METODYKA SZKOLNEGO WF

CELE METODYKI WYZNACZAJĄ KIERUNEK DĄŻEŃ

NAUCZYCIELI W KSZTAŁCENIU I WYCHOWYWANIU.

CEL NACZELNY- wynika z: kształtowania i doskonalenia ciała , funkcji

psychomotorycznych, wychowawczych oraz takiego systemu wiedzy

i umiejętności , nawyków i postaw wobec KULTURY FIZYCZNEJ

( KF ) , który przejawia się dążeniem i działaniem na rzecz utrzymania

przez całe życie sprawności i zdrowia.

CELE KIERUNKOWE ( WYCHOWAWCZE ) -określają stosunek jednostki do siebie samego i KF ,dotyczą więc dyspozycji osobowościowych do, których należą : ideały, postawy w stosunku do ciała, przekonania, zamiłowania, upodobania i zainteresowania. Jest to zatem sfera uczuciowa określająca nasz stosunek do otaczającego nas świata zewnętrznego, kształcenie postawy pozytywnej wobec własnego ciała (higieny , zdrowia , własnych form aktywności ruchowej czy wypoczynku).

CELE INSTRUMENTALNE (KSZTAŁCĄCE)-realizowane po przez kształtowanie instrumentalnych dyspozycji osobowościowych takich jak : wiedza, umiejętności, nawyki ( czyli - wychowanie fizyczne ). Realizując powyższe założenia dążymy do wyposażenia uczniów w zakresie :

1. SPRAWNOŚCI MOTORYCZNE W :

• określone sprawności motoryczne - sprawność władania ciałem,

• wiedzę z zakresu szerokiego tematu dotyczącego człowieka,

• wiedzę o środowisku nas otaczającym,

• wiedzę o zdolnościach motorycznych i koordynacyjnych

• wiedzę o żywieniu i dietetyce

• higienę osobistą i ogólną (profilaktyka i korekta wad postawy),

• higienę pracy i wypoczynku

• wiedzę z zakresu bezpieczeństwa

• samo ochrony i ochrony współćwiczącego

• wiedze o roli elementu ruchu w rekreacji i w pracy

• wiedze z zakresu organizacji zawodów oraz przepisów

• kultury uczestników walki

2. UMIEJĘTNOŚCI W :

- samodzielność

- umiejętność twórczego rozwijania form i działań w KF

3. NAWYKÓW W :

- podstawy technik działania ruchowego , celem którego jest osiągnięcie celu nauczania

- dbałości o zdrowie, higienę, sprawność własnego ciała, zdrowie i higienę publiczną

- integrowanie nawyków ogólno-kulturowych w KF

4. INTELIGENCJI I UZDOLNIEŃ W :

- stymulowanie inteligencji i uzdolnień przez różnorodne

- specyficzne dla KF zadania zapewniające optymalne

- funkcjonowanie naszego organizmu ,

- stymulowanie rozwoju inteligencji i uzdolnień przez stwarzanie sytuacji problemowych i samodzielnym rozwiązywaniu ich przez ucznia.

CELE ETAPOWE - są to cele dotyczące wychowania i kształcenia w KF występujące w poszczególnych okresach rozwoju osobniczego (np. w okresie szkolnym).

W OKRESIE SZKOLNYM SĄ TO :

- cele wychowania w podokresach szkolnych ,

- cele wychowania w klasach I - III

- cele wychowania w klasach IV - VIII

- cele wychowania w szkołach ponad-podstawowych w klasach I - IV

CELE OPERACYJNE - dotyczą konkretnych działań i praktycznych zadań , które realizowane są za pomocą odpowiednich środków dydaktyczno-wychowawczych.

KONCEPCJA SZKOLNEJ KULTURY FIZYCZNEJ

OSOBOWOŚĆ

DYSPOZYCJE KIERUNKOWE DYSPOZYCJE INSTRUMENTALNE

IDEAŁY , POSTAWY , PRZEKONANIA WIEDZA , INTELIGENCJA , UZDOLNIENIA

UPODOBANIA , ZAINTERESOWANIA , UMIEJĘTNOŚCI , SPRAWNOŚĆ.

ZAMIŁOWANIA .

CEL NACZELNY

CELE KIERUNKOWE CELE INSTRUMENTALNE

CELE ETAPOWE

CELE OPERACYJNE

OGNIWA PRAKSEOLOGICZNEGO ŁAŃCUCHA DZIAŁANIA

MODEL PRAKSEOLOGICZNY SKUTECZNEGO DZIAŁANIA :

1 - OGNIWO - Cele i zadania w procesie dydaktyczno-wychowawczym.

2 - OGNIWO - Diagnoza i prognoza pedagogiczna.

3 - OGNIWO - Planowanie pedagogiczne ( plan pracy ).

4 - OGNIWO - Realizacja zadań pedagogicznych.

5 - OGNIWO - Kontrola , ocena i wnioskowanie działań pedagogicznych.

PRAKSEOLOGIA SKUTECZNOŚĆ

DIAGNOZA - przygotowanie do działania - wyjściowy stan rzeczy.

DIAGNOZA OSOBNICZA - obejmuje :

- wysokość , ciężar ciała ( antropomer , waga ) .

- pojemność życiową płuc ( spirometr ).

- dojrzałość biologiczna

- stan zdrowia i postawy ciała

- sprawność motoryczna

- uzdolnienia ruchowe

- umiejętności techniczne i taktyczne w zakresie różnych specjalności sportowych

- umiejętności samodzielnego sterowania własnym rozwojem sprawności oraz odpoczynkiem

- wiedza dotycząca kultury fizycznej

- zamiłowania i zainteresowania w związku z kulturą fizyczną

DIAGNOZA GRUPOWA - obejmuje :

- zwartość grupy społecznej i interakcji pomiędzy jej członkami

- istnienie nieformalnych grup społecznych

- istnienie zespołów uczniowskich wymagających specjalnej opieki ( grupy dyspensyjne ).

DIAGNOZA ŚRODOWISKOWA - obejmuje :

- nastawienie d/s KF , możliwość współpracy z dyrektorem szkoły, radą pedagogiczną oraz organizacjami młodzieżowymi ( ZHP , YMCA , itp. ).

- nastawienie d/s KF i możliwość współpracy z komitetem rodzicielskim , zakładami opieki , komitetami sportowymi ( sportu ) , służbą zdrowia .

- tradycji KF i klimatu społecznego względem KF.

- stanu urządzeń sportowych , sprzętu i przyborów oraz możliwości korzystania z urządzeń poza szkolnych

- osobliwości terenu i warunków klimatycznych.

ETAPY ROZSZERZONEJ DIAGNOZY :

I ETAP - identyfikowanie - zebranie faktów , zaklasyfikowanie ich , oraz dokonanie opisu jakości i natężenia cech badanych uczniów czy środowiska

II ETAP - wyjaśnianie - wyjaśnianie genezy badanych rzeczy i zdarzeń - jak powstały i rozwinęły się jakie przyczyny je wywołały.

III ETAP -rozumienie - wyjaśnianie znaczenia stwierdzonych zdarzeń i faktów z punktu widzenia realizowanych celów.

IV ETAP -przewidywanie - ustalenie fazy rozwoju , w której znajduje się badany uczeń ( klasa ) w kierunku - co już ma za sobą a co jeszcze musi zrobić aby zlikwidować, zneutralizować negatywny stan np. wada postawy itp.

V ETAP -projektowanie zmian modyfikacji - to prognoza rozwoju , przewidywanie tego co stać się może w określonym czasie w wyniku określonych działań, a także naturalnych procesów rozwoju ( wzrastanie , zmienność proporcji ciała ).

DIAGNOZA SZKOLNA - bilans potrzeb obiektywnych i subiektywnych uczniów i środowiska w poszczególnych obszarach KF ( zajęć obligatoryjnych , pozalekcyjnych , współpracy ze szkolną służbą zdrowia , współpracy ze środowiskiem ).

POSTAWA ( attitudo ) - to względnie trwała struktura , bądź dyspozycja do pojawienia się takiej struktury , procesów poznawczych , emocjonalnych , oraz tendencji do zachowań , w których wyraża się określony stosunek wobec danego przedmiotu.

KOMPONENTY POSTAWY ( składniki ) :

- komponent poznawczy

- komponent emocjonalny

- komponent behawioralny

STAŁA KSZTAŁTOWANIA POSTAW:

• Zapoznanie z wartością postawy i jej akceptacja instrumentalna

• Nastawienie się na czynne realizowanie wartości, doskonalenia się

• Kształtowanie na stawiania się na samorealizację

RĘKA, GŁOWA, SERCE DZIAŁANIE, MYŚLENIE UCZUCIA

WYMIARY POSTAW

POSTAWY POZYTYWNE POSTAWY NEGATYWNE

SILNE SŁABE

ŚREDNIO siła postaw ŚREDNIO siła postaw

SILNE SILNE

SŁABE SILNE

KULTURA FIZYCZNA

I - KONCEPCJA INDYWIDUALISTYCZNO - WARTOŚCIUJĄCA ( wg DEMEL )

• Jest to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o swój rozwój, sprawność i zdrowie - to umiejętność organizowania czasu i spędzania go z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

II - KONCEPCJA SOCJOLOGIZUJĄCO - UNIWERSJALISTYCZNA (wg KRAWCZYK )

• Jest to względnie zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, o sprawność ruchową, zdrowie i piękno człowieka przebiegających wg przyjętych w danej zbiorowości wzorów, a także rezultatów owych zachowań.

III - KONCEPCJA MATERIALISTYCZNA (HOLISTYCZNO - GLOBALNA)

( wg OSIŃSKIEGO)

• Kultura fizyczna to ogół wytworów o charakterze materialnym i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało fizyczne, funkcjonowanie organizmu człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorów postępowania, które zostały zobiektywizowane, przyjęte, mogą być przekazywane w danej zbiorowości.

SPORT - to formy działalności człowieka uprawiane systematycznie wg pewnych reguł odznaczających się silnym pierwiastkiem współzawodnictwa oraz tendencja osiągania coraz to lepszych wyników.

REKREACJA FIZYCZNA - to działalność podejmowana poza obowiązkami zawodowymi, domowymi, społecznymi dla rozwoju własnej osobowości, tworzenia zdrowia, dla rozrywki i odpoczynku.

TURYSTYKA - jest to całość zjawisk i stosunków dotyczących podróży i krótkotrwałych pobytów poza miejscem stałego zamieszkania - przedsiębranych nie w celach zysku, w czasie wolnym i dla rozwoju własnej osobowości i rozwoju zdrowia (forma czynnego wypoczynku i relaksu - wycieczki, kontakt z przyrodą itp.).

REKREACJA - jest dziedziną medycznej działalności człowieka polegającą na leczeniu usprawniającym.

REHABILITACJA RUCHOWA - jest to działalność człowieka polegająca na leczeniu ruchem leczniczym. Ćwiczenia ruchowe w kulturze fizycznej, które są środkiem technicznym dla dzieci i osób dorosłych objętych zagrożeniem chorobą, kalectwem czy inwalidztwem.

REHABILITACJA W SPORCIE - SPORT INWALIDZKI - jest dziedziną działalności człowieka odnoszącą się do osób o niepełnej sprawności fizycznej, podejmujących działalność sportową, w której wynik nie jest celem bezwzględnym lecz fakt podjęcia wyzwania i udział w zmaganiach.

KINEZOTERAPIA - jest to rehabilitacja ruchem.

WYCHOWANIE FIZYCZNE to zamierzony i świadomy proces działalności fizycznej człowieka, ukierunkowanej na wytworzenie wartościowego systemu postaw i nastawień, związane z nimi przekazywanie podstawowych wiadomości, reagowanie na bodźce środowiskowe oraz zdobycie umiejętności i sprawności.

CELE METODYKI SZKOLNEGO WF - wyznaczają nam kierunek dążenia nauczycieli w kształtowaniu wychowanków.

CEL NACZELNY - wynika z koncepcji kształcenia i doskonalenia ciała, funkcji psychomotorycznych, oraz takiego systemu wiedzy, umiejętności, nawyków i postaw wobec Kultury Fizycznej, które przejawiają się dążeniem i działaniem na rzecz utrzymania przez całe życie sprawności fizycznej i zdrowia.

CELE KIERUNKOWE (wychowawcze) - są to dyspozycje kierunkowe, wychowanie duchowe, wychowanie umysłowe.

CELE INSTRUMENTALNE (kształcące) - są to dyspozycję instrumentalne, wiedza, umiejętności, nawyki, wychowanie fizyczne.

CELE OPERACYJNE - obejmują realizowanie konkretnych działań dydaktyczno - wychowawczych na poszczególnych zajęciach

KAŻDE REALIZOWANE ZADANIE MA SWÓJ CEL OPERACYJNY

CELE KIERUNKOWE - dotyczą kierunkowych dyspozycji osobowościowych i należą do nich:

• 
  Ideały

• 
  Postawy w stosunku do ciała

• Przekonania

• Zamiłowania

• Upodobania

• Zainteresowania

CELE INSTRUMENTALNE - realizujemy poprzez kształtowanie instrumentalnych dyspozycji osobowościowych w poszczególnych zakresach:

Cele w zakresie:

• Dążenia do wyposażenia w określone sprawności motoryczne, pozwalające na skuteczne i efektywne władanie ciałem

• Dążenie do wyposażenia w wiedzę z szerokiego tematu dotyczącego człowieka

• Środowiska i wiedza o nim

• Wiedza o zdolnościach motoryczno - koordynacyjnych

• Higiena ogólna i osobista (profilaktyka i korekta wad postawy)

• Żywienie i dietetyka

• Higiena pracy i wypoczynku

• Bezpieczeństwo

• Ochrona współćwiczącego i samoochrona

• O roli elementu ruchu w rekreacji i pracy

• Organizację i przepisy zawodów, kultury uczestników walki

Cele w zakresie umiejętności:

• Samodzielność

• Twórczego rozwijania form działań w KF

Cele w zakresie nawyków:

• Podstawy techniki działania ruchowego w celu osiągnięcia celu nauczania

• Dbałości o zdrowie, higienę, sprawność własnego ciała, o zdrowie i higienę publiczną

• Integrowanie nawyków ogólnokulturowych w KF

Cele w zakresie kształtowania uzdolnień i inteligencji:

• Stymulowanie inteligencji i uzdolnień przez różnorodne specyficzne dla KF zadania, zapewniające optymalne funkcjonowanie naszego organizmu

• Stymulowanie rozwoju inteligencji i uzdolnień przez stwarzanie sytuacji problemowych i samodzielne ich rozstrzyganie przez ucznia

CELE ETAPOWE - cele występujące w poszczególnych okresach rozwoju osobniczego

Okresy życia człowieka to :

1. okres życia płodowego

2. okres noworodkowy

3. okres życia niemowlęcego

4. okres poniemowlęcy

5. okres przedszkolny

6. okres szkolny

7. okres produkcyjny

8. okres emerytalny

KOMPETENCJE UCZNIA:

• indywidualizacja podejścia do ucznia

• elastyczny program nauczania (dostosowany do możliwości ucznia, możliwości pogodowych, warunków zdrowotnych, umiejętności, kompetencji - interpretacja programu)

• przekaz informacji skorelowany z praktyką, która powinna stanowić większą część przekazu

• zajęcia prowadzone w formie zabaw i gier - teoria za to przekazywana podczas realizacji zajęć i w formie specjalistycznej

• odpowiednie przygotowanie fizyczne ucznia do określonych ćwiczeń oraz dostosowanie ćwiczeń do możliwości indywidualnych ucznia

• zajęcia z przewaga gier i zabaw ruchowych

• obserwacja możliwości ucznia

• stworzenie odpowiednich warunków do realizacji lekcji - zajęć

• uzyskiwane wyniki mogą być diagnozą ale nie powinny być podstawą do oceny

KONCEPCJA SZKOLNEJ KULTURY FIZYCZNEJ

ORGANIZOWANIE SZKOLNEJ STRUKTURY KULTURY FIZYCZNEJ

( za NUSZYŃSKIM )

Prakseologiczny model sprawnego działania obejmuje cele, którymi są działania zmierzające do opracowania:

1. DIAGNOZA - określenie istniejącego stanu rzeczy

2. PROGNOZA - przewidywanie stanu przyszłego

3. PLANOWANIE - plan pracy uwzględniający diagnozę i prognozę

4. REALIZACJA - realizacja opracowanego planu pracy

5. KONTROLA I OCENA WYNIKÓW

INTERPRETACJA PROGRAMU

• Należy brać pod uwagę indywidualne możliwości ucznia

• Wyzwalać i rozwijać inwencję twórczą

• Dobrze przygotować organizm dziecka do wysiłku

• Przy ocenie ucznia należy brać pod uwagę postawę ucznia do wykonywanego ćwiczenia

• Stosować na zajęciach wszechstronną aktywność ruchową

• Rozszerzać program o inne działania i formy aktywności ruchowej nie objęte w podstawie programowej

• Stosować szeroki zakres zadań i środków dla osiągnięcia celów kształtowania i wychowania (szczególnie formę zabawową )

• Nauczyciel ma możliwość realizacji treści programowych klas wyższych jeśli poziom klasy na to pozwala

• Testy sprawności fizycznej traktować należy jako ważny instrument diagnostyczny, a uzyskane ta droga dane w żadnym razie nie mogą być kryterium oceny uczniowskiej z wychowania fizycznego

• Wpajanie zasad zdrowotnych i higienicznych

• W miarę możliwości należy przeprowadzać jak najwięcej zajęć w terenie otwartym

• Przekazywanie wiadomości w formie krótkich informacji oraz ćwiczeń praktycznych (nazwa ćwiczenia, postawy ruchu)

KOMPETENCJE UCZNIA (NAUCZANIA)

• Indywidualizacja ( uwzględniająca potrzeby rozwojowe, zainteresowania i predyspozycje)

• Własny plan pracy dydaktyczno - wychowawczej

• Stosowanie szerokiej formy zabawowej, zadaniowej, przy traktowaniu programu w sposób elastyczny

• Uatrakcyjnienie każdych zajęć po przez stosowanie w trakcie zajęć przyrządów, przyborów, akompaniamentu muzycznego itp.

• Doskonalenie sprawności i nawyków

• Rozszerzanie zainteresowań umożliwiających dokonanie wyboru sportu całego życia

• Testy sprawności fizycznej traktować należy jako ważny instrument diagnostyczny, a uzyskane ta droga dane w żadnym razie nie mogą być kryterium oceny uczniowskiej z wychowania fizycznego

INTERPRETACJA:

• Obserwacja dzieci i młodzieży oraz ich możliwości

• Wynik testu nie może być wyznacznikiem do stawiania ocen lecz tylko formą oceny zaangażowania ucznia

• Nauczyciel powinien ciągle i stale się kształcić

PODSTAWY PROGRAMOWE

KLASY I - III

Zadania kształcenia i wychowania w młodszym wieku szkolnym:

• Kształcenie sprawności MORFO - FUNKCJONALNEJ

• Kształcenie sprawności KOORDYNACYJNO - KONDYCYJNEJ

• Kształtowanie UMIEJĘTNOŚCI

• Przekaz WIADOMOŚCI

• Działania WYCHOWAWCZE

KLASY IV - VIII

Cele etapowe : zadania kształcenia i wychowania w średnim wieku szkolnym

• Kształcenie sprawności MORFO - FUNKCJONALNEJ

• Kształcenie sprawności KONDYCYJNEJ

• Kształcenie sprawności KOORDYNACYJNEJ

• Kształcenie UMIEJĘTNOŚCI

• Przekaz WIADOMOŚCI

• Działania WYCHOWAWCZE

• Kompetencje instrumentalne i kierunkowe absolwenta szkoły podstawowej

SZKOŁY PONADPODSTAWOWE

Starszy wiek szkolny - cele etapowe:

• Kształcenie sprawności MORFO - FUNKCJONALNEJ

• Kształcenie sprawności KONDYCYJNEJ

• Kształcenie sprawności KOORDYNACYJNEJ

• Kształcenie UMIEJĘTNOŚCI

• Przekaz WIADOMOŚCI

• Działania WYCHOWAWCZE

• Kompetencje instrumentalne i kierunkowe absolwenta szkoły ponadpodstawowej

• Uwagi realizacyjne

CELEM NACZELNYM JEST DĄŻENIE DO :

• Wszechstronnego rozwoju organizmu

• Kształtowanie aktywności ruchowej

• Kształtowanie świadomości uczestnictwa w KF

• Przekazy wiedzy o KF

• Kształcenie psychomotoryki

Klasy młodsze

• Kształcenie zdolności koordynacyjno - kondycyjnych

• Rozwój naturalnych form aktywności ruchowej

• Dostarczenie wiedzy dotyczącej rozwoju fizycznego i motorycznego

• Kształcenie wiedzy, nawyków, higienicznego trybu życia

• Kształcenie zasad bezpieczeństwa

NOWOCZESNOŚĆ - wszystko to co najlepiej służy człowiekowi, co sprzyja jego wszechstronnemu rozwojowi, co umożliwia podejmowanie i rozwijanie przezeń wszelkich zadań życiowych oraz wszystko to co sprzyja budzeniu przekonania o własnej wartości i użyteczności społecznej.

R. Trześniowski

Za nowoczesne wychowanie fizyczne uznamy takie wychowanie, które:

• opieką obejmuje wszystkie dzieci i całą młodzież od lat najmłodszych i doprowadzi każdego do późnej starości w pełnym zdrowiu i pełnej sprawności fizycznej

• znajduje odpowiednie środki i metody dla najsłabszych i najmocniejszych, dla chorych i zdrowych, dla pracujących fizycznie i umysłowo, dla tych, którzy nie ujawniają zainteresowań ruchowych i tych, których działalność sportowo ruchowa jest pasją życiową

• przyczynia się do kształtowania niezbędnych społecznie postaw życiowych, zwłaszcza umiejętności współżycia i działania, karności i dyscypliny, śmiałości w podejmowaniu decyzji, odwagi i hartu oraz zaradności życiowej i pełnej świadomości znaczenia aktywności ruchowej w życiu osobistym.

TENDENCJE NOWOCZESNOŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO :

Wg M. Demel

1. Edukacja permanentna - nie ustające po ukończeniu szkoły wkomponowanie w ogólny stan KF. Powszechny obyczaj periodycznego kontrolowania zdrowia i sprawności oraz wyrównywanie braków,

2. Praspekcja - nasilenie tych elementów WF, kojarzą się z wychowaniem do rekreacji i z kulturą wolnego czasu. Rozbudzenie zamiłowań do ruchu, trwałych dyspozycji i "głodu ruchu".

3. Autoedukacja - skorelowanie programu WF z programem kształcenia intelektualnego z higieną i nauką o człowieku - zastąpienie kontroli samokontrolą, oceny samooceną. Aktywność wychowanka zależy od potrzeb dających poczucie indywidualnej satysfakcji.

4. Intelektualizacja - efektywność działań WF jest pochodną wzbudzonych w procesie WF zainteresowań, kolorytu i przeżyć emocjonalnych. Znajomość celów aktywności ruchowej, jej wpływu na organizm (jak dbać o ciało, zdrowie, jak doskonalić sprawność fizyczną, pielęgnować urodę i jak wypoczywać).

5. Humanizacja - lepsze zrozumienie przeżyć ludzkich. Zmiana postaw i zorientowanie poczynań na emocjonalne przeżywanie "cielesności" człowieka. Przezwyciężanie tradycyjnej gradacji eksponującej ducha i upośledzającej ciało.

6. Indywidualizacja - indywidualne traktowanie potrzeb i zamiłowań ucznia. Tory WF:

• Dla uzdolnionych ruchowo (sport)

• Dla przeciętnie uzdolnionych

• Dla słabo i defektywnie uzdolnionych

Wg K. Zuchora

Nowoczesność winna być realizowana w:

1. w sferze świadomości, a nie nawyków,

2. w oparciu o intencje, a nie techniki,

3. na podłożu wszechstronności, a nie specjalizacji

4. poprzez uznanie wychowania i jego wyższości nad nauczaniem,

5. poprzez prospekcje nad aktualizacją,

6. poprzez kreację nad rekreacją,

7. poprzez umiejętność nad sprawnością,

8. poprzez kooperację nad rywalizacją

9. poprzez samodoskonalenie nad sportowaniem.

Swój program K. Zuchora opiera na elementach do których należą:

• 
  
  gry i zabawy

• wychowanie zdrowotne

• rekreacja

• turystyka

• sport

KIERUNKI PRZEMIAN WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI

Wg M. Bukowiec ( WF i Z 1997/ 3)

Podzielił on pedagogikę na dwa rodzaje :

Pedagogika pierwsza - której celem jest adaptacja do zastanych warunków życia, i polegająca na urabianiu wychowanków wg wzorców osobowych, uchodzących za pożądane w danej społeczności.

Pedagogika druga - jej celem jest rozwój rozumiany jako samorealizacja dla szeroko rozumianej ( pojętej) zmiany człowieka i jego środowiska.

Do haseł najnowszych koncepcji edukacyjnych należą: autonomia, podmiotowość, partnerstwo, zaufanie, swobodny rozwój, samorealizacja, aktywność, twórczość, wyobraźnia, ekspresja, wrażliwość, empatia, bezpieczeństwo, równość.

KIERUNKI UNOWOCZEŚNIANIA PROCESU WF obejmują trzy płaszczyzny :

• aksjologiczno - teologiczną

• socjologiczną

• prakseologiczną

PODSTAWA PROGRAMOWA (klasyczna)

METODY I CZYNNOŚCI NAUCZYCIELSKIE W REALIZACJI ZADAN

Sposoby uczenia się człowieka:

• bezpośredni kontakt z otoczeniem

• kontakt z informacją

• w sposób zinstytualizowany

METODA ( gr. METHODOS) - droga, sposób postępowania stosowany świadomie dla osiągnięcia określonego celu, zadania.

• Systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wyniku myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane czynności realizowane w ustalonej kolejności

• W. Okoń - wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów, realizowanych świadomie w celu spowodowania złożonych zmian w osobowości uczniów.

• Sośnicki - systematycznie stosowany przez nauczyciela sposób pracy dydaktycznej, obejmujący różne czynności N i U, które mają prowadzić do rozumienia i opanowania nowych treści do uzyskania przynajmniej podstawowych umiejętności związanych z tymi treściami.

CECHY METODY:

• uświadomione i skierowane na cel

• kolejność czynności działania

• systematyczność

• powtarzalność

• określone zastosowanie

METODY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO - sposoby stawiania uczniów w sytuacjach zadaniowych, w których uczniowie pod kierunkiem nauczyciela dokonują zmian w strukturze własnego ciała i w jego funkcjach, zdobywają wiadomości, umiejętności i nawyki w zakr4się KF oraz kształtują pozytywną postawę wobec niej.

METODY NAUCZANIA ĆWICZEŃ RUCHOWYCH - to sposoby, za pomocą których w pracy dydaktycznej ćwiczący, pod kierunkiem nauczyciela, opanowuje umiejętności, nawyki ruchowe i związane z nimi wiadomości.

PODZIAŁ METOD :

1. METODY NAUCZANIA UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWYCH (met. Dydaktyczne)

• m. systematyczna

• m. analityczna

• m. kompleksowa

2. METODY POZNANIA ZMYSŁOWEGO (wg Niewiadomskiego)

• m. słowna

• m. oglądowa

• m. działania praktycznego

• m. oddziaływania sensomotorycznego (bez wzroku)

3. METODY PRZEKAZYWANIA WIADOMOŚCI Z ZAKRESU KF

• pokaz

• opowiadanie

• wykład

• pogadanka

• dyskusja

4. METODY ZDOBYWANIA WIADOMOŚCI Z ZAKRESU KF

• praca z książką

• opisywanie i rysowanie postaci

• wywiad

• praktyczne wykorzystanie zadań

5. METODY WYCHOWAWCZE

• m. wpływu osobistego nauczyciela

• m. wpływu sytuacyjnego

• m. wpływu środowiskowego (społecznego)

• m. kierowania samowychowaniem

PODZIAŁ METOD REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM

1. METODY ODTWÓRCZE (reproduktywne) - zadaniowo ściśle określone np. p. wyjściowa , przebieg ruchu, p. końcowa:

• m. naśladowczo - ścisła

• m. zadaniowo - ścisła

• m. programowego uczenia się

2. METODY USAMODZIELNIAJĄCE (pro aktywne) - zadania określone częściowo np. p. wyjściowa, dowolny przebieg ruchu, p. końcowa:

• m. zadaniowo - naśladowcza

• m. zabawowo - klasyczna

• m. bezpośredniej celowości ruchu

• m. programowego usprawniania się

3. METODY TWÓRCZE (kreatywne) - zadanie w postaci problemu, wymagające pełnej inwencji twórczej ucznia:

• m. ekspresji twórczej

• m. LABAMA

• m. ORFFA

• m. KNIESÓW

• m. problemowa

METODY INTENSYFIKUJĄCE ZAJĘCIA W WYCHOWANIU FIZYCZNYM

• 
  
  m. stacyjna

• m. obwodowa

• m. małych obwodów ćwiczebnych

• tor przeszkód

• m. zadań dodatkowych

CHARAKTERYSTYKA METOD :

METODY ODDZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZEGO

METODA WPŁYWU OSOBISTEGO NAUCZYCIELA :

Wysuwanie sugestii - sygnalizowanie uczniowi swojego stanowiska i sugerowanie czego się oczekuje (zachęcanie, przestrzeganie, ocenianie).

Perswazja - wysuwanie argumentów i rozwiązań, które wywołują określone przeżycie problemu, uczucia zagrożenia, niezadowolenia lub konfliktu wewnętrznego, pobudzanie wychowanka do swobodnego wypowiadania własnych sądów i do samodzielnych rozwiązań.

Działaniem osobistym dostarczanie wychowankowi właściwych wzorców zachowań. Wzory zachowań powinny być przydatne i wartościowe dla zaspokojenia aktualnych motywów wychowanka, a nie nauczyciela.

Wyrażania aprobaty i dezaprobaty do zachowań wychowanka, przy zachowaniu życzliwości, partnerstwa w stosunku do wychowanka.

METODA WPŁYWU SYTUACYJNEGO:

Nagradzanie wychowawcze w celu zaspokojenia określonych motywacji wychowanka, indywidualnych dla każdego, charakter oficjalny, bezpośrednio po fakcie i z uzasadnieniem.

Organizowanie doświadczeń wychowanka, ingerencja w zachowania ucznia, będące przejawem jego aktywności (zachowania pozytywne - nagroda, negatywne - kara)

Uświadamianie antycypacji następstw zachowań społecznych, przedstawienie wychowankowi takich konsekwencji jego czynów, które już miały dla niego wartość nagrody lub kary (dla jego przekonań, postaw, motywacji)

Ćwiczenie - ugruntowanie określonych postaw pod wpływem celowego powtarzania przez wychowanka określonych czynności (zgodnych z programem)

Karania wychowawcze, udaremnianie zachowań destrukcyjnych, wskazywanie zachowań dobrych i złych:

• ostrzeżenie lub nagana

• pozbawianie swobody, przywilejów

• zakaz używania pewnych przedmiotów

• pozbawienie udziału w zabawie, w grze

• nakładanie obowiązku rekompensaty

Instruowanie, ukazywanie wychowankowi niedostrzeżonych przez niego elementów sytuacji, dostarczanie wzorców postępowania i sposobów realizacji

Przydzielanie funkcji i ról społecznych, wdrażanie do aktywności ucznia unikając przymusu, do pełnienia funkcji dających możliwość wykazania się własną inicjatywą

METODY WPŁYWU SPOŁECZNEGO:

Modyfikacja celów zespołów, stawianie coraz bardziej ambitnych celów - uatrakcyjnianie życia w zespole, przez co wprowadzamy nowe normy w tym zespole

Nadawanie właściwego kierunku działania kontroli społecznej w zespole, jest to właściwy styl kierowania zespołem, styl demokratyczny:

• współudział uczniów w podejmowaniu decyzji

• proponować, a nie narzucać

• wykorzystywać inicjatywę uczniów

• współkontrola uczniów

• odpowiedzialność przed zespołem

• lojalna współpraca z przywódcami grupy

• być życzliwym doradcą

Kształtowanie form postępowania obowiązujących w zespole. Wprowadzanie nowych kryteriów oceny zachowania członków zespołu (przy tych samych celach)

Przekształcanie struktury wewnętrznej zespołu, wzmacnianie pozycji jednostek mających dodatni wpływ

METODY KIEROWANIA SAMOWYCHOWANIEM:

Sterowanie świadomym przez ucznia własnym rozwojem i postępowaniem. Istotą jest inspiracja, organizacja i kierowanie przez nauczyciela na wszystkich etapach samowychowania.

Idealizacja - akceptacja i przyswojenie wzoru osobowego i wytworzenie motywacji do jego osiągnięcia.

Poznanie - własny obraz ucznia pomiędzy cechami pożądanymi, a posiadanymi.

Samoocena wstępna - przeżycie przez wychowanka rozbieżności " wzorca" i "rzeczywistości".

Aspiracje perfekcjonistyczne - przeżycie silnej motywacji dokonania zmian

Decyzje samo realizacyjne - ustalenie przez wychowanka programu działań na pewien okres.

Działanie samowychowawcze - podjęcie przez wychowanka systematycznej i kontrolowanej aktywności w celu zmiany swojej osobowości lub ciała.

Samoocena końcowa - ocena tego, co zostało osiągnięte (przez wychowanka) i ustalenie dalszych zamierzeń samo wychowawczych.

METODY TWÓRCZE (KREATYWNE) :

Metody ruchowej ekspresji twórczej - nauczyciel stawia uczniów w sytuacji zadaniowej, którą uczniowie powinni samodzielnie, twórczo rozwiązać, przy czym każde rozwiązanie demonstrowane przez ucznia uważa się za poprawne. Zadania polegają na inscenizacji określonych tematów ruchem i mimiką. Do metod tych zaliczamy: metodę gimnastyki twórczej LABAMA, metodę ORFFA i gimnastykę rytmiczną KNIESSÓW.

METODA LABAMA - nauczyciel wyjaśnia dzieciom co mają robić nie mówiąc jak to należy wykonać. Prowadzi to do sytuacji, w której sposób wykonania danej czynności ruchowej zależeć będzie od inwencji twórczej, pomysłowości, wyobraźni i fantazji dzieci. Posługujemy się tu takimi formami ruchu jak :

• odkrywanie - gimnastyka oparta na naturalnych ruchach

• naśladowanie - ćwiczenia muzyczno - ruchowe

• inscenizacja - opowieść ruchowa

• pantomima - scenki dramatyczne

• taniec

Mogą to być więc fragmenty zajęć, prowadzone ta metodą (5 - 7 min.), ćwiczenia przy muzyce lub bez niej, ćwiczenia z użyciem przyborów, przyrządów.

TEMATY REALIZOWANE TĄ METODĄ to:

I - VIII - stopień podstawowy (dla nie zaawansowanych)

IX - XVI stopień wyższy (dla zaawansowanych)

1. Temat: Wyczucie i świadomość własnego ciała:

• ruchy lokomocyjne (za pięścią, za kolanem, uniki bokserskie)

• podskoki z jednej nogi na tę samą, na drugą oraz z jednej na obie

2 Temat : Wyczucie (świadomości) ciężaru (siły):

• ruch mocne i szybkie ( nagły wyskok - skok z obrotem)

• ruchy mocne i wolne (ciągnięcie, pchanie)

• ruchy lekkie i szybkie (trzepotanie, podrzucanie)

• ruchy lekkie i wolne ( kroki falujące, walc)

3 Temat: Wyczucie (opanowanie) przestrzeni:

• ruchy lokomocyjne lub wykonywane w miejscu

• ruchy wykonywane na różnych poziomach niskim i średnim

• ruchy "zwijania i rozwijania" kręgosłupa, "otwierania i zamykania" ciała, wzlatywania i opadania

• ruchy kształtujące zręczność i orientację kierunku

4 Temat: Rozwijanie wyczucia płynności ruchów, ciężaru ciała, przestrzeni i

czasu.

• ruchy lokomocyjne w linii prostej

5 Temat: Kształtowanie umiejętności współdziałania z partnerem lub grupą

• naśladowanie ruchów partnera

itd.

METODA ORFFA - jest połączeniem muzyki, słowa i ruchu. Głównym celem i zadaniem tej metody jest wyzwalanie u dzieci tendencji do samoekspresji, rozwijania inwencji twórczej:

• poznanie taktowania i poczucie rytmu

• praca z instrumentami perkusyjnymi

• odtwarzaniem ruchem wysokości dźwięków granej melodii

• wyliczanki, wierszyki, porzekadła, opowieści

GIMNASTYKA RYTMICZNA KNIESSÓW - adresowana jest do dzieci i młodzieży w różnym wieku, od przedszkola począwszy, jest to tzw. "gimnastyka utaneczniona' - wykonywana z muzyką mechaniczną lub bez niej, z częstym zastosowaniem instrumentów perkusyjnych, nietypowych ( jak ubijak, dzwoneczki, grzechotki, łuski orzecha kokosowego). Autorzy metody ograniczają mówienie w czasie zajęć.

METODA PROBLEMOWA (najczęściej stosowana w klasach starszych) - jej istotą jest nauczanie problemowe - zespół takich czynności, jak zorganizowanie sytuacji problemowych, formułowanie problemów, udzielanie uczniom niezbędnej pomocy w rozwiązaniu ich i sprawdzanie tych rozwiązań oraz kierowanie przebiegiem, systematyzowanie i utrwalanie tak uzyskanej wiedzy.

Problem jest rodzajem zadania, którego podmiot nie może rozwiązać na podstawie posiadanych informacji i wiedzy, umiejętności i nawyków. Rozwiązanie problemu wymaga wytworzenia informacji zupełnie nowych dla podmiotu (myślenie produktywne).

Fazy rozwiązywania problemów:

1. Dostrzeganie problemów - podmiot uświadamia sobie, że zasób posiadanej wiedzy jest nie wystarczający dla osiągnięcia celów.

2. Analiza sytuacji problemowej:

• analiza celu - sformułowanie celów ostatecznych i celów cząstkowych

• analiza danych początkowych - wyodrębnienie ważnych danych i odrzucenie nieistotnych, czynności interpelacyjne (wypełnienie luk i przerw w bezpośrednio dostępnych danych) i czynności ekstrapolacyjne (odkrywanie brakujących danych końcowych)

3. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania:

• etap pierwszy - ogólny kierunek

• etap drugi - zarys rozwiązania

• etap trzeci - ostateczny pomysł, hipoteza

4. Myślenie produkcyjne (twórcze)

STOPNIE NAUCZANIA PROBLEMOWEGO
NAUCZANIE PODAJĄCE	NAUCZYCIEL	UCZEŃ
		Stawia problem Formułuje problem Rozwiązuje problem	Zapamiętuje rozwiązanie
NAUCZANIE PROBLEMOWE
I	Stawia problem Formułuje problem	Rozwiązuje problem
II	Stawia problem	Formułuje problem, nie rozwiązując jego
III	Organizacja Kontrola Umiejętne kierowanie	Uświadamia sobie problem Formułuje problem Rozwiązuje problem

METODA PROGRAMOWANEGO UCZENIA SIĘ - istota tej metody polega na opracowaniu odpowiedniego programu, który dzieli cały materiał nauczania na logicznie następujące po sobie fragmenty tzw. kroki (opanowanie jednego kroku umożliwia przejście do nauki następnego). Każdy krok stanowi odrębne zadanie i przynosi określoną porcję informacji. Układ kroków, czyli rodzaj programu może być dwojaki:

• program liniowy - zakłada jednakową kolejność kroków dla wszystkich uczniów, a indywidualizacja nauczania polega jedynie na różnym tempie ich opanowywania.

• program rozgałęziony - daje uczniowi znacznie większy wybór drogi uczenia, prowadzącej do tego samego celu końcowego (w wypadku trudności w rozwiązaniu, któregoś z kroków uczeń może wybierać różne kroki pomocnicze, dając znacznie szersze zastosowanie zasady indywidualizacji.

METODA PROGRAMOWEGO USPRAWNIANIA SIĘ - funkcjonuje na podobnych zasadach jakie obowiązują w metodzie programowego uczenia się, jednakże różnica sprowadza się do różnicy celów jakie pragnie osiągnąć za ich pomocą. Programowanie zadań usprawniających jest dużo łatwiejszą czynnością dla nauczyciela niż programowanie zadań, które mają doprowadzić do opanowania techniki ruchu. Przykładem zastosowania metody programowego usprawniania się jest "ścieżka zdrowia". W metodzie tej czynności nauczycielskie w ogóle nie występują, uczestnik ścieżki zdrowia we wszystkich sytuacjach podejmuje decyzje całkowicie samodzielnie. Jedynym ograniczeniem dla niego jest podana na tablicy informacja, chociaż zgodnie z zasadą samorealizacji uczestnik sam może stworzyć własny program i realizować go całkowicie samodzielnie.

Rodzaje ścieżek: ś. biegowa, sprawnościowa, ćwiczebna, testowa, obciążeniowa

METODA ZABAWOWO - NAŚLADOWCZA (proaktywna) - m. ta stawia dzieci w sytuacji zadaniowej, polega na wywołaniu u dzieci określonego myślowego obrazu czy zjawiska, którego istotą jest ruch i zalecenie naśladowania go. Zadaniem dzieci może być naśladowanie czynności ludzi, zwierząt, postaci z bajek, ruchu mechanizmów, a także zjawisk przyrody np. grzmot, wiatr, deszcz itp. Stosując tę metodę opieramy się na wyobrażeniu zdobytym przez dzieci w wyniku bezpośredniej obserwacji lub wyobrażeniu wywołanym przez wychowawcę, ruchy dziecka nie muszą być dokładnym i ścisłym odtworzeniem zaobserwowanych czynności. Należy dać dzieciom swobodę i pobudzić ich inicjatywę i wyobraźnię.

METODA ZABAWOWO - KLASYCZNA - dzieci stawiane są w sytuacji zadaniowej poprzez podanie przez nauczyciela fabuły zabawy lub przepisów gry i odpowiednie czynności organizacyjne (celem przygotowania terenu zabaw oraz gier i przyborów). Sytuacji tej zachowanie uczniów jest swobodne i samodzielne, jedynym ograniczeniem jest fabuła i przepisy.

METODA BEZPOŚREDNIEJ CELOWOŚCI RUCHU - nauczyciel stwarza sytuację zadaniową polecając uczniom wykonanie prostego zadania w odpowiednio dobranej pozycji. Celem bezpośrednim dla uczniów jest wykonanie zadania, a właściwy cel zadania znany jest tylko nauczycielowi. Prosty ruch wykonuje się często z użyciem przyborów pomocniczych: piłka, krążek, woreczek, obręcz, szarfa itp. Zadania dzieci wykonują wielokrotnie dla osiągnięcia doskonałości np. klęk podparty - pokaż ręką sufit, siad skrzyżny - pokaż ręką ścianę za sobą, postawa stojąca - stojąc na jednej nodze napisz w po9wietzru swoje imię itp.

• inwencja twórcza ćwiczącego i swoboda wykonania zadania są bardzo ograniczone, gdyż rozwiązanie zadania jest tylko jedno

• własne tempo ćwiczenia - swobodne, atmosfera bez komend

• metoda ta ma cechy zabawowej oraz metody ścisłej

• metoda ta wzbudza zainteresowania, pozwala na łatwą samokontrolę wykonania

• nadaje się zarówno dla dzieci, młodzieży jak i dla dorosłych

• jest szeroko stosowana w gimnastyce korekcyjnej

METODA NAŚLADOWCZO - ŚCISŁA - m. ta oparta jest na schemacie Ś-R ( bodziec - reakcja), uczeń jest przedmiotem zabiegów dydaktycznych i wychowawczych, jest sterowany zewnętrznie bodźcami środowiskowymi, głównie przez nauczyciela. Proces nauczania techniki ruchu przebiega wg określonej technologii, której istotą jest wielokrotne powtarzanie wzoru ruchowego, aż do ukształtowania się nawyku ruchowego. W tej sytuacji za motywację musi wystarczyć odpowiedni system kar i nagród, przy czym nagradzane jest wierne odtwarzanie ćwiczeń, a inwencja jest karana. Stosowanie tej metody przez dłuższy czas kształtuje postawy bierne nie tylko wobec KF, ale także wobec ważnych spraw życia.

METODA ZADANIOWO - ŚCISŁA - dotyczy realizacji zadań ściśle określonych, takich których celem jest opanowanie elementarnych technik ruchu, rozwój konkretnych sprawności motorycznych, wzmocnienie grup mięśniowych itp.

W metodzie tej postawienie uczniów w sytuacji zadaniowej realizuje się dzięki następującym czynnością nauczyciela:

• uświadomienie uczniom stanu ich umiejętności czy braków co powinno wyzwolić potrzebę zmiany tego stanu.

• określenie celu i jego wartości ( motywacja do zadania)

Wówczas:

• uczniowie stają się podmiotami sytuacji zadaniowej

• gotowi są do działania z ukierunkowaniem na cel

• motywacja powinna dotyczyć tylko zadań trudnych, nowych i mało atrakcyjnych dla uczniów

SYSTEMATYKA NAUCZANIA - CIĄGI METODYCZNE - to ciągi operacji (zadań pośrednich) koniecznych do wykonania, dla zrealizowania celu zadania. Uporządkowany zbiór zadań szczegółowych ( pośrednich) prowadzących najkrótszą drogą do opanowania nawyku ruchowego ( w tym przypadku zadania głównego). Dotyczy ściśle określonych sposobów technicznych nauczania wykonania danego ruchu.

ZADANIA - sytuacja, w której przed człowiekiem stoi cel do osiągnięcia i program do wykonania, inaczej mówiąc to sytuacja, która ma ulec zmianie - sytuacja zadaniowa.

SW -sytuacja wyjściowa

SK - sytuacja końcowa

W - wynik

Bcz - błąd czynności

Bw - błąd wyniku

CZYNNOŚĆ - to proces za pomocą którego człowiek realizuje swój stosunek z otoczeniem

( Tomaszewski)

• to proces uki8erunkowany na osiągnięcie czegoś lub doprowadzenie do zmiany

czegoś. (Szewczuk)

CZYNNOŚCI PEDAGOGICZNE NAUCZYCIELA - jego zachowanie się ukierunkowane na osiągnięcie określonego skutku w postaci zadania zrealizowanego przez uczniów.

CZYNNOŚCI UCZNIA - zachowanie ukierunkowane na zrealizowanie określonego zadania z pewnym określonym wynikiem.

( J. Popłucz)

LEKCJA - struktura zadań, warunków oraz czynności nauczyciela i ucznia złożona z jednostek pedagogicznych, dzięki którym realizowany jest proces dydaktyczno - wychowawczy.

( J. Popłucz 1978 r.)

Każde zadanie pedagogiczne (również ruchowe) ma zawsze :

• element treściowy (przedmiotowy)

• element operacyjny (funkcjonalny)

Droga krótsza - polecenia, nakazy (nie uruchamiają motywacji, wywołują negatywne zjawisko - opór.

Droga dłuższa - wywołuje zaangażowanie, odkrywanie, motywowanie, naradzanie się, ocenę wartościowanie.

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA :

• czynności motywujące - wywołanie zainteresowania przez ukazanie ważności i przydatności zadania , wywołania indywidualnych potrzeb, stosowanie dodatkowych bodźców: pochwały, uwagi, ocena wysiłków ucznia, zachęcanie do podejmo3wani9e wysiłków,

• czynności przygotowawcze - środki dydaktyczne, formy ćwiczebne, zabezpieczenie przed wypadkami itp.

• czynności naprowadzające - stwierdzenie trudności, ustalenie istoty trudności, podanie wskazówek, uwag, dodatkowych informacji itp.

• czynności kontrolne - uporządkowanie zasobu wiadomości, umiejętności, nabytych sprawności, uporządkowanie struktury myślenia o problemach KF, porządkowanie zachowań uczniów.

• czynności zabezpieczające - zapobieganie wypadkom, stosowanie zabezpieczenia w trakcie wykonywania ćwiczeń

• czynności informacyjne (informujące) - orientacja co do poziomu wiedzy ucznia, podanie nowych informacji, podsumowanie nowych informacji, wiadomości i powiązanie ich z wcześniej znanymi, kontrola stopnia zrozumienia i wyjaśnienie wątpliwości

• czynności korektywne - stwierdzanie popełniania błędu przez ucznia, ustalenie z uczniem miejsca, w którym został popełniony błąd, ustalenie istoty błędu, ustalanie dodatkowych informacji, sprawdzenie poprawności wykonania zadań.

• czynności pro społeczne - udzielania rad i wskazówek wychowawczych, podnoszenie poziomu samooceny i poczucia wartości własnej, sprawiedliwe nagradzanie i karanie, przejawianie postaw opiekuńczych i altruistycznych.

FORMY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO:

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PROWADZENIA ZAJĘĆ Z WF.

OBOWIĄZKI NAUCZYCIELA WF.

1 Nauczyciel WF jest odpowiedzialny za:

- wywieszenie i skrupulatne przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa ( regulamin korzystania z sali gimnastycznej, hali, pływalni, boisk)

• za takie zabezpieczenie przyrządów i warunków do zajęć, aby wypadki były

niemożliwe.

• za bezpośrednie ubezpieczenie uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i zadań

ruchowych

• za systematyczne szkolenie uczniów w zakresie samo ochrony.

Zabezpieczenie przed wypadkami i urazami polega na nie unikaniu trudnych i niebezpiecznych sytuacji, lecz na ubezpieczenie ćwiczących w trakcie wykonywania zadań ruchowych i na profilaktyce aktywnej.

Profilaktyka aktywna - uodpornienie jednostki na zagrożenie jej niebezpieczeństwa ze strony

środowiska zewnętrznego

WYPADKI POWSTAJĄCE NA WF DZIELIMY NA TRZY GRUPY:

• przyczyny powstałe z winy prowadzącego

• przyczyny wypływające z osobowości ćwiczącego

• przyczyny o charakterze technicznym

PRZYCZYNY WYPADKÓW Z WINY NAUCZYCIELA:

1. zła organizacja procesu dydaktyczno- wychowawczego:

• przypadkowy podział uczniów na zespoły lub brak takiego podziału w ogóle

• rozmieszczenie ćwiczących zbyt blisko ścian, kaloryferów i innych przeszkód na sali lub boisku

• nieprzemyślany sposób przenoszenia przyborów i przyrządów

• brak lub zła ochrona przy ćwiczeniach trudnych i niebezpiecznych

• złe przygotowanie do zajęć sprzętu, przyrządów i obiektów

• brak przeglądu przyborów, przyrządów pod kątem ich niezawodności w każdej sytuacji

• nieustalony sposób przychodzenia na zajęcia i wychodzenie z zajęć

b) brak dokładnej znajomości techniki wykonywanego ruchu

• nauczyciel ma opóźnioną reakcję na sytuację, które zagrażają ćwiczącemu. Interwencja prowadzącego potrzebna jest gdy :

- ćwiczący ułoży niewłaściwie ciało na przyrządzie

- źle rozłożony ruch w przestrzeni lub traci kontrolę nad swoim

położeniem

3. nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów

4. słaba znajomość ćwiczących

5. brak doświadczenia

WYPADKI Z WINY UCZNIA:

Przypadki wypadków wynikające z osobowości:

1. Brak dyscypliny przy wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń:

• uczeń nie respektuje poleceń nauczyciela

• demonstruje ćwiczenie przerastające jego możliwości

2. Przeżycia osobiste

• kłopoty rodzinne, bóle głowy

• przerwa dłuższa po chorobie

• nadmierna radość

3. Brak rozgrzewki

• z powodu nadmiernej ilości zadań stawianych na lekcji

• w pogoni za doraźnymi efektami

4. Znużenie, obniżenie samokontroli ( w zadaniach ponad siły, o skomplikowanej strukturze, zmiennym rytmie)

5. Strach: przejaw "strachu" jako rezultat nabytego doświadczenia paraliżuje ruchy, utrudnia wykonywanie pewnych faz ruchowych, zmniejsza rytm ruchów, uniemożliwia koncentrację uwagi, nie pozwala na obiektywną ocenę sytuacji .

6. Niehigieniczny tryb życia:

• złe i nieregularne odżywianie

• głodowanie (szczególnie wśród dziewcząt)

• przeciążanie pracą w szkole i lekcjami w domu

7. Pochopne i nieprzemyślane ćwiczenia

• nie są pod kontrolą układu nerwowego

8. Uprzedzenie do wykonania ćwiczenia

• ćwiczenie pod presją nauczyciela (tylko)

9. Trema lub przed startowa gorączka

• ruchy mniej skoordynowane

• pocenie się

• drżenie mięsni i palców

10. Brak znajomości zasad samoochrony

• szczególnie przez brak samoochrony przez umiejętność właściwego podania.

PRZYCZYNY WYPADKÓW O CHARAKTERZE TECHNICZNYM:

• niedostateczne wyposażenie w sprzęt i ubiór ćwiczącego

• zły stan rozbiegu, miejsca odbicia

• nierówna nie przygotowane należycie do zajęć obiekty sportowe

• powierzchni bieżni, zły stan lodu, tras narciarskich

• niedopasowanie obuwia i ubioru, brak ochrony.

ZASADY BHP:

1. Grach i zabawach - grach sportowych

-niedopuszczać do brutalnej gry, niepoprawnych usuwać z gry

-nie pozwalać na zwycięstwo za wszelką cenę

-nie pozwalać na przekraczanie przepisów

-poziom sprawności graczy winien być wyrównany pod względem sprawności fizycznej i techniki gry

-do gry właściwej należy dopuszczać młodzież zdrową i znającą przepisy gry

2. W lekkoatletyce

• bieżnia, skocznia, rzutnia powinny być należycie przygotowane do ćwiczeń

3. Gimnastyka

• W czasie nieobecności nauczyciela sala powinna być zamknięta na klucz , młodzież

wchodzi i wychodzi do sali tylko pod opieką nauczyciela

• W sali i szatni należy utrzymać porządek

• Wszystkie uchwyty lin, kółek winny być sprawdzane 1-2 razy w roku , dotycz to także

przyrządów gimnastycznych

• Uszkodzone przyrządy należy usuwać z sali lub zabezpieczyć do naprawy

• Przyrządy ruchome należy ustawiać w odpowiedniej odległości do przeszkód

• Po ustawieniu przeszkód należy je sprawdzić czy wspierają się całą powierzchnią

podstawy na podłodze i czy są dobrze złożone

• Kolumna ćwiczebna być powinna być ustawiona tak, aby uczniowie wzajemnie sobie

nie przeszkadzali

PRZEPISY NORMUJĄCE ZASADY PROWADZENIA ZAJĘĆ Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

1. Zarządzenie MOiW (30.10. 1981) - w sprawie poprawy bezpieczeństwa młodzieży na zajęciach

wych. fizycznego należy:

2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (MEN) z dnia 10.08.1988r.

(DZ. U. Nr. 34 poz. 262) - w sprawie wymiaru i programu zajęć sportowych w klasach i

szkołach sportowych oraz szkołach mistrzostwa sportowego.

3. MOiW z dnia 28 lutego 1980 - w sprawie gimnastyki korekcyjno-konpensacyjnej, dla dzieci i

młodzieży z zaburzeniami statyki ciała i obniżoną sprawnością fizyczną - Dz. Urz. MOiW Nr.3, poz. 16

4. MOiW z dnia 15 maja 1981r. - Dz. Urz. MOiW Nr.5, poz. 24, zarządzenie MEN Nr. 13, z dnia

28.05.1992r. (Dz. Urz. MEN Nr 5 poz. 12.)

5. MOiW z dnia 4 czerwca 1981r. - Dz. Urz. MOiW Nr 5 poz. 29.

6. Wytyczne MOiW z dnia 30 października 1989 - Dz. Urz. MOiW Nr 10 poz. 78.

7. MOiW z dnia 19 sierpnia 1987 - Dz. Urz. MOiW Nr 7, poz. 15.

8. MEN z dnia 2 luty 1990 - Dz. Urz. MEN Nr 2, poz. 7.

9. Zarządzenie MEN z 4 luty 1994r.

10. Lider - 92 nr 12 - wypadki chodzące po ludziach.

19

22

Sfery działalności człowieka

zapewniające ruch mięśniowy

CEL NACZELNY

CELE KIERUNKOWE

Wychowawcze

CELE INSTRUMENTALNE

Kształcące

CELE ETAPOWE

CELE OPERACYJNE

Określają one stosunek jednostki do siebie samego i do Kultury Fizycznej

OSOBOWOŚĆ

DYSPOZYCJE KIERUNKOWE

DYSPOZYCJE INSTRUMENTALNE

Wiedza, inteligencja, uzdolnienia, umiejętności sprawność

Ideały, postawy, przekonania, zamiłowania, upodobania, zainteresowania

CEL NACZELNY

CELE KIERUNKOWE

CELE INSTRUMENTALNE

CELE ETAPOWE

CELE OPERACYJNE

Każdą z tych sfer działalności prowadzi inna grupa wychowawców zmierzających odmienną drogą do tego samego celu

SYSTEM EDUKACJI W POLSCE

STRATEGIA WYMUSZANIA

STRATEGIA POBUDZANIA I OFEROWANIA

Jeden urzędowo narzucony program, który wylicza co i jakim zakresie uczniowie muszą umieć, jak dalece sprawni fizycznie mają być - wskazując tym samym co winien wyegzekwować od ucznia nauczyciel

Jej zadaniem jest rozszerzenie możliwości pozytywnego oddziaływania

STRATEGIA MIESZANA

ELEMENTY WYMUSZANIA

ELEMENTY OFEROWANIA

Program KF składa się z dwóch części

POSTAĆ KLASYCZNA - minimum koniecznych osiągnięć ucznia i jego kompetencji niezbędnych dla adekwatnego funkcjonowania w życiu.

CZĘŚĆ AUTORSKA - programu wskazuje pożądane formy lub rodzaje aktywności ruchowej oraz treści nauczania i usprawniania.

ZDANIA SZKOŁY

TREŚCI KSZTAŁCENIA

KOMPETENCJE UCZNIA

PROGRAM

WIADOMOŚCI 1

2

UMIEJĘTNOŚCI 1

2

POSTAWY 1

2

SPRAWNOŚCI 1

2

ZADANIA KONTROLNO - OCENIAJĄCE

POZIOM POSTAWY 1

2

3

PEŁNY POZIOM 1

2

3

SCHEMAT REFORMY PROGRAMOWEJ I OCENIANIA UCZNIÓW

STANDARD WYMAGAŃ

STANDARD OSIĄGNIĘĆ

CELE ETAPOWE I FINALNE

UTALENIE CENTRALNE

SW

SK

W

PROGRAM

Bw

Bcz

Czynność

Cel

wartości

Wynik

STRUKTURA ZADANIA

SYTUACJA WYJŚCIOWA

CZYNNOŚĆ

WYNIK

ZADANIE

ELEMENT RZECZOWY

(co?)

ELEMENT OPERACYJNY

(jak?)

ELEMENT OSOBOWOŚCIOWY

Dalsze elementy czynności

DROGA KRÓTSZA

DROGA DŁUŻSZA

CELE I ZADANIA KF

Podstawowe cele tematu

(zadania główne)

ROLA NAUCZYCIELA

- kierownik procesu

dydaktyczno - wychowawczego

WARUNKI

• wew. Uczniów

• wew. Nauczyciela

• zewnętrzne

ZADANIA GŁÓWNE

(szczegółowe)

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA - wynikające z zadań szczegółowych i informacji od uczniów:

1. cz. przygotowawcze

2. cz. motywujące

3. cz. informacyjne

4. cz. naprowadzające

5. cz. kontrolne

6. cz. korektywne

7. cz. zabezpieczające

8. cz. pro społeczne

CZYNNOŚCI UCZNIÓW - jako następstwa czynności nauczycielskich i postawionych zadań:

1. cz. pomocnicze

2. nastawienie się na optymalne wykonanie zadania

3. cz. odbierania i przekazywania informacji

4. cz. współdziałania z nauczycielem

5. samokontrola

6. cz. autokorektywne

7. przeżywanie uczuć pro społecznych

ROLA UCZNIA

• przedmiot zabiegów

• przedmiot własnego rozwoju

CEL - WYNIK

CEL

ZADANIE

METODA

CZYNNOŚCI

FORMY ORGANIZACYJNE STOSOWANE W WF

ZAKRES SZEROKI

ZAKRES WĄSKI

CZASOWO - PRZESTRZENNE organizacyjnie zew. warunki, w których urzeczywistnia się proces kształcenia i wychowania

Sposób pracy nauczyciela z uczniami w procesie dydaktyczno - wychowawczym

LEKCJE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

FORMY PODZIAŁU UCZNIÓW :

Zastępy stałe, zastępy sprawnościowe, zmienne, drużyny, grupy, pary

Zajęcia o charakterze higieniczno - zdrowotnym

• ćw. śródlekcyjne i śródwarsztatowe

• przerwy międzylekcyjne

• gimnastyka korektywna

Zajęcia rekreacyjne realizowane w toku zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych. "Godzina sportu", "Boisko otwarte", wycieczki klasowe, gry i zabawy.

Zajęcia sportowe - szkolny klub sportowy, uczniowskie kluby sportowe, szkolne igrzyska sportowe itp.

FORMY PORZĄDKOWE:

Ustawienie podstawowe, ćwiczebne, odliczanie, zwroty w miejscu i w ruchu

FORMY PROWADZENIA ZAJĘĆ:

• formy frontalne

• formy zajęć w zespołach

• formy indywidualne

• formy współzawodnictwa indywidualne i zespołowe

Wg Strzyżewskiego jeszcze forma stacyjna, obwodowa, małych zespołów ćwiczebnych

MOTORYCZNOŚĆ

Metody kształtowania zdolności motorycznych (met. Treningowe)

UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWE

Metody nauczania umiejętności ruchowych

PORGRAM KULTURY FIZYCZNEJ

WIADOMOŚCI

Metody przekazywania wiadomości z zakresu KF

Metody zdobywania wiadomości z zakresu KF

KSZTAŁTOWANIE kierunkowych dyspozycji osobowościowych

Metody wychowawcze

obwodowo - stacyjna

---