TLUSZCZE, BUDOWA KOMRKI I SKLAD PIERWIASTKOWY CIALA
Sklad pierwiastkowy ciala. Mg-18g, Fe-5g, I-250g, K-131g, P-1kg, Ca-2kg, S-90g, Zn-3g, Cu-100mg, Mo, F, Se, Cr. Strukture budulcowa i zapasowa tworzy wielka "4": H, O, N, C - ok. 90% masy ciala. Wazne mikro- i makroelementy: Ca-szkielet (fosforan wapnia-Ca3(PO4)2), skorupki, pancerze; P - sklad kosci i kwasw nukleinowych; Na i K - odpowiedzialne za transport substancji przez blone komrkowa. Nadmiar Na powoduje zatrzymanie wody w komrkach. Sposrd 90 pierwiastkw, ktre istnieja w naturze, w osoczu znaleziono az 78. Sklad chem. skorupy ziemskiej: O-47,2%; Si-27,8%; Al-6,9%; Fe-6,2%; Ca; Na; Mg; K; pozostale. Mg-glwny skladnik chlorofilu, odpowiedzialny za fotosynteze. U czlowieka braki Mg powoduja nadwrazliwosc na halas, skurcze miesni, drgania powiek. Fe - pelni podstawowa role w oddychaniu zwierzat. Braki Fe lub jego zablokowanie w hemoglobinie przez: CO i NO2- z nawozw powoduje utrudniony transport tlenu do komrek. I-odpowiedzialny za prawidlowe dzialanie gruczolu tarczycy. Cu - skladnik enzymw katalizujacych proces oddychania zarwno roslin jak i zwierzat. F - zapobiega prchnicy. Nadmiar bardziej szkodliwy niz niedomiar. Zn - kieruje wszystkimi procesami w organizmie lacznie z synteza bialka. Stymuluje podzial komrek. Niedobr Zn: karlowatosc roslin i zwierzat, niedorozwj. Dzialanie antywirusowe i antytoksyczne. Zapobiega prchnicy. Zewnetrzne objawy jego braku: brak apetytu, nocne koszmary, szorstka skra, brak odpornosci na infekcje, utrata wlosw, biale plamki na paznokciach. Wystepuje w rybach, ziarnach, watrobach, sercach drobiu. Potrzebny Zn moze byc zastapiony przez rakotwrczy kadm i Hg powszechna w przyrodzie z wyrzuconych baterii.
Choroby zielonych czesci roslin - chloroza - zanik chlorofilu, mozliwy przez wyplukanie Mg w postaci rozpuszczalnych w wodzie siarczanw i azotanw. Brazowe plamy na lisciach to reakcja opadw azotowych z miedzia: Cu+4HNO3 = Cu(NO3)2+2H2O=2NO2
Budowa komrkowa organizmw zywych. Pierwiastkowy sklad komrki: 1.Makroelementy-O, C, H, N, P 2.Ilosci sladowe: a)wystepujace powszechnie-Na, Mg, S, Cl, K, Ca, Fe, F, Mn, Cu, I b)wymagane przez nieliczne komrki-V, Zn, Li, Al, Co, Ni, Mo, Cd, Ba. Cytoplazma-galaretowata, koloidalna substancja o skladzie: H2O-60-90%; do 20% substancji bialkowych; tluszcze, cukry sole min.-12-30%. Reguluje przenikanie skladnikw do wnetrza komrki i na zewnatrz. Jadro komrkowe-przechowuje material genetyczny, decydujacy o rozmnazaniu.
Mitochondrium - "centrum energetyczne komrki" przeksztalcajace energie substancji pokarmowych w energie potrzebna do procesw zyciowych.
Tluszcze. Katabolizm - procesy rozkladu substancji zlozonych, z czym jest zwiazane wyzwalanie energii i zuzywania substancji wchodzacych w sklad komrki. Anabolizm-procesy chemiczne, w ktrych z prostych substancji powstaja zlozone, rezultatem tych procesw jest gromadzenie energii i wytwarzanie zwiazkw wchodzacych w sklad komrki oraz jej wzrost. Tluszcz-ester wyzszych kwasw tluszczowych i gliceryny. Tluszcze nienasycone-czesc kwasw wchodzaca w sklad tluszczu jest nienasycona, maja podwjne wiazania w lancuchu weglowym. Tluszcze nasycone zawieraja kwasy nasycone. Margaryna-tluszcz roslinny, sztucznie utwardzany w reakcjach przylaczania wodoru-uwodornienia[C3H5(OH)3 + C17H33COOH=C17H33COOC3H5]. Rozpad estru - hydroliza - reakcja pod wplywem wody i enzymw. Powstaja kwasy tluszczowe i gliceryna [C3H5(OH)3]. Enzymy-substancje bialkowe-biokatalizatory przyspieszajace i zapoczatkowujace reakcje chemiczne. Spalanie produktw hydrolizy = uzyskanie energii potrzebnej do zycia (ruch, wzrost, budowa nowych komrek). W organizmie zachodzi reakcja spalania calkowitego kwasu i gliceryny [2C3H5(OH)3+7O2=6CO2+8H2O i C17H33COOH+26O2=18CO2=18H2O]. Woda powstala w reakcji spalania wykorzystywana jest przez niektre zwierzeta w reakcji spalania. Nadmiar tluszczu odklada sie jako zapas. Reakcja hydrolizy tluszczu przy udziale NaOH prowadzi do produkcji mydla. Powstale kwasy reaguja z NaOH tworzac sole sodowe.