Ćwiczenie 13.12.2011r.

T: Zmienność genetyczna wpływająca na wybrane jednostki chorobowe.

Zmienność jest to różnorodność co do wartości i jakości cech jaką obserwujemy wśród osobników. Efektem jej jest bark osobników identycznych fenotypowo.

Istoty wykazują się zmiennością jeśli zachowują podobieństwo - nie są identyczne.

Źródła zmienności:

- rekombinacyjna - jest czynnikiem segregacji chromosomów crossing-over; nie powstają nowe geny; potomek jest różny fenotypowo od rodziców.

- mutacje - prowadzi do powstania nowych genów, odrębnych układów genów w chromosomach czy wreszcie odrębnych układów chromosomalnych; powstają nowe geny.

Czynniki mutagenne:

- fizyczne i chemiczne;

- PBDE - polibromowe difenoloetery; występują w szamponach; tkaniny są wodoodporne i niepalne; zaburzają zalanie tarczycy, układu rozrodczego i nerwowego

- ołów - farby z dodatkiem Pb, mogą hamować wzrost

- DDT - cudowna substancja zabijająca komary roznoszące żółtą febrę, malarię, itp.; melanizm przemysłowy.

Zmienność podgatunków - rasowa:

- A. mellifera mellifera

- linia: A. mellifera caccasica

A. mellifera carnica

A. mellifera ligustica.

Temat: Zawężanie puli genowej w pogłowiu pszczół (inseminacja).

Destrukcyjne załamanie rodzin (CCD):

- objawy - w ulu zostają matka i czerw, brak jest pszczół robotnic

- najczęściej po rzepaku i malinach;

- pestycydy, zwłaszcza neonikotynoidy;

- zaprawy nasienne - I klasy toksyczności

- zaburzenia jakościowe i ilościowe bazy pokarmowej - monokultury;

- GMO

- rosnąca odporność roztoczy Varroa na leki - wydłużony czas eksploatacji;

- zawężenie puli genowej w pogłowiu pszczół - inseminacja;

- infekcje wirusowe - choroba woreczkowa: IADV, DWV, ABPV, KBV;

- infekcje grzybicze - grzybica wapienna;

- pierwotniaki - nosemoza (Nosema Apis, cerana);

- roztocza - Varroa destructor osłabia układ odpornościowy pszczół.

Sposób leczenia warrozy czym się tylko da i jak najdłużej przez zimę do wiosny. Wszystkie te czynniki atakują rodziny jednocześnie, osłabione rodziny ; szybkie wyniszczenie - coś w rodzaju AIDS.

Antybiotyki: - quercetin; xanhohumol.

Dystans oraz podobieństwo genetyczne pomiędzy badanymi rasami pszczół:

Podobieństwo genetyczne

	A.m. caucasica	A.m.carnica	Buckfast
A.m. caucasica	****	0,9818	0,9356
A.m.carnica	0,0184	****	0,9445
Buckfast	0,0666	0,0571	****

Dystans

genetyczny

Ćwiczenie 20.12.2011r.

T: Produkty pszczele.

Produkcja:

- pośrednia: zwiększenie planów roślin owadopylnych; większa wartość odżywcza roślin; kształtne owoce.

- bezpośrednia: miód; odnóża pyłkowe; pierzga; mleczko pszczele; jad pszczeli; wosk; kit pszczeli; pożywki z czerw.

Potrzeby własne rodziny pszczelej:

- 36 kg pokarmu białkowego i 110kg pokarmu węglowodanowego (cukrowego )

MIÓD - naturalny słodki produkt spożywczy wytwarzany przez pszczoły Apis mellifera przez łączenie z własnymi specyficznymi substancjami nektarem roślin lub wydzielin żywych części roślin lub wydalin owadów ssących soki żywych części roślin składowanych, odparowanych i pozostawionych do dojrzewania w plastrach.

- naturalny produkt z nektaru lub spadzi, zbieranego przez pszczoły z roślin miododajnych; składowany w plastrach do momentu osiągnięcia dojrzałości, po czym jest zasklepiany.

Miód sztuczny - nie mam nic wspólnego z miodem naturalnym; produkowany przez człowieka ze skrobi traktowanej kwasem siarkowym.

Surowce miodowe: nektar i spadź.

NEKTAR - musi być odparowany, ponieważ zawiera 80% wody i 20% cukrów; wydzielina nektarników roślin; główny składnik to wielocukry.

SPADŹ - wydzielina mszyc lub czerw.

Typy miodów według norm i kwalifikatorów handlowych:

→ nektarowo-spadziowy, który jest miodem wytwarzanym przez pszczoły z wydalin owadów ssących soki żywych roślin lub wydzielin żywych części roślin z nektarem roślin

→ nektarowy - odmiany, np. gryczany, lipowy, rzepakowy, wrzosowy;

- grupy: - wiosenne - barwa jasna, łagodny smak, słaby zapach;

- letni - ciemniejszej barwy, ostrzejszy smak i zapach;

- jesienne - ciemny, bo więcej soli mineralnych.

- dojrzały świeży miód - gęsta ciecz o znacznej lepkości, klarowny przesycony roztwór cukrów; skład - glukoza i fruktoza oraz węglowodany.

→ spadziowy - zawiera przyswajalne żelazo;

Właściwości fizyczne:

Dojrzały świeży miód - gęsta ciecz o znanej lepkości, klarowny przesycony roztwór cukrów.

Skład: główny składnik węglowodany: fruktoza, glukoza, sacharoza, poza tym: maltoza, melecytoza i inne (w sumie 25 różnych cukrów).

Na skład cukrów w miodzie wpływa ich zawartość w nektarze, melecytoza do 15% dekstryn więcej w spadziowym.

Krystalizacja miodu: zależy od proporcji dwóch cukrów do siebie.

Białka, aminokwasy i enzymy: prolina, fenyloalanina.

Substancje mineralne: potas, magnez, wapń, sód, fosfor, mangan, kobalt, miedź, żelazo, witaminy - A, B₂, C, B₆, PP.

Miód: posiada właściwości detoksykacyjne, bakteriobójcze; wyłapuje wolne rodniki; zdrowy.

Analiza pyłkowa miodu - służy do określenia z jakiego gatunku roślin jest zrobiony; próbka miodu rozpuszczona w wodzie; próbkę ogląda się pod mikroskopem.

Dojrzewanie miodu

- pszczoły pobrany nektar poddają odpowiedniej przeróbce, co nazywamy dojrzewaniem miodu. Na proces ten składają się trzy procesy: odparowywanie wody, dodawanie substancji własnej (enzymów) przez pszczoły oraz różne przemiany chemiczne.

- pszczoły zbieraczki przekazują nektar pszczołom ulowym, które to przetwarzają zwracając ok250razy na języczek i pobierając ponownie do wola.

- w miarę dojrzewania miód jest zasklepiany.

Pozyskanie miodu: odzyskać plastry od pszczół; zedrzeć zasklepienie; odwirować miód; przecedzić; przechowywać w naczyniach glinianych, szklanych, z metali szlachetnych, by miód nie reagował z tymi metalami i bez światła. Miód skrystalizowany można odzyskiwać. Nie podgrzewać powyżej 40^oC miodu

Typ miodu	Stosunek miodu do wody	Zawartość alkoholu	Okres dojrzewania
Półtorak	1 do 0,5	15-185	5-10
Dwójniak	1 do 1	15-18%	2-4
Trójniak	1 do 2	12-15%	1,5-3
Czwórniak	1 do 3	9-12%	0,5

PYŁEK KWIATOWY - męskie komórki rozrodcze roślin nasiennych; źródło białka i witamin. Pszczoły zbieraczki przenoszą pyłek do ula w postaci obnóży w koszyczkach.

PIERZGA - obnóża pszczele z pyłku kwiatowego zakonserwowane kwasem mlekowym. Ubijane w komórkach, zalewane miodem, powstają warunki beztlenowe - fermentacja mlekowa. Pozyskiwana najczęściej maj-czerwiec; dzienny zbiór 3,5kg. Pozyskanie ręczne. Zawiera zestaw aminokwasów, makro i mikroelementów, NNKT.

KIT PSZCZELI - gromadzony na jesień; ekstrakcja twardej otoczki pyłkowej poprzez różnicę ciśnień między wolem a światłem przedżołądka pszczoły, proces ten daje substancję balsamiczno-białkową - propolis; powstaje z lepkich substancji żywicznych zbieranych przez pszczoły z pączków drzew i roślin zielnych.

Teoria powstania propolisu:

-Kustenmachera

-Roscha - zbierają balsam z powierzchni roślin: z pączków brzozy na spodniej stronie liścia gdzie jest dużo tarczek wydzielniczych, zbierają balsam.

Z rodziny można uzyskać 50g propolisu.

Rola propolisu:

- uszczelniania gniazda;

- zasklepiania otworów, szpar;

- regulacja wielkości wylotu z ula;

- powlekanie powierzchni nowych ścian ula, ramek, beleczek;

- polerowanie komórek przeznaczonych dla czerw;

- powlekania ciał zażądlonych szkodników (mumifikacja).

Działanie propolisu:

- leczenie trudno gojących się ran;

- wykorzystywany do balsamowania zwłok;

- nalewka;

- wpływa na wzrost sił odpornościowych organizmu;

- przyśpiesza metabolizm komórkowy;

- przeciwbólowe;

- silne właściwość regenerujące - kostne, chrzęstne;

- bakteriobójcze i bakteriostatyczne.

MLECZKO PSZCZELE jest wydzieliną gruczołów gardzielowych pszczół robotnic, mieszczących się w przedniej części głowy. Do produkcji tego surowca niezbędny jest pszczołom pyłek. Mleczkiem pszczelim karmione są larwy trutowe i pszczele w pierwszych 3-4 dniach swojego życia oraz matka pszczela w ciągu całego stadium larwalnego i podczas czerwienia.

Ćwiczenie 3.01.2012r.

T: Produkty pszczele.

WOSK PSZCZELI - wydzielina gruczołów woskowych. Największy rozwój u pszczół między 12 a 18 dniem życia. Funkcjonowanie zależy od funkcjonowania rodziny. Warunki sprzyjające: - obecność woszczarek; obecność matki; duża ilość pokarmu.

Produkcja wosku - samowystarczalność rodziny pszczelej; wytwarzanie surowca do budowy plastrów.

Surowce - woszczyna z ramek pracy; dzika zabudowa.

Wosk w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym o strukturze krystalicznej. Rozpuszcza się dobrze w rozpuszczalnikach organicznych. Barwy od jasnożółtej, nawet białej do ciemnobrązowej. Zapach nadają estry kwasów tłuszczowych.

Surowcem jest susz - woszczyna, zasklepy z plastrów z miodem i kawałki z dzikiej zabudow, bądź z ramek pracy.

W świeżym plastrze jest 100% wosku, po wygryzieniu 5 pokoleń czerwiu 80%; po 10-12 pokoleniach 45%. Wosku jest tyle samo, co na początku, wzrasta zawartość wylinek przez co pozyskanie maleje, bo wosk przy wytopie wsiąka w wylinki.

Woszczyna - wycięty plaster pszczeli z ramki i pokruszony na małe kawałki. Przechowywanie: ochrona przed szkodnikami - motylica i myszami. Nie należy stosować środków chemicznych poza siarką i oparami kwasu octowego. Inne mogą przechodzić do wosku.

Pozyskiwanie:

- przetapianie suszu (woszczyny) - najlepiej najpierw surowiec namoczyć i zagotować z wodą, następnie wytopić w prasie. Po wytopie pozostają zboiny. Wosku wytopionego nie atakują szkodniki.

Zastosowanie wosku pszczelego:

- dla rodziny pszczelej do budowy plastrów;

- galanteria woskowa (świeczki); kosmetyki; pasty czyszczące;

- w przemyśle farmaceutycznym jako wypełniacz i nośnik wielu maści i kremów;

- elektrotechnice - budowa układów scalonych; kabli wodoodpornych.

MLECZKO PSZCZELE - wydzielina gruczołów gardzielowych; zdolność wydzielania mleczka pszczelego rozpoczyna się po 3-6dniach od wygryzienia. Mleczko odbiera się z 2-3dniowych mateczników (w mateczniku od 147-235mg mleczka, na 1g mleczka trzeba srednio 5 mateczników).

Pozyskanie mleczka należy rozpocząc po 25maja - po wymianie przynajmniej jednego pokolenia pszczół; prowadzone do 15lipca. Pszczoły produkujące mleczko żyją krócej.

Przechowywanie - nietrwałe, 0-5C bez dostępu światła do 14dni; najlepiej jest zamrażać w -2 do -5C przez ok.6miesięcy, niższe temperatury nawet do roku; mleczko rozcieńczone z miodem - dłuższe przechowywanie. Gorzki, kwaśny cierpki smak.

JAD PSZCZELI - wydzielina gruczołu jadowego; najlepiej rozwinięty u pszczół między 18-20 dniem życia. W zbiorniczku jadowym znajduje się 0,3mg jadu. Można pozyskać 0,085mg jadu.

Pozyskanie - drażnienie pszczół prądem.

Zastosowanie - apiterapia; maści rozgrzewające; w leczeniu chorób reumatycznych.

---