Ludzkie przygody, ludzkie nos". W jaki sposób Kochanowski w "Trenach" zmienia renesansowe rozumienie czlowieczenstwa?
- Treny sa jednym z ostatnich i najwiekszych dziel artystycznych Kochanowskiego; sa uwazane za autopolemike z wczesniejszymi zalozeniami wlasnej filozofii i ostatecznym ich przeformulowaniem; sa one swiadectwem zalamania sie tych starych, pogodnych pogladów wobec tragizmu smierci córki; krytykuje on stoicyzm (który wczesniej popieral), który okazuje sie zludny i nieprzydatny w obliczu prawdziwego nieszczescia (latwo mówic o nieszczesciu, kiedy sie go nie doznalo); podobnie dzieje sie z wlasciwie kazdym dogmatem i zasada zyciowa w takiej sytuacji; przykladem moze byc poddanie w watpliwosc istnienia duszy po smierci w trenie X, a takze podwazenie wartosci moralnej cnoty, skoro nikogo nie ratuje ona przed nieszczesciem (porównuje sie to z Wielka Improwizacja); Kochanowski podkresla tez prawo czlowieka do rozpaczania i plakania, co wg Cycerona (stoika) mezczyznie nie przystoi; poza tym mówi o prawie czlowieka do zmiany pogladów, pod wplywem fortuny, jaka spotyka czlowieka; ostatecznie jednak odzegnuje sie od swoich bluznierstw wobec Boga i prosi o przebaczenie oraz uspokojenie duszy; na koncu pojawia sie cytat podany w temacie, który jest wykladem nowej filozofii zycia: trzeba z ludzka godnoscia znosic zsylane przez Pana cierpienie, gdyz jest ono, tak jak radosc, rzecza ludzka; wbrea stoiko przyznaje czlowiekowi prawo do placzu