Konsekwencje podatkowe związane z eksploatacją środków trwałych (metody amortyzacji - możliwości ich stosowania, efekty podatkowe)
Środki trwałe uczestniczące w działalności gospodarczej zużywają się i przenoszą część swojej wartości na wytwarzane produkty lub świadczone usługi. . W rachunkowości równowartość zużycia środków trwałych korygująca ich wartość początkową - to umorzenie środków trwałych i jest częścią kosztów działalności pod nazwą amortyzacji.
Swoboda wyboru metod amortyzacji oraz stawek amortyzacyjnych dopuszczalna przez prawo bilansowe, w praktyce ograniczona jest przez system podatkowy. Wyboru metody amortyzowania dokonujemy przed rozpoczęciem amortyzacji środka trwałego i należy ją stosować do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. W przypadku środków trwałych podmiotu powstałego z przekształcenia, podziału lub łączenia - stosujemy nadal tę samą metodę - obowiązuje zasada kontynuacji. Dotyczy to również sytuacji, gdy podatnik zmienia formę opodatkowania również obowiązuje zasada kontynuacji.
Można wyróżnić 3 podstawowe metody amortyzacji podatkowej:
- jednorazowego odpisu;
- liniowa ze:
stawką z wykazu,
stawką z wykazu podwyższoną współczynnikiem,
stawką z wykazu obniżoną,
stawką indywidualną,
stawką wynikającą z okresu trwania umowy;
- degresywno-liniowa maszyn, urządzeń i środków transportu.
Metodę jednorazowego odpisu amortyzacyjnego stosuje się w przypadku środków trwałych, których wartość początkowa nie przekracza 3.500 zł. dokonuje się odpisu jednorazowo w koszty w miesiącu oddania go do używania. Amortyzacji jednorazowo od wartości początkowej można dokonywać od środków trwałych z grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych. Łączna wartość jednorazowych odpisów (niezależnie od ilości środków trwałych) w roku podatkowym nie może przekroczyć równowartości kwoty 50.000 euro. Możliwość skorzystania z tej metody jest ograniczona i dotyczy: podatników, którzy rozpoczęli działalność i małych podatników.
Odpisów można dokonać:
- nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, lub
- w równych ratach co miesiąc,
- w równych ratach co kwartał,
- jednorazowo na koniec roku podatkowego,
Metoda liniowa to najprostsza, podstawowa metoda jej dokonywania. Występuje jednak w kilku wariantach w zależności od stawek stosowanych przez podatnika.
W metodzie degresywno-liniowej podwyższa się stawki amortyzacyjne dla poszczególnych rodzajów środków trwałych o odpowiedni współczynnik. W pierwszym podatkowym roku użytkowania amortyzację oblicza się od wartości początkowej, a w latach następnych od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. W roku podatkowym, w którym roczna kwota amortyzacji ustalona metodą degresywną jest niższa od rocznej kwoty liczonej metoda liniową przechodzi się na obliczanie amortyzacji metodą liniową.
Metodę degresywną stosować można wyłącznie dla środków trwałych z grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych, przez które rozumie się wszystkie samochody nie posiadające homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe oraz których dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg.
Amortyzacja składników majątku o wartości nieprzekraczającej 3500 zł
O zaliczeniu przedmiotów o niskiej jednostkowej wartości początkowej (poniżej 3500 zł) do środków trwałych decyduje kierownik danej jednostki. Przedmioty takie mogą, lecz nie muszą być zaliczane do środków trwałych.
Podatnik podatku dochodowego może więc:
1) nie zaliczyć go do środków trwałych, a jego wartość zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu
2) ująć go w ewidencji środków trwałych i:
dokonać jednorazowej amortyzacji w miesiącu oddania do używania albo w miesiącu następnym, lub
dokonywać miesięcznych odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej zgodnie z określonymi zasadami.
Jeśli podatnicy uznają dany składnik majątku za środek trwały lub wartość niematerialną i prawną o wartości nie przekraczającej 3500 zł i potrącają wydatek związany z zakupem lub wytworzeniem tego składnika majątku bezpośrednio w koszty podatkowe, to i tak powinni co do zasady ująć ten składnik w ewidencji środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Decyzje związane z korzystaniem z majątku obcego
Inwestycje w obcych środkach trwałych to „ogół działań (nakładów) podatnika odnoszących się do niestanowiącego jego własności środka trwałego, które zmierzają do jego ulepszenia, tzn. polegają na jego przebudowie, rozbudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, lub polegają na stworzeniu składnika majątku mającego cechy środka trwałego, który może być wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej”
Inwestycje w obcych środkach trwałych to korzystanie ze składników cudzego majątku na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu bądź podobnej.
Środki trwałe uważa się za ulepszone gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza kwotę 3.500 zł, powodując wzrost ich wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do użytkowania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.
Cechy odróżniające inwestycje w obcych środkach trwałych od składników majątku podlegających zaliczeniu do innych grup środków trwałych:
Podlegają one podatkowej amortyzacji bez względu na przewidywany okres używania. Jest to odstępstwo od reguły, zgodnie z którą jednym z podstawowych warunków amortyzowania środków trwałych jest przewidywany okres ich używania dłuższy niż 1 rok.
Inny, niż w przypadku pozostałych środków trwałych, sposób ustalania wartości początkowej omawianych inwestycji. Wartość tę, z uwagi na ich specyficzny charakter, określa się biorąc pod uwagę wyłącznie cenę nabycia albo koszt wytworzenia. W obu przypadkach tą wartość koryguje się o różnice kursowe (jeśli takie występują).
Amortyzacja - Podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych widniejących w Wykazach stawek amortyzacyjnych załączonych do ustaw o podatku dochodowym. Dla inwestycji w obcych środkach trwałych przewidziano możliwość ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych, dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, wyznaczając jednocześnie minimalne okresy ich amortyzacji
Leasing operacyjny to rodzaj leasingu, w którym przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątkowych leasingodawcy, na nim też spoczywa obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Raty leasingowe, wraz z opłatą wstępną, stanowią koszt uzyskania przychodu dla leasingobiorcy. Podatek VAT doliczany jest do każdej raty leasingowej. W przypadku leasingu operacyjnego leasingobiorca ma prawo wykupić przedmiot leasingu po upłynięciu okresu umowy leasingu.
Leasing finansowy to rodzaj leasingu, w którym nie cała rata leasingowa, lecz tylko jej część odsetkowa, stanowi koszt uzyskania przychodu leasingobiorcy. W przypadku tej formy finansowania przedmiot leasingu zalicza się do składników majątkowych leasingobiorcy, a zatem to leasingobiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych, które wraz z częścią odsetkową rat leasingowych zalicza do kosztów uzyskania przychodu. VAT płatny jest w całości z góry przy pierwszej racie leasingowej po dokonaniu odbioru przedmiotu. W leasingu finansowym nie ma wykupu. Klient staje się właścicielem przedmiotu wraz z zapłaceniem ostatniej raty leasingowej.
Ulga na zakup nowoczesnych technologii:
-Jakie przedsiębiorstwa mogą z niej skorzystać? Prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowych technologii przysługuje podatnikowi podatku od osób prawnych, oraz podatnikowi podatku od osób fizycznych uzyskującemu przychody z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
- Kiedy ulga nie przysługuje? Prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowych technologii nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.
-Kiedy przedsiębiorcy tracą ulgę? Podatnik traci prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowej technologii, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:
-udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii; nie dotyczy to przeniesienia prawa w wyniku przekształcenia formy prawnej oraz łączenia lub podziału dotychczasowych przedsiębiorców,
-zostanie ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, lub zostanie postawiony w stan likwidacji,
-otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie.
Zasady zastosowania: Podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych na nabycie nowej technologii uwzględnionych w wartości początkowej, w części, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych, oraz wartości niematerialnych i prawnych lub w roku po nim następnym oraz w której nie została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Efekt podatkowy: Odliczenia związane z nabyciem nowej technologii dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Odliczenie przysługuje w kwocie nie wyższej niż dochód osiągnięty z tytułu prowadzenia działalności w danym roku. Odliczenia związane z nabyciem nowej technologii nie mogą przekroczyć 50% kwoty wydatków.
Kredyt podatkowy
-Jakie przedsiębiorstwa mogą skorzystać z kredytu podatkowego? Kredyt podatkowy dotyczy podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, oraz podatników zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, którzy po raz pierwszy rozpoczęli prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, oraz podatników podatku dochodowego od osób prawnych, oraz:
• w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia osiągnęli średniomiesięczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej przynajmniej w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty 1 tys. Euro,
•status małego przedsiębiorcy,
•zatrudniali na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu co najmniej 5 osób w przeliczeniu na pełne etaty,
• w prowadzonej działalności nie wykorzystują środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także innych składników majątku, pochodzącego z likwidacji działalności o znacznej wartości - udostępnionych mu nieodpłatnie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej.
• złożyli właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o korzystaniu z kredytu podatkowego.
-Kiedy ulga nie przysługuje?
podmiotom powstałym w wyniku przekształcenia, połączenia podziału podatników, przekształcenia spółek nie posiadających osobowości prawnej,
podmiotom, które nie uzyskały minimalnego przychodu w latach poprzedzających zwolnienie (równowartość w złotych 1000 euro ),
podmiotom, które zatrudniały w miesiącu mniej niż 5 osób.
Utrata prawa do korzystania z kredytu podatkowego następuje, jeżeli:
- nastąpiła likwidacja bądź upadłość przedsiębiorstwa,
- przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej średniomiesięcznie nie przekroczył równowartości w złotych 1.000 Euro
- w którymkolwiek z miesięcy w tych latach nastąpiło zmniejszenie przeciętnego, miesięcznego zatrudnienia na postawie umowy o pracę o więcej, niż 10% w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy,
- wystąpiły zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne - podatnik nie zostanie pozbawiony prawa do korzystania z kredytu podatkowego, jeśli ujawnione zaległości z w/w tytułów wraz z odsetkami za zwłokę ureguluje w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji ostatecznej.
Zasady stosowania:
Kredyt podatkowy polega na tym, że podatnicy w roku korzystania z kredytu podatkowego są zwolnieni z deklarowania i wpłaty zaliczek miesięcznych.
Efekt podatkowy:
po zakończeniu roku podatkowego, w którym skorzystali z kredytu podatkowego podmioty składają zeznanie podatkowe, a podatek uiszczają w pięciu kolejnych latach po 20% należnego podatku w terminach określonych dla złożenia zeznań podatkowych.