Leki nasenne.
Barbiturany: pochodne siarkowe lub tlenowe kwasu barbiturowego, duże powinowactwo do tkanki tłuszczowej, krótko trwające, sen podobny do fizjologicznego. Objawy: uśpienie po 1-2min, sen trwający 3-10min, sen ponakotyczny, wywołuje uśpienie, działa przeciw drgawkowo, działanie depresyjne na krążenie, osłabiają oddychanie, możliwość wywołania skurczu krtani, metabolizowane w wątrobie, nie działają przeciwbólowo.
Thiopental: pochodna siarkowa kwasu barbiturowego, występuje jako biały proszek, po rozpuszczeniu żółty roztwór, stosowany w dawkach 2,5%, silnie drażni żyły przy podaniu dotętniczym - niedokrwienie, martwica. Zalety: szybkie uśpienie, sen spokojny, bez objawów pobudzenia CUN, dość szybkie budzenie, rzadko wymioty, rozpuszczalny w wodzie, możliwość szybkiego pogłębienia anestezji. Wady: depresja krążenia, depresja oddychania, nasilenie odruchów gardłowych i krtaniowych, długie utrzymywanie się większego stężenie we krwi, działanie miejscowe drażniące, zwiększenie wrażliwości na ból, zmniejszenie przemiany materii. Przeciwwskazania: porfiria, wstrząs, tamponada serca, duża utrata płynów, brak zabezpieczenia oddechowego, astma oskrzelowa.
Metoheksytal: 3*silniejszy od tiopentalu, mniejsza kumulacja, szybsze budzenie, mniejsza depresja krążeniowa, mniej drażni żyły.
Etomidat (Hypnomidat): pochodna imizadolanu, działa hamująco na twór siatkowaty w pniu mózgu. Zalety: działa szybko i krótkonasennie, sinnie działa przeciw drgawkowo, szybkie budzenie bez snu ponarkotycznego, szybko metabolizowany, nie uwalnia histamin, zmniejsza przepływ mózgowy. Wady: brak działania analgetycznego, ból przy podaniu, drżenie mięśni, nudności, wymioty, zmniejszenie wydzielania hormonów nadnerczy. Wskazania: do kardiowersji, w znieczuleniach ambulatoryjnych, indukcja znieczulenia, do krótkotrwałych zbiegów.
Katemina: pochodne fencyklidyn, wywołuje stan tzw. Anestezję dysocjowaną, działanie znieczulające, działanie przeciwbólowe, podawane drogą dożylną domięśniową doustną. Zalety: działanie przeciw bólowe, możliwość podawania drogą domięśniową, brak działania depresyjnego na układ oddechowy, możliwość wielokrotnego podania. Wady: wzrost RR i tętna, wzrost ICO i IOP, możliwość wywołania omamów słuchowych i wzrokowych. Zastosowanie; zabiegi krótkotrwałe, bolesne zmiany opatrunków, oparzenia, wypadki masowe.
Propofol (Diprivan):pochodna alkilofewnolowa, jako biała substancja lipidowa. Zalety: działa szybko nasennie, działa krótkotrwale, nie daje okresu pomoczonego, nie kumuluje się, nie uwalnia histamin. Wady: nie działa przeciw bólowo, silnie drażni żyły przy podawaniu, powoduje depresję krążeniową i spadek RR, przejściowy bezdech, ruchy mimowolne.
Wziewne środki znieczulające.
Halotna: zalety: niepalny, silnie działa anestetycznie, słabo działa analgetycznie, nie drażni dróg oddechowych, rozszerza oskrzela, zmniejsza napięcie mięśni, spadek użycia O2. Wady: słabo działa analgetycznie, depresja krążeniowa, spadek RR, osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego, hamowanie węzła zatokowo-przysadkowego, możliwość zaburzeń rytmu, bradykardia, depresja oddechowa, zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym, upośledzenie czynności rzęsek.
Izofluran: Zalety: dość dobre działanie anestetyczne, szybkie budzenie bez objawów ubocznych, obniża napięcie mięśniowe, słabo wpływa na przepływ mózgowy, minimalnie metabolizowany w organizmie. Wady: drażni drogi oddechowe, silna depresja oddechowa, spadek TV, spadek wrażliwości ośrodka oddechowego na zmiany pOC2, zależy od dawki spadek RR, obniżenie napięcia mięśni macicy, mogą występować nudności.
Enfluran: bezbarwna ciecz, ostry nieprzyjemny zapach, mniejsza siła działania w porównaniu halotanu, wprowadzenie wybudzenie dość szybkie. Wady: spadek RR, wentylacja, wzrost przepływu mózgowego, nieprawidłowy zapis EEG, mniejsze napięcie mięśniowe. Zalety: niewielki stopień metabolizowania, szybkie budzenie i zasypianie.
Sewofluran: silny anestetyk, słaby analgetyk, słabo rozpuszczalny, szybka indukcja i wybudzenie. Zalety: nie drażni dróg oddechowych, przyjemna woń, szybka indukcja i budzenie. Wady: powstawanie w obecności wapnia małych ilości toksycznych substancji, spadek RR, depresja oddechowa na CO2, spadek pO2.
Leki przeciwbólowe:
Morfina: naturalna pochodna z maku, podawana doustnie podskórnie i domięśniowo oraz dożylnie. Skuteczna w bólach trzewnych pourazowych, duszności, wydalana przez nerki. Działania niepożądane: nudności, wymioty, osłabienie perystaltyki, depresja oddechowa, hypotensja, wzrost napięcia w drogach żółciowych, zatrzymanie moczu, wzrost napięcia zwieraczy, zahamowanie odruchu kaszlowego.
Fentanyl: najczęściej stosowany lek przeciwbólowy w czasie znieczulenia, łatwo przenika barierę krew/mózg, maksymalne działanie po 3-5 min, czas działania pojedynczej dawki 20-45 min. Objawy nieporządane: depresja oddechowa, podawany dożylnie, duża stabilność układu krążenia, wymioty nudności, sztywność klatki piersiowej po większych dawkach.
Rapifen (Alfentanyl Ultiva): chemicznie podobny do fentanylu, 5* słabszy od fentanylu, używany do krótkotrwałych znieczuleń.
Sufentanyl: 6-7* silniejszy od fentanylu, bardzo szybko działa, krócej działa od fentanylu.
Buprenorfin: efekt długotrwały, działa długo, stosowany głównie w leczeniu przeciw bólowym, pooperacyjnym, nowotworowym, może powodować długotrwałą depresję oddechową.
Nalokson: antagonista leków narkotycznych przeciwbólowych, odwraca działanie depresyjne na ośrodek oddechowy, dawka i.v. 0,1-0,1 -1 mg działanie 30-45 min, noworodki 20nanogramów/kg.