na rynek
Stae inwestowanie w majtek produkcyjny Przyczynia si to do utrzymania wiatowego standardu wyrob�w, a w duszej perspektywie do obniki koszt�w i cen oferowanych produkt�w i usug. |
Sabe strony do natychmiastowego usunicia bd ograniczenia:
1. Trudnoci z zapewnianiem finansowania duych przedsiwzi energetycznych Sytuacja ta jest bardzo niekorzystna dla firmy, gdy traci przez to g�wnych odbiorc�w swoich towar�w
2.Przewaga funkcji technicznych nad ekonomicznymi Firma skupiajc si na jakoci swoich wyrob�w, nieracjonalnie zarzdza kosztami co jest wynikiem pogarszajcej si pynnoci i powikszajcego si zaduenia
3. Cige wahania rentownoci Pogarszajca si rentowno na dziaalnoci operacyjnej jest przede wszystkim wynikiem znacznego udziau w sprzeday i wynikach Sp�ki kontrakt�w o stosunkowo niskiej rentownoci oraz wzrostu konkurencji na rynku polskim. Moe to spowodowa utrat u wielu odbiorc�w. |
Zagroenia do natychmiastowego usunicia lub ograniczenia:
Pogarszajca si sytuacja finansowa
Wzrost konkurencji na rynku polskim
Brak znacznego wzrostu zapotrzebowania na energi na najwaniejszych dla przedsibiorstwa rynkach eksportowych i rynku krajowym Jednym z moliwych posuni jest poszukiwanie nowych rynk�w zbytu prowadzc jednoczenie badania nad nowymi technologiami produkcji energii energetycznej i cieplnej.
|
|
|
Sabe strony do dugofalowego usunicia bd ograniczenia:
Znaczny udzia w profilu produkcji
Trudnoci w realizacji zaopatrzenia na
Dua podatno na naciski konkurencji Pomimo ponad 50% udziau w rynku polskim produkcyjnych wyrob�w, firma w duszej perspektywie musi myle o rozwoju bazy wytw�rczej oraz produktu, aby utrzyma swoj wysok pozycj.
|
Zagroenia do dugofalowego usunicia bd ograniczenia:
Opracowanie wasne bd zakup licencji na produkcj urzdze wykorzystujcych do produkcji energii ww. czynnik�w.
2. Zwolnienie tempa, a na polskim rynku cakowite utrzymanie inwestycji w zakresie energetyki jdrowej W obu przypadkach naley oczekiwa i kontrolowa sytuacj na rynku. Przydatne mogy by si okaza prace badawczo-rozwojowe (szczeg�lnie dotyczy to nowej oferty produkt�w).
3. Protekcjonizm na rzecz lokalnych producent�w (w przypadku kontrakt�w zagranicznych) W tym przypadku pomocne mog okaza si zawarte umowy dugoterminowe, kt�re na duszy okres reguluj dostawy niezbdnych materia�w do firmy oraz odbi�r wyrob�w gotowych
Utrzymanie kadry pracowniczej Dbao o pracownik�w firmy poprzez popraw warunk�w pacowych i socjalnych oraz poprawa kultury w relacjach szef - podwadny
5. Zwikszanie nakad�w na szkolenia pracownik�w Wysyanie pracownik�w na kursy, szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji a zarazem wprowadzaniu nowinek techniczno - ekonomicznych
|
6.2 Analiza struktury asortymentowej przy uyciu macierzy BCG
6.2.1. Macierz BCG produkt�w firmy RAFAKO S.A. jest oparta na dw�ch kryteriach:
stopie wzrostu sprzeday poszczeg�lnych produkt�w (w %)
wzgldnym udziale w rynku ( w %).
Dane zostay udostpnione przez firm, a obejmuj roczny okres czasu obserwacji zmiany popytu wyrob�w na rynku krajowym.
Lp. |
Rodzaj produktu |
wzgldny udzia w rynku ( w %) |
stopa wzrostu sprzeday (w%) |
Udzia sprzeday produktu w sprzeday og�em ( w %) |
1. 2.
3.
4. |
koty energetyczne zespoy i czci maszyn i urzdze dla przemysu energetycznego maszyny i urzdzenia dla przemysu chemicznego instalacje ochrony rodowiska |
5,1
4,9
0,5 0,9 |
16
10
8 12 |
50
35
5 10 |
Tabela 1. Dane o pozycji rynkowej produkt�w RAFAKO S.A.
Macierz BCG :
Wysoki Niski
DWIAZDY
|
|
|
|
Miejsce poszczeg�lnych produkt�w w macierzy BCG wynika z przedstawionych w tabeli 1 danych pochodzcych:
stopa wzrostu sprzeday - z dynamiki wzrostu sprzeday ostatnich 18 miesicy
wzgldny udzia w rynku - z por�wnania wielkoci sprzeday danego produktu z wielkoci sprzeday produktu podobnego najwikszego kontrahenta (wycznie do wiadomoci RAFAKO S.A.)
Analiza struktury asortymentowej:
Na pograniczu p�l DOJNE KROWY i GWIAZDY znajduj si zespoy i czci maszyn i urzdze dla przemysu energetycznego. Maj one do wysoki poziom sprzeday z tendencj do przejcia do pola GWIAZD w przypadku jeeli firma zwikszy nakady na promocj i reklam tych wyrob�w wr�d nowych, nie znajcych dobrze asortymentu produkcji, odbiorc�w.
GWIAZDY: GWIAZDAMI firmy s z pewnoci koty; maj one najwikszy udzia w rynku i w sprzeday og�em. Wynika to z tego, i RAFAKO S.A. jest przedsibiorstwem specjalizujcym si w produkcji r�nego rodzaju tych urzdze, a wic asortyment jest zr�nicowany a odbiorcy maj w czym wybiera. Ponadto lojalno klient�w umacnia jako udokumentowana licznymi certyfikatami, spos�b produkcji z udziaem nowoczesnych maszyn oraz konkurencyjna cena. Mona wic powiedzie, e pozycja kot�w jest ugruntowana i nienaruszalna.
DYLEMATY: na tym polu znajduj si instalacje ochrony rodowiska, przy czym maja one du szans sta si GWIAZDAMI. Wida to wyranie po do duej stopie wzrostu - 12%. Tendencja ta podyktowana jest zaostrzajcymi si przepisami dotyczcymi ochrony rodowiska. Jeeli firma wykorzysta t szans, ma okazj zdoby jeszcze jedn GWIAZD.
PSY: produktami nalecymi do tej grupy s maszyny i urzdzenia dla przemysu chemicznego. Charakteryzuj si one najmniejsz rentownoci, stanowi dla firmy may poytek. Wynika to przede wszystkim z maego dowiadczenia w produkcji tego typu wyrob�w. Firma musiaaby zwikszy promocj i reklam oraz przeprowadzi badania rynku tego typu produktu.
6.3 Okrelenie pozycji konkurencyjnej przedsibiorstwa
6.3.1. Analiza otoczenia konkurencyjnego na podstawie modelu konkurencji M.E. Portera
Sia oddziaywania dostawc�w Sia oddziaywania nabywc�w
Rodzaj czynnika |
Waga (0-5) |
|
Rodzaj czynnika |
Waga (0-5) |
Stopie koncentracji sektora dostawcy |
3 |
|
Stopie koncentracji sektora dostawcy |
4 |
Uzalenienie jakoci produktu finalnego od jakoci wyrobu dostawcy |
5 |
|
Uzalenienie jakoci produktu finalnego od jakoci wyrobu dostawcy |
5 |
Pozycja monopolistyczna dostawcy |
3
|
|
Pozycja monopolistyczna dostawcy |
5
|
Koszty zmiany dostawcy |
3 |
|
Koszty zmiany dostawcy |
4 |
Znaczenia udziau dostawcy dla tworzenia zysku nabywcy |
4 |
|
Znaczenia udziau dostawcy dla tworzenia zysku nabywcy |
2 |
Moliwo integracji poziomej |
2 |
|
Moliwo integracji poziomej |
3 |
REDNIA |
3,33 |
|
REDNIA |
3,83 |
Groba pojawienia si Groba pojawienia si substytut�w
nowych konkurent�w
Rodzaj czynnika |
Waga (0-5) |
|
Rodzaj czynnika |
Waga (0-5) |
Bariery wejcia do sektora |
|
|
Kryteria analizy substytut�w |
|
Ekonomika skali |
4 |
|
Kryterium ekologiczne |
4 |
Wysoki poziom technologiczny |
5 |
|
Faza cyklu ycia sektora |
3 |
Wymogi kapitaowe |
4 |
|
Atrakcyjno sektora |
4
|
Dostp do kana�w dystrybucji |
3 |
|
Zmienno technologiczna |
4 |
Atrakcyjno sektora |
4 |
|
REDNIA |
3,75 |
Represja ze strony producent�w sektora |
4 |
|
|
|
Bariery wyjcia z rynku |
4 |
|
|
|
REDNIA |
4,00 |
|
|
|
Konkurencja wewntrzsektorowa
Rodzaj czynnika |
Waga (0-5) |
Konkurencja w sektorze |
3 |
Struktura udzia�w w sektorze |
3 |
Metody walki konkurencyjnej wewntrz sektora |
3
|
Atrakcyjno sektora |
4 |
REDNIA |
3,25 |
|
|
|
|
Wnioski z analizy konkurencyjnej wg M.E. Portera
Przedsibiorstwo RAFAKO S.A. dziaa w sektorze energotechnicznym, kt�ry, ja wynika z przeprowadzonej analizy, jest rednio konkurencyjny. Przyczyn tego s wysoko ustawione bariery wejcia (wymogi techniczne i jakociowe). Omawiana firma pod tym wzgldem wyprzedza konkurencj i ma niezachwian pozycj na rynku energotechnicznym. Jednak w najbliszej przyszoci szykuj si zmiany zwizane z wejciem polski do UE. Nie wiadomo jak bdzie wygldaa konkurencyjno RAFAKO S.A. w por�wnaniu z duymi zagranicznymi korporacjami. Ma ona mao kapitau na finansowanie duych przedsiwzi, a tym samym na zabezpieczenie sobie przyszoci. Dlatego firma powinna wybra jedn z poniszych startegi:
restrukturyzacja firmy w oparciu o prawidowe zarzdzanie kosztami celem wzmocnienia wiarygodnoci firmy na rynku zagranicznym
partnerski ukad z du firm z tej samej brany posiadajc moliwoci zapewnienia finansowania duych przedsiwzi inwestycyjnych
wzmoenie prac B-R w celu zapewnienia elastycznoci oferty i dostosowania jej do zmieniajcych si potrzeb klient�w.
6.3.2. Pozycja konkurencyjna firmy RAFAKO S.A.
Pozycja konkurencyjna zostanie okrelona na podstawie kluczowych czynnik�w sukcesu:
okrelenie kryteri�w pomiaru (kluczowych czynnik�w sukcesu)
ocena wagowa poszczeg�lnych kryteri�w
ocena stopnia opanowania danych czynnik�w i por�wnania ich z wynikami dw�ch wybranych konkurent�w
analiza ostatecznych wynik�w
Kluczowe czynniki sukcesu |
RAFAKO S.A. |
METALCHEM Opole |
CHEMAR Kielce |
|
||||||||||||||||
|
Waga |
Ocena (1-5) |
Warto waona |
Waga |
Ocena (1-5) |
Warto waona |
Waga |
Ocena (1-5) |
Warto waona |
|
||||||||||
jako produkt�w |
0,25 |
5 |
1,25 |
0,25 |
4 |
1 |
0,25 |
3 |
0,75 |
|||||||||||
zdolnoci produkcyjne |
0,15 |
3 |
0,45 |
0,15 |
3 |
0,45 |
0,15 |
3 |
0,45 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
rentowno firmy |
0,20 |
3 |
0,60 |
0,20 |
4 |
0,80 |
0,20 |
3 |
0,60 |
|||||||||||
udzia w rynku |
0,15 |
5 |
0,75 |
0,15 |
3 |
0,45 |
0,15 |
2 |
0,30 |
|||||||||||
Marka firmy |
0,15 |
4 |
0,60 |
0,15 |
3 |
0,45 |
0,15 |
3 |
0,45 |
|||||||||||
Osignicia w B-R |
0,10 |
3 |
0,30 |
0,10 |
3 |
0,30 |
0,10 |
4 |
0,40 |
|||||||||||
SUMA |
1,00 |
|
3,95 |
1,00 |
|
3,45 |
1,00 |
|
2,95 |
Tabela 2. Tabela konkurencyjnoci RAFAKO S.A.
Og�lna pozycja firmy RAFAKO S.A. na rynku polskim jest bardzo dobra i wysoce konkurencyjna. Wynika to przede wszystkim z duej przewagi jakociowej oferowanych produkt�w. Trzeba jednak wspomnie, e na rynku zagranicznym sytuacja nie jest tak pomylna, panuje protekcjonizm na rzecz lokalnych producent�w i dostawc�w. Dlatego przedsibiorstwo musi poprawi rentowno i zdolnoci produkcyjne, aby by bardziej wiarygodnym dostawc, jak r�wnie zwikszy nakady na prace B-R, aby sprosta zmieniajcym si potrzebom klient�w.
6.4 Okrelenie pozycji technologicznej firmy RAFAKO S.A.
6.4.1. Przeprowadzenie benchmarkingu technologicznego dla firmy RAFAKO S.A.
identyfikacja por�wnywanych zmiennych oraz firm wzorcowych:
jako produkt�w - posiadanie wszelkich niezbdnych uprawnie wykonawczych i certyfikat�w jakociowych (DEUTSCHE BABCOCK)
poziom rozwiza technicznych - spos�b produkcji, stosowane technologie, unowoczenienia (CHEMAR Kielce)
konkurencyjno cenowa - (ABB)
moliwoci wytw�rcze - systematyczno realizacji zam�wie r�nej wielkoci
(IVO International)
udzia w rynku - procentowy udzia produkt�w w sprzeday wszystkich produkt�w tej brany na rynku polskim (METALCHEM Opole)
dostp do klienta - drogi dotarcia do klienta, szybko zdobywania rynk�w zbytu
(ZUP Nysa)
analiza pozycji firm wzorcowych pod wzgldem konkretnych zmiennych
(skala od 1 do 6)
jako produkt�w DEUTSHE BABCOCK : 6
poziom rozwiza technicznych CHEMAR KIELCE :3
konkurencyjno cenowa ABB : 4
moliwoci wytw�rcze IVO INTERNATIONAL : 3
udzia w rynku METALCHEM OPOLE : 3
dostp do klienta ZUP NYSA : 2
dystans firmy RAFAKO S.A. do firmy wzorcowej:
Skala od 1 do 6 ma ukaza lepsz lub gorsz pozycj firmy w poszczeg�lnych obszarach w stosunku do konkurent�w w danej dziedzinie (benchmarking konkurencyjny).
oznacza sab pozycj;
oznacza bardzo siln pozycj.
- firma RAFAKO S.A. - firma wzorcowa
Zmienna |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Jako produkt�w |
|
|
|
|
|
|
Poziom rozwiza technicznych |
|
|
|
|
|
|
Konkurencyjno cenowa |
|
|
|
|
|
|
Moliwoci wytw�rcze |
|
|
|
|
|
|
Udzia w rynku |
|
|
|
|
|
|
Dostp do klienta |
|
|
|
|
|
|
Tabela 3. Dystansy firmy RAFAKO S.A.
okrelenie planu dziaania oraz spos�b kontroli w celu zmniejszenia dystansu dla poszczeg�lnych zmiennych.
Mimo tego, e firm tylko w dw�ch przypadkach okazaa si gorsza od firmy wzorcowej, to adna z wymienionych zmiennych nie uzyskaa maksymalnej liczby : 6. Dlatego plan dziaania obejmuje zmienne i jest nastpujcy:
Firma dodatkowo przeszkoli kadr produkcyjn w zakresie systemu zapewnienia jakoci oraz zwikszy liczb przeprowadzanych audyt�w certyfikacyjnych;
Zostan zwikszone nakady na poszukiwanie nowych, lepszych rozwiza technicznych, jak r�wnie firma w wikszym stopniu zacznie korzysta z licencji i patent�w obcych;
Chocia konkurencyjno cenowa jest do wysoko oceniona w skali 1-6, to mona ja jeszcze zwikszy przez wprowadzenie zaplanowanej restrukturyzacji firmy opartej na poszukiwaniu miejsc powstawania zbdnych koszt�w. Ich eliminacja pozwoliaby na obnik cenow oferowanych produkt�w;
Do tej pory finansowanie duych przedsiwzi energetycznych byo niemoliwe. Pojawia si jednak dla firmy moliwo zlikwidowania tej niedogodnoci przez stworzenie partnerskiego ukadu z duym przedsibiorstwem z tej samej brany. Wykorzystanie tej szansy znacznie zwikszyoby moliwoci wytw�rcze RAFAKO S.A.;
- 1.6. Udzia w rynku i dostp do klienta to zmienne wysoko ocenione a ich popraw zagwarantuje wzmoona akcja promocyjna i reklamowa. Pomogaby ona znale nowe rynki, a co za tym idzie zwikszy udzia w rynku;
Spos�b kontroli postpu w realizacji planu dziaania:
prowadzenie biecej sprawozdawczoci z wynik�w realizowanych projekt�w i zamierze,
por�wnanie plan�w koszt�w prowadzania zmian do ich wielkoci rzeczywistych,
analizowanie wystpujcych odchyle od planu.
6.4.2. Okrelenie pozycji technologicznej firmy RAFAKO S.A.
Pod wzgldem technologicznym i konkurencyjnym pozycja analizowanej firmy jest bardzo korzystna. Nie wyklucza to jednak faktu, e musi ona przedsiwzi pewne rodki, aby jej w cigu nastpnych lat nie straci. Przede wszystkim powinna racjonalizowa swoje obszary dziaalnoci przez inwestowanie w nowe rodzaje produkt�w oraz skorzysta z nadarzajcej si okazji wejcia w ukad z firm posiadajc moliwoci finansowania duych przedsiwzi. Nie zaszkodzioby r�wnie prowadzenie odpowiednich dziaa marketingowych, dziki kt�rym firma uzyskaaby lepsz pozycj konkurencyjn.
6.5 Opracowanie strategii technologii dla firmy RAFAKO
6.5.1. Stosowane technologie w firmie:
technologia obsugi klienta;
technologie wytw�rcze: spawanie i obr�bka cieplna, obr�bka skrawaniem, obr�bka plastyczna;
technologia zakupu.
Naley skupi najwiksz uwag na technologiach wytw�rczych, poniewa one pozwalaj na poszerzanie i polepszanie asortymentu produkcji, a co za tym idzie na zwikszanie liczby odbiorc�w.
Technologie stosowane w innych firmach oraz bdce przedmiotem bada:
Jeli chodzi o rynek krajowy omawiana firma RAFAKO S.A. dysponuje najnowoczeniejszymi technologiami, kt�re s bez przerwy ulepszane lub w najgorszym przypadku zmieniane. Wana role odgrywa tu Dzia Postpu Technicznego analizujcy otoczenie firmy pod wzgldem technicznym, wyapujcy i wdraajcy nowe rozwizania.
Natomiast w przypadku rynk�w zagranicznych RAFAKO nie zajmuje dobrej pozycji. Mona to chociaby wywnioskowa z iloci posiadanych licencji na uytkowanie cudzych rozwiza. S to jak wida wycznie wynalazki przedsibiorstw zagranicznych.
Nie zostan podane technologie uytkowane oraz bdce przedmiotem bada, poniewa firma nie podaje takich informacji, a aktualnie wykorzystywane technologie nie wymagaj wymiany jeszcze przez co najmniej rok czasu.
Najwaniejsze technologie i potencjalne zmiany technologiczne w rywalizacji konkurencyjnej
Przede wszystkim najwaniejszymi technologiami bd technologie wytwarzania asortymentu produkcji. Poczenie tych technologii z wprowadzaniem zmian dotyczcych ochrony rodowiska (w zwizku z zaostrzajcymi si przepisami) bdzie miao w przyszoci wpyw na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Cige ulepszanie, unowoczenianie, poszukiwanie nowych rozwiza moe temu pom�c.
Warianty strategii technologii oraz ich ocena
Strategia I :
Wzmoenie prac badawczo-rozwojowych w celu:
poszukiwania nowoczesnych technologii,
poszukiwania nowych produkt�w dla zapewnienia elastycznoci oferty i dostosowania jej do zmieniajcych si potrzeb klient�w.
Ocena : pozwoli to na osignicie lepszej pozycji zar�wno na rynku krajowym jaki i na rynkach zagranicznych
Strategia II :
Restrukturyzacja firmy w oparciu o prawidowe zarzdzanie kosztami w celu wzmocnienia wiarygodnoci firmy na rynku zagranicznym (porednio prowadzi to do uzyskania kapitau pozwalajcego na zainwestowanie w nowoczeniejsze technologie nie tylko wytw�rcze).
Ocena : wiarygodno firmy jest jej wizyt�wk szczeg�lnie dla inwestor�w zagranicznych; umiejtne zarzdzanie kosztami pozwoli na wyeliminowanie zbdnych nakad�w i da oszczdnoci, kt�re mona potem zainwestowa.
Strategia III :
Partnerski ukad z du firm z tej samej brany pozwalajcy na zapewnienie finansowana duych przedsiwzi inwestycyjnych.
Ocena : zwiksz si moliwoci wytw�rcze, znajd si wiksi odbiorcy, kt�rych zam�wieniom na razie firma nie moe sprosta, zwiksz si zyski; poza tym zagraniczna firma ma znacznie atwiejszy dostp do rynk�w na kt�rych wystpuje protekcjonizm na rzecz “wasnych” firm.
Wyb�r najlepszego wariantu strategii technologii dla firmy RAFAKO S.A
Obserwujc sytuacj zar�wno rynku krajowego jak i rynk�w zagranicznych najlepsz strategi dla RAFAKO jest strategia III. Przemawiaj za tym nastpujce czynniki:
Zwikszy si liczba klient�w a tym samym wzronie liczba zam�wie,
Wzrost dochod�w;
Firma z tej samej brany (np. Babcock, Alstom, Foster Wheeler) uatwi wejcie na niemale szczelne rynki Unii Europejskiej oraz bdzie wsp�finansowaa due przedsiwzicia.
Wiksze nakady na prace badawczo rozwojowe oraz wsp�praca z zagranicznymi plac�wkami naukowymi.
/ 6.7 Prosz okreli czy w organizacji zarzdza si technologi i na czym to zarzdzanie polega.
Traktujc technologie wytw�rcze za najwaniejsze RAFKO S.A prowadzi wsp�prac z szeregiem instytucji i plac�wek, nie tylko krajowych. Stworzono r�wnie na ten cel specjalny dzia - Dzia Postpu Technicznego, kt�rego dziaania s ukierunkowane na zaatakowanie konkurencji. Obie rzeczy maj za zadanie poszukiwanie nowej wiedzy i nowych podstaw naukowych zmierzajcych do ulepszenia wyrobu.
Natomiast wsp�pracujce z t kom�rk Biuro Konstrukcyjne zajmuje si wdraaniem produkt�w i proces�w ju opracowanych.
Ponadto w firmie widoczne jest zaangaowanie caego personelu. Jest on wiadomy, e pozycja RAFAKO S.A. zaley od sposobu wytwarzania, dlatego wszelkie nowoci s szybko przyswajane i opanowywane.
Prosz okreli jakie s plusy a jakie minusy w zarzdzaniu technologi
Do plus�w w zarzdzaniu technologi zaliczy mona:
zaangaowanie caego personelu,
udoskonalanie projekt�w i produkcji,
ciga analiza rynku.
zdobywanie uprawnie do budowy urzdze energetycznych
Minusami natomiast s:
nastawienie pracownik�w ukierunkowane wycznie na technologie wytw�rcze,
zbyt mao czasu powica si na samodzielne wynajdywanie nowych rozwiza,
mniejsze zainteresowanie personelu zarzdzajcego technologi obsugi klienta czy technologi zakupu
przywizywanie mniejszej wagi do czynnik�w ekonomicznych
6.10 Prosz poda r�da informacji, z kt�rych korzystano w trakcie przygotowania. Jakie byo nastawienie rozm�wc�w do przeprowadzajcego wywiad ?
Informacje zawarte w przedstawionej pracy pochodz miedzy innymi z:
prospektu emisyjnego Fabryki Kot�w RAFAKO S.A.,
folder�w oraz fachowej prasy ,
ksigi Systemu Zapewnienia Jakoci ISO 9001,
ksigi Systemu Zarzdzania rodowiskowego serii ISO 14000
informacji udzielonych bezporednio przez pracownik�w przedsibiorstwa a w szczeg�lnoci przez dziay: Postpu Technicznego oraz Penomocnika ds. System�w Zapewnienia Jakoci.
Materiay i informacje udostpnione przez Dzia Handlowy odpowiedzialny za sprzeda wyrob�w i Dzia Marketingu.
Nastawienie os�b w trakcie przeprowadzania wywiadu byo pozytywne. Powodem tego by miedzy innymi fakt cisej wsp�pracy RAFAKO z Politechnik lsk oraz zaufanie, e otrzymane informacj nie zostan podane do publicznej wiadomoci.
Zacznik 1. Schemat organizacyjny Fabryki Kot�w RAFAKO S.A.