Wykład specjalizacyjny, dr Klimczak- Ziółek, 20.11.2009

Zagadnienia:

1. Tożsamość i kryteria

2. Tożsamość a podmiotowość

3. Tożsamości narracyjne

4. Koncepcje maski

5. Ciało jako podstawa tożsamości jednostki

6. Koncepcje ciała nowoczesnego i ponowoczesnego

7. Płeć jako podstawa tożsamości

8. Seksualność jako podstawa tożsamości

9. Koncepcja tożsamości Lacana

1. Tożsamość i jej kryteria:

1919 Tausk

Orientacja intrapersonalna -SELF (ipse, ja, jaźń)	Orientacja extrapersonalna -SAME (idem)
U podstawy proces upodmiotowienia Nurt koncentrujący się na jednostce i na indywidualnych sposobach budowania naszego „ja” Szukanie tego co stanowi naszą indywidualność, oryginalność, odrębność Odróżnianie się od innych	U podstawy proces kategoryzacji Bycie takim samym jak inni, unifikacja z innymi Liczy się to co łączy osobę z innymi ludźmi Poszukiwanie podobieństw ludzi nas otaczających Budujemy tożsamość w ramach podmiotu zbiorowego - MY

Łączenie self i same pozwala określić kim naprawdę jest człowiek.

Kryteria tożsamości:

1. Poczucie ciągłości, względnej niezmienności własnego „ja”(ciągle jesteśmy tą samą osobą mimo upływu czasu u przeżyć -stałość w czasie)

2. Poczucie odrębności (poczucie granic własnego ciała w sensie fizycznym, umiejętność odróżniania rzeczywistości od fantazji w sensie psychicznym))

3. Poczucie wewnętrznej spójności - uczucie posiadania niezmiennych atrybutów (umiejętność wskazania cech które mieliśmy od zawsze, filary tożsamości)

4. Poczucie posiadania wewnętrznej treści - sensu życia (umiejętność formułowania odpowiedzi na pytanie „po co żyje?”)

2. Tożsamość i podmiotowość

Co łączy tożsamość z podmiotem?

1. Jedyność - ciągle jesteśmy tą samą osobą

2. Jedność (zintegrowanie, spójność ja) w czymkolwiek człowiek uczestniczy jest integralnym podmiotem, a nie swoją częścią

3. Podmiot jest centrum (postrzeganie świata przez pryzmat osoby w stosunku do której coś się rozgrywa, jesteśmy punktem odniesienia, w centrum wydarzeń)

4. Podmiot jako źródło energii - nasza aktywność (jednostka jest źródłem aktywności)

5. Cielesność - ciało jest tym co łączy tożsamość i podmiot,

Tożsamość- historia opowiadana według określonego schematu do której dodaje się tylko kolejne wydarzenia.

Imiona(self)

1. Nadanie indywidualności w rodzinie, upodmiotowienie

2. Od 18 miesiąca życia wchodzimy w relacje ze swoim imieniem,

3. Nadawanie imion (na zasadzie popularności imion, imienia idola, autorytetu, na cześć członków rodziny przez nadawanie ich imion),

4. Nośnik informacji

Nazwiska (same)

1. Przynależność do danej grupy, rodziny

2. Pokazuje z kim jesteśmy związani

3. Nośnik kapitału kulturowego i więzi społecznych.

Znaczenie imion:

Imiona są nośnikiem stereotypów, ludzie maja emocjonalny stosunek do imion

Imiona symbolizujące inteligencję: Mateusz, Maksymilian,

Sumienność: Maria, Zofia

Bardzo oryginalne imiona mogą wynikać z niskiej samooceny rodziców.

Imię jest nośnikiem zmiany tożsamości,

Zmiana imienia w wyniku adopcji, gdy człowiek dowie się o tym, że miał inne imię może odrzucić swoją tożsamość, nie powinno zmieniać się dzieciom imion.

Pozbawianie tożsamości:

Odebranie imienia i nazwiska np. w obozach koncentracyjnych (wprowadzenie numerów),uprzedmiotowienie

3. Tożsamości narracyjne

TRZY NURTY POJMOWANIA TOŻSAMOŚCI

1. Nurt dyskursywnego „ja”

Tożsamość narracyjna - Paul Ricoeur

Według psychologii poznawczej ludzie mają do wyboru gotowe schematy narracyjne do opisu tożsamości i nie jest istotne kto jest opisywany. Struktura tożsamości to podobnie jak w opowiadaniach konfiguracja fabuły, cech bohatera, miejsca, akcji i tematu. Najważniejsza jest jednak fabuła, która integruje całość historii. Proces formowania tożsamości odbywa się przez całą dorosłość. Nie oznacza to jednak, że uzyskuje ona swój pełny kształt w okresie późnej starości. Narracyjna tożsamość człowieka jest jednocześnie ukształtowana, jak i ciągle się tworząca. Tożsamość narracyjna jest proceduralna, tworzona przez całe życie.

Świat dzieli się na narratorów (ci, którzy opowiadają) i bohaterów (ci o których się opowiada). Bohater i narrator mogą wymieniać się rolami. Tożsamość jest kompilacją naszych opowieści i opowieści innych.

Człowiek nie tylko opowiada swoją historię, lecz jest również uczestnikiem opowieści świata, w którym żyje, dzięki niej odnajduje też swoją własną tożsamość.

Pozycja człowieka jest nieustannie negocjowana w związku z czym tożsamość narracyjna jest niestabilna.

Cechy tożsamości narracyjnej:

• Płynność

• Negocjowalność

• Dyskursywność

2. Konstruktywizm społeczny

Nurt ten zrodził się z tego co obiektywne.

Rzeczywistość tworzona jest społecznie, ważne staje się wyobrażenie o czymś.

Jedynie dostępny wzór staje się prawdziwy.

Wzorów tożsamościowych uczymy się w procesie socjalizacji. Specyfika społeczeństwa decyduje o tym jak myślimy, jak postrzegamy, jak czujemy.

To co wydaje się być prawdą - jest prawdą (zasada don Kichota).

Konstruktywizm społeczny pokazuje jak bardzo inni ludzie odgrywają rolę w stawaniu się „ja”

3. Nurt dialogowego „ja”

Nurt ten powstał pod koniec lat 80-tych. Zakłada on polifoniczność „ja”.(wielogłosowość)

Nasz ja składa się z wielu głosów i stanowi to warunek zdrowia psychicznego.

Tożsamość człowieka składa się z wielu pokładów złożonej struktury.

„Ja” człowieka jest jak skrzynka z narzędziami. Narzędzia częściej używane są bardziej dostępne, w człowieku te narzędzia są jak głosy (socjologiczne nazwalibyśmy je rolami).

Prezentujemy siebie światu w sposób mniej lub bardziej złożony, istotne jest to, że istnieje potencjał. Polifoniczna tożsamość powoduje, że możemy posługiwać się tymi głosami, będąc wciąż tą samą osobą. Świadomość siebie uzyskujemy w języku, język może kreować, może też niszczyć.

1

---