KINEZYTERAPIA 9.X.2008

Temat:Badanie podmiotowe,przedmiotowe pacjenta.

Kinezyterapia- wiedza o wykorzystaniu ruchu jako, jako środka leczniczego .Najczęściej stosowana w rehabilitacji schorzeń narządów ruchu, ale w terapii również innych narządów podnoszenie wydolności ogólnej.

Podział kinezyterapii:

• KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU MIEJSCOWYM(LOKALNYM):

Oddziaływanie lecznicze ruchu oraz środków pomocniczych dotyczy tylko narządu ruchu bądź miejsca gdzie zlokalizowane jest schorzenie

- jej celem jest możliwie pełne przywrócenie utraconych funkcji lub uruchomienie mechanizmów kompensacji lokalnej, które zastąpią te utracone.

- nie oddziałowuje na wydolność ogólnoustrojową

- podczas typowych ćw. Pracuje nie więcej niż 30(stopni) ogólnej masy mięśniowej ,częstotliwości skurczów serca oraz oddechu nie powinna ulec znacznemu zwiększeniu

• KINEZYTERAPIA O DZIŁANIU OGÓLNYM - wykorzystuje się w niej do ćwiczeń zdrowe , nie objęte procesem chorobowym części ciała i narządy.

- jej celem jest przywrócenie funkcji niesprawnych w wyniku choroby narządów organizmu , dzięki kompensacyjnym przerostom wszystkich składowych wydolności ogólnej

• METODY KINEZYTERAPEUTYCZNE- to dostosowanie dokładnie opracowanych schematów i postępowań wzorców ruchowych do leczniczych potrzeb określonych jednostek chorobowych czy jednorodnych od względem etiologii schorzeń ( metoda NDT,-Bobath, Volty, PNF i inne)

BADANIE DLA POTZREB KINEZYTERAPII:

• Zbieżne w wielu punktach z badaniem lekarskim z zakresu ortopedii oraz niekiedy z neurologii

• Fizjoterapeuta bardziej ocenia pacjenta pod kątem ubytku funkcji niż destrukcyjnego czynnika patologicznego

• Znajomość patomechaniki odgrywa ogromne znaczenie w poszukiwaniu zmian i przyczyn niedoborów czynnościowych (ważna!!! Dobra znajomość anatomii czynnościowej i biomechaniki)\

• Fizjoterapeuta próbuje odpowiedzieć na pytanie jak uczyć się nowych wzorców i funkcji wykorzystując zjawisko sterowanej kompensacji w przypadkach kiedy system nerwowy nie jest sprawny

BADANIE PACJENTA

Badanie pacjenta dla potrzeb kinezyterapii składa się z następujących działań czynnościowych:

• Wywiad

• Badanie dla potrzeb kinezyterapii miejscowej:

• pomiary linijne, długości, obwody i inne

• badanie zakresu ruchu w stawach

• ocena siły mięśniowej w stawach

• badanie odruchów i wybrane testy

• badanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu

• badanie dla potrzeb kinezyterapii ogólnousprawniającej

• badanie wydolności ogólnej

• badanie …………możliwości funkcjonalnych

• Badanie specjalne na użytek metod kinezyterapeutycznych

BADANIE-INFORMACJE OGÓLNE

Proces diagnostyczny ma doprowadzić do rozpoznania choroby. Dzieli się na:

• Badanie podmiotowe(-wywiad)- zebranie wszelkich informacji o charakterze ogólnym(wiek pacjenta, zawód, sytuacja rodzinna)oraz dotyczących bezpośrednio dolegliwości początek, przebieg schorzenia , sposoby i efekty dotychczasowego leczenia)

• Badanie przedmiotowe (fizykalne)- klasyczne badanie przedmiotowe składa się z oglądania , obmacywania, opukiwania, osłuchiwania. W rehabilitacji badanie fizykalne charakteryzuje się specyficznym sposobem oceny stanu pacjenta .Dzieli się na:

Badanie przedmiotowe	Miejscowe	Ogólne
statyczne	- pomiary linijne(długości i obwody kończyn) - badanie recepcyjne części OUN	- ocena postawy pacjenta
dynamiczne	- badanie zakresu ruchomości - ocena siły mięśniowej - testy czynnościowe	- analiza chodu - badanie funkcji chwytnej w obrębie k. górnej - testy funkcjonalne(stopień samodzielności badanego)

Badanie dodatkowe- wykonując dokładna skomplikowaną aparaturą (rtg, EKG, TK, MRI, EEG) . Wyłączna domena badania lekarskiego .Dane na temat ich wyników fizjoterapeuta powinien otrzymać od lekarza.

• Prawidłowo wykonane badanie stanowi podstawę do ustalenia celów usprawnienia oraz pośrednio determinuje dobór zastosowanych środków terapeutycznych.

• Powtórne przeprowadzone badanie tymi samymi metodami umożliwia kontrolę efektu procesu leczenia.

• Dla realizacji powyższych zadań ważna jest dokumentacja.

WYWIAD

Dzielimy go na :

• Wywiad personalny- informacje o pacjencie: imię, nazwisko, wiek, stan cywilny, adres zamieszkania, wykształcenie, zawód , przebyte choroby i urazy ciała, zabiegi operacyjne, choroby dziedziczne, obecnie przyjmowane leki

• Wywiad dotyczący aktualnej choroby- inf. Dotyczące czasu i okoliczności, w jakich nastąpiły dolegliwości, w jakich nastąpiły dolegliwości, ich nasilenie i charakter (skala od 0-10), miejsce odczuwania dolegliwości na początku ich wystąpienia i w chwili robienia wywiadu, porównanie z incydentami z przeszłości .Pytania specyficzne dotyczące danej sytuacji ból głowy , duszności itp.

• Wywiad socjalny- pytamy o warunki mieszkaniowe ,sposoby utrzymania ,osoby pomagające.

Pytania na początku wywiadu powinny do tyczyć dolegliwości z jaką do nas pacjent przychodzi dopiero potem pytamy o wcześniejsze urazy i choroby.

Wywiad przeprowadza się z pacjentem ,gdy jest on w pełni sprawną umysłowo i dorosłą osobą, bądź z opiekunem kiedy pacjentem jest dziecko lub osoba upośledzona umysłowo .

Badanie przedmiotowe pomiary linijne

Pomiary długości:

• Wykonywane za pomocą taśmy centymetrowej

• Pozycje w jakich badamy pacjenta ,powinny być dla niego wygodne i stabilne

• Wyniki zaokrąglamy do pełnych centymetrów

• Zawsze badamy obie kończyny - najpierw zdrową póżniej chorą

• Wykonywane jedno lub dwukrotnie w trakcie terapii ze względu na niewielki dynamizm zmian

• Wyróżniamy pomiary całkowite (całej kończyny) i odcinkowe (części kończyny)

• W grupie pomiarów całkowitych wyróżniamy:

• Długość względną( długość kończyny wraz z stawem łączącym ją z odpowiednią obręczą)

• Długość bezwzględną ( długość kończyny z wyłączeniem stawu łączącego z odpowiednią kończyną)

• Długość anatomiczna (bezwzględna)

Pomiar obwodów:

• Służą do ceny przyrostów lub ubytku masy mięśniowej oraz ewentualnych zmian wysiękowych w obrębie stawów

• Wykonywane z użyciem taśmy centymetrowej

• Wyniki zaokrąglone są do 0,5cm

• Badanie wykonywane jest obustronnie

• Ze względu na duży dynamizm pomiary powiiny być wykonywane co kilka dni

POMOARY DŁUGOŚCI KOŃCZYNY GÓRNEJ

Nazwa pomiaru	Pozycja wyjściowa/pkt. początkowy i końcowy pomiaru	Uwagi
Długość względna	Stojąca lub siedząca, wyrostek barkowy łopatki- wyrostek rylcowaty k.promieniowej	Wyrostek barkowy łopatki najłatwiej znaleźć przesuwając opuszek palców po grzebieniu łopatki w kierunku bocznym
Dł. Bezwzględna	Stojąca lub siedząca, guzek większy k.ramiennej wyrostek rylcowaty k.promieniowej	Guzek większy najłatwiej znaleźć poprzez ruchy rotacyjne st.ramiennego lub w czasie jego odwodzenia ,należy pamiętać aby na guzku większym zawsze znaleźć pkt.wyczuwalny najbardziej dogłowowo
Dł. absolutna (anatomiczna)	Stojąca lub siedząca, guzek większy k.raiennej, koniec opuszki najdłuższego palca	W przypadku amputacji pomiaru dokonuje się do pkt.znajdującego się najbardziej obwodowo
Dł. ramienia	Stojąca lub siedząca, guzek większy k.ramienej ,wyrostek łokciowy k.łokciowej	Pomiaru można wykonywać również do nadkłykcia bocznego k.ramiennej
Dł. przedramienia	Stojąca lub siedząca, wyrostek łokciowy k.łokciowej - wyrostek rylcowaty k.łokciowej	Pomiaru tego ,ze względu iż punkt początkowy i końcowy pomiaru znajdują się w obrębie tej samej kości można wykonywać w dowolnym ustawieniu końcowym st.łokciowego
Dł. ręki	siedząca, środek lini łączącej wyrostki rylcowate k.przedramienia -koniec opuszki najdłuższego palca	Pomiaru dokonuje się po str.grzbietowej
Szerokość ręki	Siedząca,przyśrodkowa część główki II k.śródręcza -boczna część główki V k.środręcza	Pomiaru dokonuję się po str.grzbietowej

SPOSÓB ORIENTACYJNEJ OCENY DŁUGOŚCI ODC. K. GÓRNEJ

Porównywanie długości	Pozycja wyjściowa/pkt.początkowy o końcowy pomiaru	Uwagi
rąk	Stojąca lub siedząca, złączenie fałdów nadgarstków ,wzrokowa ocena ustawienia palców	Ocena szczególnie mało dokładna ,ze względu na znaczną przesuwalność tk.skórnej
przedramienia	Siedząca, oparcie ramion na twardym podłożu ,przedramiona zgięte pod kątem 90stopni, wzrokowa ocena wyrostów rylcowatych
ramienia		Ze względu na dużą ruchomość obręczy barkowej, brak możliwości jej ustabilizowania nie porównuje się orientacyjnie ramion

POMIARY OBWODÓW K. GÓRNYCH

Nazwa pomiaru		Pozycja wyściowa/pkt.poczatkowy i końcowy pomiaru	uwagi
R1 (ramienny pierwszy)	K R Ó T K i	Stojąca lub siedząca, przednia krawędź doła pachowego - brzeg przykręgosłupowy łopatki	Pomiar masy mięśnia naramiennego, sposób ten jest bardziej obiektywny mimo iż nie rozpoczyna się go od pkt.kostnego
		D Ł U G i	Stojąca lub siedząca, wcięcie szyjne rękojeści mostka -brzeg przykręgosłupowy łopatki	Pomiar masy mięśnia naramiennego, uzyskany wynik może być niedokładny w przypadku zmian w obrębie obojczyka oraz stawów: mostkowo- obojczykowego lub barkowo- obojczykowego
R2 (ramienny drugi)		Siedząca lub stojąca ,obwód ramienia w najgrubszym miejscu	Pomiar masy mięśniowej: m.dwu i trójgłowego ramienia po znalezieniu największego obwodu należy zaznaczyć jego odległość od wyrostka łokciowego ,przy badaniu obwodu drugiej kończny należy na nią najpierw przenieść zaznaczoną odległość ,dopiero póżniej dokonać pomiaru
Ł (łokciowy)		Stojąca lub siedząca, przez wyrostek łokciowy i nadkłykieć k.ramiennej	Pomiar obwodu(objętości) st.łokciowego
P 1 (przedramienia pierwszy)		Stojąca lub siedząca, obwód przedramienia w najgrubszym miejscu	Pomiar masy mięśni zginaczy i prostowników st.nadgarstkowo- promieniowego po zaznaczeniu największego obwodu należy zaznaczyć jego odległość od wyrostka łokciowego, przy badaniu obwodu drugiej kończyny należy na nią najpierw nanieść zaznaczoną odległość a dopiero potem dokonać pomiaru
P 2 (przedramienia drugi)		Stojąca lub siedząca, przez wyrostki rylcowate k.przedramienia	Pomiar obwodu ( objętości) st.promieniowo- nadgarstkowego

Wykonanie obustronnych pomiarów odcinkowych kończyn pozwala na wykrycie ewentualnych skróceń poszczególnych kości, natomiast pomiarów względnych i bezwzględnych umożliwia określenie czy ich ewentualne różnice wynikają z dysfunkcji (np.zwichnięcia) stawów bliższych i dalszych.

• W przypadku równych długości bezwzględnych nierównych długości względnych odu:

- k.górnych- można rozpoznać zwichnięcie st.ramiennego

- k.dolnych- zwichniecie st.biodrowego

• Przyczyną różnic dł.względnych i bezwzględnych :

- w k.górnej jest zwichnięcie st.łokciowego

- w k.dolnej jest zwichnięcie st. Kolanowego

BADANIE PRZEDMIOTOWE- BADANIE CZĘŚCI RECEPCYJNEJ UKŁ. NERWOWEGO

Charakterystyka bodżca	Sposób wykonywania stawu
Receptory powierzchowne
Lekki dotyk	Lekki dotyk powierzchni skóry kłębkiem waty, należy zwrócić uwagę, aby przy powtórzeniach stymulacji nie pobudzić okolic położonych zbyt blisko siebie; osoba badana określa jak i gdzie odczuwa bodżce bólowe
temperatura	Naprzemienny dotyk powierzchni skóry menzurkami z zimną(5-10stopniC) i ciepłą (40-45stopni C) woda, należy zwrócić uwagę, aby przy powierzchniach stymulacji nie pobudzać okolic położonych zbyt blisko siebie ,osoba badana określa jak i gdzie odczuwa bodżce cieplne.
Receptory głębokie(prioproreceptywne)
Poczucie pozycji	Bierne przemieszczanie kończyny badanego, następnie osoba badana określa w jakiej pozycji znajduje się ta kończyna
Poczucie ruchu	Bierne przemieszczanie kończyny badanego i powrót do pozycji wyjściowej ,następnie osoba badana odtwarza przebieg ruchu.
Receptory korowe(połączone)
Rozpoznawanie przedmiotów dotykiem	Badany dotykiem rozpoznaje różne przedmioty codziennego użytku
Rozróżnienie podwójnego długości	Stymulacja różnych obszarów skóry badanej cyrklem o zmiennej szerokości, badany określa czy odczuwa jeden czy dwa pkt.dotyku
Odczuwanie wibracji	Przyłożenie specjalnego urządzenia do tk.kostnej ,badany określa czy i jakie odczuwa wrażenia
Rozpoznawanie ciężaru przedmiotów	Osoba badana porównuje ciężar przedmiotów o takim samym rozmiarze ,ale różnej wadze
Rozpoznawanie kształtów rysowanych na skórze	Osoba badana rozpoznaje znaki lub litery rysowane na dłoniowej części ręki

---