Prof. Stefan Kurowski

Tematy:

1. Pojęcia podstawowe

2. Proces transformacji społ. Gosp. Polski (od 1990r.)

3. Budżet i polit. Fiskalna

4. Polityka pieniężno-kredytowa

5. Polityka antyinflacyjna

6. Polityka rynku pracy

7. Polityka handlu zagran.

8. Polityka rolna

9. Polityka regionalna

10. Polityka przemysłowa i prywatyzacyjna

11. Polityka integracyjna z UE

4 lub 8 zestawów pytań - po 4 lub 5 pytania

Definicja polityki gosp. Jako działalności

Jest to działanie państwa określające cele gospodarcze i środki realizacji oraz organizujące te środki w procesie gospodarowania.

Działania p.g. charakteryzują się tym, że podmiot tych działań jest ograniczony przez inne podmioty, wobec których państwo nie ma pełnej dyspozycji (nie może kazać).

Jest to działanie nie w pełni zdeterminowane gospodarzo - wybór celów alternatywnych i substytucyjnych.

Polityka gosp. Jako nauka - opisuje i wyjaśnia .

Opisuje (nauka ideograficzna i nowotetyczna) - co, jak.

Jak być powinno - wyjaśnia (nauka normatywna). Określa co zrobić, aby było tak jak być powinno (nauka aplikacyjna - inżynieria).

Nie ma teorii p.g.m, bo jest zbyt skomplikowany przedmiot.

Boulding skonstruował tabelę komplikacji z 9 układami. Min. 3 biologiczne, 8 społeczeństwo, 9 miejsce układ transcendentalny

Wiedza daje:

• Informacje

• Informacje o celach i środkach

• Informacje na temat zrozumienia decyzji

• Informacje na temat przewidywania skutków.

Obszary działania polityki gospodarczej:

1. Wersja maksymalna ustrój - pełen liberalizm - nie ma miejsca na działania państwa jako podmiotu p.g.

2. Wersja - pełna centralizacja - socjalizm - nie ma miejsca na p.g., bo p.g. istnieje, gdy istnieje polityka wolnorynkowa.

Podmioty współistniejące, wobec których państwo nie ma pełnej dyspozycyjności

• Przedsiębiorstwa

• Gosp. Domowe

• Biurokracja własna, wewnętrzna przechodząca do automizacji celów - administracja regionalna

• Zagranica

• Natura

Jak prowadzić politykę gospodarczą?

Główny kierunek zasady

To co na bieżąco w p.g., to jest oparte na doktrynach społ.-ekoom. I politycznych.

Doktryna - zespół poglądów i wartości oraz ideologia sił społecznych.

Doktryny:

1. Liberalna

2. Socjaldemokratyczna

3. Komunistyczna

4. Konserwatywna

5. Katolickie nauki społeczne

Na bazie tych doktryn buduje się programy. Z tych doktryn wyrasta ustrój społeczno - gosp.

Ustrój:

1. Zawiera zasady własności

2. Określa motywy działań społ. Gosp.

3. Określa wzorce zachowań

4. Określa sposób i zakres regulacji

Ad.1 2 grupy: - ustroje indywidualistyczne

• ustroje kolektywistyczne

Ad.4 zakres regulacji - zdecentralizowane - realizacja przez rynek

- centralistyczne - realizacja przez plany

1. Własność kolektywna (-)

Rynek (+)

2. Własność kolektywna (-)

Plan centralny (-)

3. Własność indywidualna (+)

Plan centralny (-)

4. Własność indywidualna (+)

Rynek (+)

Rynek działa dobrze, gdy jest własność prywatna

Plan działa dobrze, gdy jest własność kolektywna

My mamy system, gdzie rola państwa jest elementem regulacji przez plan ( wwiększym stopniu państwo w gosp. Niż w USA)

Uzasadnienie dla utrzymania w ustroju społ. Gosp. , gdzie jest miejsce dla polit. Gospodarczej państwa: prezentuje się konieczność istnienia państwa i słabości systemu w pełni rynkowego.

Uzasadnienie istnienia państwa jako podmiotu gospodarczego:

1. Państwo zaspokaja pewne potrzeby społeczeństwa. Państwo musi w tym celu ponosić koszty, a więc musi ponosić wydatki

2. Istnieje w procesie społecznym, produkcji tzw. dobra publiczne, które wymykają się działaniom rynku, więc ktoś musi je produkować. One nie mają właściwości, żeby były kupowane na rynku. Te dobra może uzyskać każdy, a nie tylko ten, co je kupił (np. obrona narodowa, bezpieczeństwo i porządek publiczny)

3. Państwo sprawuje osłonę rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną (wyodrębnienie gosp. Narodowej wobec reszty świata)

4. Państwo może zwalczać monopole działające destrukcyjnie na rynek

5. Przeciwdziała szkodliwym wahaniom koniunktury

6. Ochrona środowiska naturalnego i ładu przestrzennego (narzuca przedsiębiorstwom konieczność przestrzegania)

7. Przeciwdziała rosnącej nierówności dochodów (przez podatki)

8. Ochrona bezp. I ładu publicznego

9. Sprawuje ochronę wewnętrzną

Usprawiedliwienie interwencjonizmu państwa:

Argumenty "za"

W gospodarce rynkowej nie istnieją mechanizmy regulujące równowagę rynkową, przeciwdziałające monopolowi, więc interwencjonizm działa stabilizująco.

Świadczenia społeczne działają pozytywnie na DN.

Argumenty "przeciw"

1. I. Pociąga za sobą nadmierne i rosnące koszty

2. I. Nie uwzględnia efektów wewnętrznych

3. I. Zakłóca proces rynkowy, w którym działania rynku prowadzą do optimum.

Potrzeba p.g. państwa wynika z ograniczenia i słabości mechanizmu rynkowego w rozwiązywaniu problemów społ. Ekonom.

Przyczyny ograniczoności rynku:

1. Wady samego mechanizmu rynkowego (monopolotropizm)

2. Na rynku brak jest podmiotu (w gosp. Rynkowej), który miałby preferencje do działania na rzecz dobra wspólnego poza państwem/

Cele gospodarcze są to pożądane i zamierzone stany gosp. Narodowej w postaci: wielkości, relacji i procesów (np. równowagi)

Środki - zasoby i strumienie wielkośsci gosp., które mogą być właczone do procesów produkcji.

Metody p.g. - uporządkowane sposoby gromadzenia i aktywizacji tych środków i wykorzystania.

Cele

Kwadratmagiczne (4) magiczne, bo te cele pozostają we wzajemnej sprzeczności, nie mogą być jednocześnie zrealizowane.

1. 
   
   Pełne zatrudnienie

2. Stabilizacja cen

3. Bilans płatniczy

4. Wzrost gospodarczy

5. Cel uboczny - zrównoważenie finansów państwa

Środki:Zasoby - wartość w danym momencie (punktowe) (f-ka, załoga)

Strumienie - wartość w przedziale czasu (finanse fabryki)

Środki dzielimy ze względu na techn. substytucje:

1. Rzeczowe (strumienie rzeczywiste, handlowe, infrastruktura)

2. Finansowe (pieniądze zbierane i wydatkowane po torach przeciwnych)

3. Osobowe (pracownicy)

4. Informacyjna (wiedza o nowych metodach produkcji, techniki)

5. Regul.-org. - tworzenie form instytucjonalnych

Dziedziny p.g. jako działalność i nauka

1. Polityka makroekonomiczna

2. Polityka mikroekonomiczna

Ad.I Działy:

1. Pieniężna

2. Budżzetowo-fiskalna

Ad.II. Sektory : przemysłowy, rolny, handlowy, komunikacyjny, komunalny, mieszkaniowy, społeczny

Wg problematyki : wzrostu gosp.

Z punktu widzenia instrumentów (narzędzi)

• Polityka pieniężna

• ' kredytowa

• " cenowo-dochodowa

• " podatkowa i budżetowa

• " inwestycyjna

• " zatrudnienia

• " h.z.

• " walutowa

Układ sektorowy połączymy z instrumentacyjnym i tworzymy macierz.

	Przemysł	Roln.	Handel wewn.	Transport	Gospodarka komunalna i mieszkaniowa
Polityka pieniężna	1/1	2/1	3/1	4/1	5/1
Polityka kredytowa	1/2	2/2
Polityka podatkowa
Polityka celna		2/4			5/4
Polityka zatrudnienia
Polityka inwest.

I cyfra - sektor Iicyfra - instrument

Macierz pozwalająca na to, aby p.g. nadawała się do dalszej analizy.

Program p.g. zależy również od uwarunkowań obiektywnych, które zależą od np. stref klimatycznych, sąsiedztwa, terytorium, powiązań eksp. - imp.

Np. dostęp do morza :

• kraje śródlądowe - Czechy, Węgry, Austria

• kraje o wyłąćznym dostępie do morza : Wlk. Bytania, Irlandia, Japonia

• kraje o b. Dużym dostępie do morza - Francja

• dostęp utrudniony - Rosja.

Np. terytorium: - duże ma znaczenie dla infrastruktury Rosja, USA, Brazylia, Australia pojemność obszaru wpływa na polit. Emigracyjną, stwarza zagrożenie dla integralności państwa

• kształt - wydłużony - rosną koszty transportu

ZAPAMIĘTAĆ: definicje, tablice, podmioty częściowo niezależne od państwa, doktryny, kwadrat i pięciokąt magiczny celów, definicje celów i środków.

POLITYKA TRANSFORMACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ W POLSCE

Przedtem był system centralnego planowania:

• 80% środków produkcji w rękach państwowych

• procesy produkcji, podziału i wymiany wg planu centralnego

• 
  
  zadania dla przedsiębiorstw jako dyrektywy

• środki produkcji jako limity

• nie istniał punkt równowagi gosp.

• Nie miała gosp. Kryterium optymalizacji

• Ceny nie pełniły funkcji równoważenia popytu z podażą

• Konsumpcja nie była wyznaczana przez plan centralny

• Nie było suwerenności konsumenta

• Pieniądz przydziałowy w przedsiębiorstwach

Zalety:

• Pewna równość społeczna

• Niewielkie zróżnicowanie dochodowe

Wady:

• Nie było rachunku gosp., pieniądz miał znaczenie wtórne, szedł za decyzjami rzeczowymi

• Brak kryterium wartości

Gospodarka centralna była nieefektywna

Gospodarka tuż przed 89r. jakoś funkcjonowała.

Produkcja stali 16,5 mln

Inwestycje 160 i 191

Prod. Przemysłowa 84 r. 172, 89 197

Płaca realna 70 -100 84-123 89-157

PKB 70 - 100 84 - 152 88-89 177

23.12.1988r. Ustawa o działalności gospodarczej (możliwość podjęcia i prowadzenia działalności gosp., zatrudnianie wolne)

Zmiany polityczne pozwoliły na pełną reformę gospodarczą po 89r.

12.10.89r. ogłoszono Program Gospodarczy - Program stabilizacji i zmian systemowych

Zmiany systemowe przeszkadzały zmiana stabilizacyjna.

Zmiany stabilizacyjne

Wyhamowanie, stłumienie inflacji

VII 109,5 VIII 139 IX 134 X 155 /89

Uwalnianie ceny produktów rolnych, uwolnione były również płace (pełna indeksacja). Nastąpiła gonitwa między płacami a cenami całe półrocze II/89

Uwolnienia płac domagał się Ryszard Bugaj.

Program gosp. Został przygotowany przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Pod koniec grudnia 89r. uchwalono poszczególne ustawy. Zaczęły działać od stycznia 90r.

Stabilizacja

• Wyrównanie podaży i popytu

• Stabilizacja cen

Sposób stabilizacji i ograniczenie strumienia pieniądza płynącego do gosp. -

• Podniesienie stopy % od udzielonych kredytów , będą określone na miesiąc, musi wyrównywać inflację, zniechęcić do brania kredytów st.% 90r. 38%

• Wprowadzono limity kredytowe

Kredyty zaciągnięte przed 1.01.1990r. będą wyceniane wg nowej stopy % - złamano prawo lex retro non agit

• Zakończono pełną indeksację płac, indeksację szczątkową wprowadzono. Od większej indeksacji przedsiębiorstwa państwowe płaciły podatek od ponadnormatywnego przekroczenia poziomu wynagrodzeń tzw. popiwek

• Ludność miała oszczędności w walucie krajowej i zagranicznej - wprowadzono wymienialność złotego na waluty po określonym kursie wyższym od czarnorynkowego 3-krotnie. Oszczędności nie były waloryzowane.

• Budżet - nie mógł zaciągać bezkosztowych pożyczek z banku, ograniczono dotację budżetową - główne cele socjalne

• Pewne towary i usługi typu energia i nośniki energii (tanie i szeroko konsumowane wcześniej) - podniesiono od 400 - 1000%. Działania stabilizacyjne odbywały się kosztem ludności.

Zmiany systemowe zderzyły się z działaniam stabilizacyjnymi

• Uwolnienie cen - wydano kilka zarządzeń likwidujące sposoby ustalania urzędowych cen na pewne towary. Producent musiał zgłosić się do urzędu, że zmienia ceny. Nastąpił wybuch hiperinflacji, ale krótkotrwałej, bo brak pieniędzy.

• Wprowadzono wymienialność złotego

• Zniesiono monopol państwa w handlu zagranicznym, liberalizacja handlu z zagranicą - tylko ewidencja przedsiębiorstw

• Wprowadzono swobodę działania przedsiębiorstw państwowych (pełną) - same decydowały o cenach i kierunkach produkcji, powstał problem kto ma to koordynować - rynek

• Ceny wolne również czynników produkcji - surowce, siła robocza, kapitał

• Stworzenie rynku kapitałowego w postaci dóbr produkcyjnych - giełda

• Pieniądz odzyskiwał swoje znaczenie jako regulator rynku - kontrola emisji przez bank centralny, uzyskuje on suwerenność

• Wielka ustawa prywatyzacyjna (odpaństwowienie) - okazało się, że to proces trudny, wieloletni. Konflikt między efektywnością ekonomiczną a sprawiedliwością społeczną - wygrywa efektywność

• Próby wprowadzenia ustawy antymonopolowej

Proces transformacji od 1.01.90r. do grudnia 92r.

Ceny po pierwszym szoku spadną do poziomu 1% miesięcznie

90 I. 196,0; II 123,8 III 104 IV 107,5 V 104,6 VI 103,4 VII 103,6

VIII 101,8 IX 104,6 X 105,7 XI 104,9 XII 105

Ceny - za rok 90 zamiast 190 wskaźnik 350 niejednakowo wzrosły

Żywność 317, nieżywność 368, usługi 535

Rolnicy byli tą grupą, która najbardziej odczuła wzrost cen.

Płace miały wzrosnąć o 1/5 (tj. ok.15-16%)

Wzrost płac nominalnych : 01 2% 02 15% 03 40%

Płace realne spadły o ponad 25% w pierwszym kwartale

Przedsiębiorstwa nie miały pieniędzy na wzrost płac. Były obłożone dywidendą.

Brak pieniędzy na rynku spadek popytu, w efekcie spadek produkcji (podaż).

Przychody ze sprzedaży:

01 spadek 32% utrzymywał się na tym poziomie do czerwca, w lipcu spadła i utrzymywała się do końca roku na tym poziomie.

Skutki:

• ludność zubożała (płace, oszczędności malały)

• eksplozja eksportu; zamiast deficytu w handlu zagranicznym powstała kolosalna nadwyżka, zmalał import, wysoki eksport zadziałał inflacyjnie, brak towaru na rynku

BUDŻET - plan finansów państwa, kolektor z jednej strony dochodów i rozdzielnik wydatków.

Funkcje:

1. alokacyjna - rozmieszczenie środków

2. redystrybucyjna - jednym zabiera, drugim daje

3. stabilizacyjna - łagodzi wahania koniunktury

4. fiskalna - dostarcza środki finansowe na potrzeby państwa.

Instytucja , która działa na-, obok-, ponad- rynkiem, bo

1. rynek ma wady

2. istnieją dobra, których rynek nie może rozdzielać:

• publiczne - dobra i usługi, które mogą być konsumowane przez wiele osób i ich nie ubywa; nie można wykluczyć tych którzy nie płacą, czyli nie można ich urynkowić np. obrona narodowa

• efekt zewnętrzny - rynek nie umie go uregulować; decyzja co do konsumpcji i produkcji jednych podmiotów wpływa na produkcję i konsumpcję drugich podmiotów gospodarczych, ale nie poprzez ceny, czyli nie przez mechanizm rynkowy, czyli potrzeba decyzji pozarynkowej

• dobra i usługi - które mają szczególne walory korzystne lub korzystne; ich cena nie może być stymulatorem ich korzyści lub nie, bo mogłoby je ograniczać np. oświata, więc trzeba imperium państwa a nie rynku do ich regulacji; narzędziem do pełnienia tej funkcji przez państwo jest budżet.

Budżet składa się z:

• dochodów budżetowych

• wydatków budżetowych

Ich natura jest inna. Są wyrażone w pieniądzu, ale inna droga do określenia dochodów budżetu i wydatków budżetu.

Dochody budżetu są co rokuprognozowane (bo wynikają z procesów rynkowych) ile ich wpłynie.

Wydatki budżetowe - państwo ma gestię władzy, imperialne, są zaplanowane.

Konstruowanie budżetu - podobnie jak plan centralny w socjalizmie. W I połowie roku podejmuje się prace nad planem roku przyszłego.

W Ministerstwie Finansów 2 agendy:

• dochody - Departament Polityki finansowej i Analiz - prognozują - opracowują prognozy dochodów rynkowych całej gospodarki)

• wydatki - Departament Wydatków Państwa - zbierają od ministerstw i jednostek centralnych życzenia, ile powinny wynieść wydatki na rok przyszły.

Wydatki mają charakter obligatoryjny (nie można wydać więcej)

Inne komórki:

• Działy kierowane przez ministrów koordynatorów działów budżetowych

• " " " dysponentów części budżetowych

Projekt analizuje sejm w komisjach (gł. Komisja Finansów i budżetu państwa dyskusją nad budżetem w częściach)

Strona rządowa + opozycja - wprowadzenie korekt.

Na rok 2000 budżet wydatków opiewał na nie więcej niż 154 mld PLN

Dochodów 141 mld PLN

Przedstawienie budżetu w Sejmie w listopadzie.

W RP, jeżeli parlament odrzuci projekt budżetu, to przy następnym odrzuceniu prezydent może rozwiązać parlament.

Budżet Polski

Budżet deficytowy - wynik ujemny

Najlepiej, gdy wynik budżetu jest = 0

Rezerwa budżetowa ogólna 100 mln PLN

Rząd musi przewidzieć PKB i wzrost inflacji (obecnie 5,7% rocznie), żeby określić pewne liczby np. wzrost emerytur.

Jeżeli zostanie zakłócony któraś liczba, to liczby pozostałe nie zostaną zachowane.

106 - wzrost nominalny

Przeciętne wynagrodzenie 1800,-

Stale ta sama liczba policji, a ma być to priorytetem.

Struktura dochodów i wydatków (uzasadnienie ustawy budżetowej)

Dochody 141 mld PLN

1. Źródła podatkowe 13 mld tzn 93,6%, w tym cło 4,5 mld PLN

2. Dochody niepodatkowe:

• Dochody jednostek budżetowych 5 mld PLN

• Wpływy BC 2,5 mld PLN

Podatki mają znaczenie ogólnogospodarcze, również dla części niebudżetowej (rynkowej), jako rodzaje podatków.

Podatki

1. Zabranie pieniędzy z rynku = zmniejszenie dochodów podmiotów gospod. Rynkowych, czyli zmniejszenie ich dochodów na konsumpcję i oszczędności

2. Nie każde podatki uderzają w w/w i nie z taką samą siłą

• Podatki pośrednie (wydatkowe) nie ograniczają bezpośrednio dochodów j.w., ale działają gdy podmioty rynkowe dokonują wydatków. Płacą z reguły średniozamożni i biedni (nie dotyka podmiotów wszystkich)

• Podatki bezpośrednie : w zależności od podmiotu

• od osób fizycznych - od każdego dochodu

• od osób prawnych - jest zminimalizowany

Podstawa opodatkowania - w podatku dochodu = dochód

• w podatku wydatków = obrót

Kwota opodatkowania - kwota podat.

Kwota

Gospodarstwa domowe mają dochód.

Podatek od osób prawnych - jego stawka nie zmienia się

Jego kwota opodatkowania rośnie

Jego stopa podatkowa rośnie proporcjonalnie - podatek liniowy

Rys. Osoby prawne

Osoby fizyczne - podatek progresywny

Stopa ulega zmianie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. Gdy stopa rosnąca, to kwota rośnie bardziej niż proporcjonalnie.

Gdzie i jakie wyznaczyć progi?

Uzasadnienie progresji podatkowej

ZA: sprawiedliwe społecznie, żeby ludzie mający większe dochody płacili większe podatki, bo stanowi to dla nich mniejsze obciążęnie.

PRZECIW: zabieranie zamożnym jest niesprawiedliwe, bo karze się ich zapobiegliwość;

Podatek majątkowy: niewielki w RP ma mieć charakter kastralny.

WYDATKI - odwrotne niż podatki

1. Transfery budżetowe - przekazanie gospodarstwom domowym na renty, emerytury (redystrybucja - ponowne rozdzielnictwo)

SPRAWDZIĆ, CZY JEST DALSZY CIĄG

BUDŻET I POLITYKA FISKALNA 18.03.00

Jak się zmienia struktura podatków?

3 grupy podatków

1998r. 2000r.

a. pośrednie	53,3%	66%
b. bezpośrednie od osób prawnych	12,3%	10,8%
c. bezpośrednie od osób fizycznych	28,9%	19,5%

Spadek udziału w kwotach bezwzględnych podatku bezpośredniego od osób fizycznych i prawnych

Wzrost podatku pośredniego

Cło w 1998r. - 5,1% a w 2000r. 3,2%. (Spadek). To źródło wysycha, bo rozszerza się klauzula "wolnego handlu" - obniżenie barier celnych. To rzutuje na całość gospodarki, bo nie ma barier celnych.

Podatki pośrednie - rozszerza się, bo są łatwe do ściągania ( nie ma dodatkowej administracji) i nie budzą bezpośrednich protestów. Wykorzystanie zdolności ludzi do nominalnego patrzenia na świat. Podatek pośredni wchodzi do ceny, czyli jest cenotwórczy. (VAT i akcyza są cenotwórcze).

Udział podatku pośredniego wzrastał, a bezpośredniego malał - na świecie. U nas 22% i mniej na towary preferencyjne.

Na kogo nakładać podatek?

Zasady:

1. Należy nakładać wg zdolności podatkowej

2. Jest niecelowe nakładanie na ...........

3. Zasada korzyści podatkowej - na tych któ®zy korzystają szczególnie z opodatkowanej usługi.

Ustalenia dotyczące polityki budżetowej w ogóle

Budżet może być duży lub mały. Mierzymy wielkości ekonomiczne w stosunku do PKB. Czyli budżet duży tzn. duży w stosunku do PKB. Relacja do PKB, bo PKB pełni 2 funkcje:

1. PKB jest funduszem zasilającym dochód budżetowy, a zatem i wydatków

2. PKB - wzrost kreuje popyt na usługi budżetowe, dostarcza potrzeb, które mogą być zaspokojone przy tej organizacji społecznej przez budżet.

UDZIAŁ BUDŻETU W DN (pytanie - jakie zmiany zachodzą w budżecie w okresie transformacji)

Udział procentowy dochodów w DN brutto

Rok	86	87	88	89	90	91	92	94	95	96
Dochody	52,5	47,5	49,9	43,5	46,5	40,9	42,6	45,4	44,7	44,2

Udział procentowy wydatków w DN brutto

Rok	86	87	88	89	90	91	92	94	95	96
Wydatki	51,5	48,2	48,8	46,1	44,2	42,9	47,2	47,4	46,4	46,4

Na świecie:

Źródłem wydatków powinny być dochody.

Gdy wydatki są większe od dochodów to wynmikiem tego jest deficyt budżetowy. Deficyt nie musi prowadzić do inflacji a wręcz pomaga, gdy budżet stymuluje gospodarkę - ratuje od recesji.

Deficyt budżetowy - ważne jest z jakich źródeł jest deficyt finansowany.

Źródła:

• Monetyzacja deficytu - (negatywna ocena, jeżeli zbyt dużo się z tego czerpie, to występuje inflacja; budżet wystawia do BN papier dłużny, czyli obligacje; BC dodrukowuje ilość pieniędzy (zagrożenie, gdy nie znajduje pokrycia w towarach i usługach)

• Pożyczka pieniędzy od ludności i banków komercyjnych poprzez emisję obligacji państwowych, nie stwarza niebezpieczeństwa inflacji, bo jest to pieniądz, który był już na rynku; zmiana "kieszeni"

• Pożyczka z zagranicy - może to spowodować inflację, jeżeli nie ma reakcji podażowej, ale może pobudzić import.

Własność kolektywna

1. -, +

Jugosławia za Tity (teraz Chiny - okres przejściowy

2. -, -

ZSRR

IV. +,+

USA

III. +,-

Trzecia Rzesza (Iplan centralny przy nienaruszonej własności prywatnej

regulacja

Rynek

Plan

Indywidualna

Równowaga gospodarcza

sektory

instrumenty

Wg planu centr.

106,3 - wzrost realny

= 2% spadek realnych emerytur

Podstawa

= stopa opodatkowania

10 20 30 40 Podstawa opodatkow.

1. Kwota opod.

2. Stopa opod.

Liniowy podatek

Stopa opodatk.

Kwota rośnie bardziej niż proporcjonalnie

1.Kwota

2. Stopa

10 20 30 40 50 Podst. Opod.

Bo podstawa spadła

---