NARZĄD POWONIENIA

Narząd powonienia zlokalizowany jest w błonie śluzowej jamy nosowej, w jej części górnej pokrywającej przegrodę nosa i małżowinę nosową górną. Ma on za zadanie informować nas o stanie pożywienia, które mamy spożywać, jak i o zagrożeniach znajdujących się w powietrzu wdychanym. Człowiek, mimo znacznego osłabienia zmysłu powonienia związanego z postępem cywilizacji, uzyskuje więcej informacji o smaku pożywienia powonieniem niż smakiem (człowiek rozróżnia około 4000 różnych zapachów). Błona śluzowa okolicy węchowej ma nabłonek różniący się od oddechowego zarówno barwą (żółtawą), jak i budową.

Nabłonek węchowy zbudowany jest z trzech rodzajów komórek: podstawnych, podporowych i zmysłowych. Komórki zmysłowe są rozszerzone wrzecionowate na wysokości jądra komórkowego, wysyłają one po jednej wypustce do błony śluzowej i w kierunku opuszki węchowej, skąd drogą pasma węchowego do kory węchowej znajdującej się w płacie skroniowym w zakręcie hipokampa. W błonie śluzowej okolicy węchowej znajdują się gruczoły śluzowe, zwane węchowymi, które mają za zadanie zapewnić odpowiednią wilgotność, gdyż ona ma istotne znaczenie dla zdolności odbioru wrażeń węchowych. Bodźcami dla komórek węchowych są lotne substancje chemiczne rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach. Stwierdzono, że im większa jest wilgotność i temperatura otoczenia, tym lepsze są warunki dla odbioru bodźców zapachowych.

Powonienie jest niezbędnym "narzędziem" do wykonywania takich zawodów jak chemik, farmaceuta, lekarz, kucharz i inne. Niektórzy ludzie w następstwie procesów chorobowych mają ograniczoną lub nawet całkiem zniesioną zdolność odczuwania zapachów, a inni mogą mieć nadwrażliwość na pewne zapachy, które są przyczyną ostrych bólów głowy.

---