plik


ÿþBóstwa gBówne Zwitowit - bóg sBoDca, ognia i wojny, najwy|szy w hierarchii, przedstawiany z 4 twarzami, uzbrojony w miecz i noszcy przy sobie róg sBu|cy jako kielich, dosiada ogromnego biaBego rumaka, który byB hodowany przez kapBanów i peBniB rol zwierzcia wró|ebnego. Perun (uto|samiany niekiedy z Zwitowitem) - bóg wojny, siBy, mstwa, wBadca gromu, grzmotu i bByskawicy. M|czyzna w sile wieku ze zBotymi lub srebrnymi wBosami, je|d|cy na biaBym rumaku albo w rydwanie; bóg-wojownik uzbrojony w miecz, maczug albo bitewny topór. Miejsca gdzie uderzyB piorun uwa|ane byBy za [wite i posiadajce ogromn moc. Symbolem Peruna byB db. Czczony wic go w zagajnikach dbowych tzw. "peryniach", gdzie paliB si [wity ogieD pilnowany przez kapBanów. Weles - bóg magii, przysigi, zjawisk nadprzyrodzonych i za[wiatów. Czasem pojawiaB si jako czarny kozioB, czasem jako starzec z dBug siw brod. ZamieszkiwaB w Nawii (za[wiaty), gdzie pasB dusze ludzkie. Mokosz - opiekunka kobiet, bogini pBodno[ci. Przedstawiana jako pikna, dorodna kobieta z wrzecionem przdca ni losu ludzkiego albo z rogiem do picia. Dadzbog - bóg ognia, sBoDca i bogactwa. Jarowit - bóg wojny noszcy zBot tarcz JaryBo - bóg wiosny, miBo[ci i pBodno[ci. ByB to urokliwy mBodzieniec w biaBych szatach i wieDcu z zióB trzymajcy w prawej rce ludzk gBow, a w lewej kBosy |yta. JezdziB na biaBym rumaku Radogost - bóg ognia, pBodów rolnych i go[cinno[ci. Brak przekazów jak byB wyobra|any. Rujewit - bóg wojny i pBodno[ci, opiekun siBy |yciowej. Jego symbolem byBa jaskóBka. Swaróg - bóg sBoDca. Widziano go w sBoDcu jako ciele niebieskim. Swaro|yc - bóg ognia, syn Swaroga. ByB widziany w pBomieniach ognia. SkBadano mu ofiary ze zmarBych i bano si go obrazi, bo rozgniewany zsyBaB po|ar. TrzygBów - bóg wojny i sztormów. MiaB 3 twarze. JezdziB na czarnym wró|ebnym koniu. Trojan - by mo|e byB uto|samiany z TrzygBowem. Brak jest przekazów o nim. Bóstwa pomniejsze Chors - bóg ksi|yca powizany z demonami le[nymi i wodnymi, z cyklem wegetacji i [wiatem zmarBych. Najcz[ciej widywany jako posta w ksi|ycu, a czasem przedstawiany jako hybryda o gBowie psa zwieDczonej rogami. Dola - bogini opiekujca si ogniskiem domowym, czuwajca nad gospodarstwem, zapewniajca obfite plony i poBowy. Uosobienie szcz[cia, powodzenia, dobrobytu. Wyobra|ana jako mBoda kobieta w stroju weselnym, albo powa|na starsza osoba noszca na palcu bByszczcy pier[cieD. Obok Doli prawdopodobnie wystpowaBa Niedola jako przeciwieDstwo. Rod i Rodzanice - by mo|e byBy to duchy przodków. DecydowaBy o losie czBowieka w chwili narodzin i zapisywaBy go na czole noworodka. WracaBy podczas postrzy|yn. Roda przedstawiano jako "drzewo |ycia". Bardzo wa|ne byBo zdobycie przychylno[ci Roda i Rodzanic. Aby je zapewni skBadano im ofiary z chleba, sera, miodu i uwarzonej przez kobiety kaszy. SiemargB (Siem i RgieB) - isniej dwie wersje podania: pierwsza (prof. Brucknera) zakBada, |e chodzi o dwóch bogów, z czego Siem byB bóstwem czuwajcym nad gospodarstwem, za[ RgieB opiekowaB si polami, zasiewami i plonami. Druga wersja - |e jest to jedno bóstwo - bóg ziemi, stró| drzewa |ycia, pan |yta i |niw. ByB przedstawiany jako uskrzydlony pies albo orzeB. Strzybóg - bóg wiatru i powietrza. Symbol aktywno[ci i oddechu. Wizano go z siarczystym mrozem. Przedstawiano go jako uskrzydlonego i dBugowBosego olbrzyma o pucoBowatych i wydtych policzkach. WzbudzaB lk z uwagi na sw wBadz nad wichrami, przed którymi próbowano si ustrzec. Rzucano przeciw nim zaklcia, albo no|e i kamienie. Gdzieniegdzie próbowano przebBaga je skBadajc im dary. Istoty Nadprzyrodzone Oprócz bogów i bóstw pomniejszych [wiat SBowian byB zapeBniony mnóstwem istot wBadajcych przeró|n moc... BBdy - zBo[liwe duchy nieznanego pochodzenia. Niewidzialne. MieszkaBy w lasach gdzie pltaBy [cie|ki i wodziBy ludzi po bezdro|ach. Brzeginia - zamieszkiwaBa poro[nite tatarakiem brzegi jezior, stawów, rzek i górskich strumieni. ByBa ona dusz utopionej dziewczyny. Widywana jako mBoda kobieta o zielonych wBosach. StrzegBa ukrytych skarbów. Mimo, |e Brzeginie byBy przychylnie nastawione do ludzi, chroniono si przed nimi noszc przy sobie |elazne amulety. Domowy (Domowik, Dziadek) - dobry duch domu mieszkajcy najcz[ciej za piecem, pod progiem lub na strychu. Dusza przodka. Noszcy si po chBopsku z dBug siw brod. Czasem przybieraB posta zmarBego z rodziny albo zwierzcia, np. psa, szczura, kota. PomagaB w prowadzeniu domu, troszczyB si o zwierzta. ByB traktowany jak czBonek rodziny, a przy przeprowadzce proszono go o przeniesienie si do nowego domu. Zmiech jego zwiastowaB lepsze czasy, a gra na grzebieniu - [lub. Zaniedbany przenosiB si do innego domu albo m[ciB si sprowadzajc nieszcz[cia, tBukc sprzty i straszc domowników. Aby zapewni sobie jego przychylno[, troszczono si o niego i dzielono posiBkami. Czasem przydawano mu |on Domowich dbajc o piwnic i czasem tylko wychodzc by prz[. Dworowy (Dworowik) - opiekun obej[cia i prac polowych. PrzybieraB posta wBa[ciciela gospodarstwa o kolorowych wBosach albo starca z dBug siw brod, czasem te| w|a o koguciej gBowie. MieszkaB w chlewie lub oborze. DarzyB niechci zwierzta o biaBej sier[ci i sprowadzaB na nie choroby. Dziwo|ona (Mamuna, Boginka) - bardzo niebezpieczna. Najcz[ciej byB to duch starej panny, nie[lubnej matki, kobiety zmarBej przed porodem albo duch zabitego nie[lubnego dziecka. PrzybieraBa posta starej, brzydkiej kobiety o kosmatym ciele i ogromnych piersiach. NosiBa czerwon czapeczk z gaBzk paproci. Dziwo|ony kradBy ludzkie dzieci w zamian podrzucajc swoje zwane OdmieDcami. Odmieniec miaB owBosione ciaBo, du|y brzuch, zbyt wielk lub zbyt maB gBow; chude rce, nogi i dBugie pazury. ByB bardzo zBo[liwy dla innych a do tego |arBoczny. Aby ustrzec dziecko przed Dziwo|on wizano mu na rce czerwon wst|eczk, zakBadano czerwon czapeczk, osBaniano buzi przed [wiatBem ksi|yca. Nie wolno te| byBo zostawia dziecka samego. Jednak, gdy doszBo do podmienienia, nale|aBo OdmieDca wynie[ na [mietnik i wysmaga brzozow rózg. Wrzaski zwabiaBy Dziwo|on, która zabieraBa swoje dziecko oddajc podrzucone. Kikimora - zamieszkiwaBa w domostwach. PrzybieraBa posta maBej pomarszczonej kobiety o dBugich, siwych, rozwianych wBosach. Czasem miaBa zamiast nóg kurze Bapki. W[ród niektórych uchodziBa za ducha opiekuDczego, inni wierzyli, |e jest niebezpieczna i wychodzi noc by szkodzi zwierztom, dzieciom i plta przdz. OdgBos przdzenia przez Kikimor zwiastowaB nieszcz[cie. Klabaternik - opiekuDczy duch statku. ByB najcz[ciej niewidzialny, cho przybieraB te| posta karzeBka albo bBdnego ognika. Póki zamieszkiwaB statek nie mogBo si wydarzy nic zBego. CeniB pracowito[. W czasie sztormów BataB dziury w statku i wskazywaB drog. Je[li napotykaB lenistwo i brud, zaczynaB plta supBy na linach, wyrzucaB za burt jedzenie i biB niechlujnych |eglarzy. Je[li statek miaB zaton Klabaternik znikaB. Krasnoludek (Skrzat, Ubo|, ChoboBt) - dobry duch opiekuDczy domostwa. Widywany jako maBy ludzik w czerwonej czapeczce umiejcy sta si niewidzialnym bdz przybra posta zwierzcia, np. psa, kota, kurczcia. MieszkaB za piecem, pod podBog, w mysiej norze, na strychu. ZapewniaB domostwu dobrobyt. Aby zapewni sobie przychylno[ Krasnoludków skBadano im ofiary z jedzenia. Latawica i Latawiec - uto|samiani ze spadajcymi gwiazdami. Dusze mBodych m|czyzn i kobiet albo wcze[nie zmarBych dzieci. Widywani jako urodziwe kobiety i urodziwi m|czyzni. Latawice uwodziBy |onatych, a Latawce uwodzili m|atki. MiBo[ do nich koDczyBa si odebraniem zdrowia, rozumu i na koniec |ycia. Aby ustrzec si przed nimi noszono przy sobie gBówk czosnku. Leszy (Le[ny) - pan lasów i zwierzyny w nich zamieszkujcej. Najcz[ciej duch pustelnika lub zmarBego nagle w lesie. Widywany jako m|czyzna w stroju le[niczego albo pod postaci zwierzcia, np. wilka czy dzika. Lasy przemierzaB pogwizdujc lub [miejc si; poszukujc ludzi i plczc im [cie|ki. Gdzieniegdzie przypisywano mu |on Lesowic albo Bab Jag. Aby unikn spotkania z Leszym nale|aBo zaBo|y ubranie na lew stron albo tyB na przód, a je[li si go spotkaBo to roz[mieszy. SkBadano te| mu ofiary z chleba, soli, kaszy, sBodyczy. Aaznik - pan Bazni i patron kpieli. PrzybieraB posta maBego czBowieka o du|ej gBowie. MiaB ostre zby, dBugi nos, dBugie koDczyny i takie| ciemne, zmierzwione wBosy. Z natury nieprzewidywalny, ale przyjazny wobec ludzi. PodgrzewaB wod i tworzyB par. PozwalaB na kpiel trzem grupom, pózniej sam wBadaB Bazni. KaraB tych, co mu przeszkodzili. ParzyB albo porywaB kpicego i przenosiB go do najbli|szego stawu lub jeziora, czasem topiB, a czasem oddawaB w rce Wodnika. {eby zdoby jego przychylno[ zostawiano mu troch wody. {eby si go ustrzec wieszano podkow na drzwiach Bazni, gdy| obawiaB si |elaznych talizmanów. Ogniki - unoszce si nad bagnami i trzsawiskami dusze ludzi zBych, okrutnych i nieuczciwych, obojtnych na krzywd i pokutujcych po [mierci. PrzybieraBy posta migoczcych [wiateBek i wabiBy podró|ników wdrujcych noc przez bagna. ZdarzaBo si, |e wodziBy caB noc albo litowaBy si i wskazywaBy wBa[ciw drog. Owinnik - mieszkaniec stajni. PrzybieraB posta du|ego czarnego kota o zmierzwionej sier[ci i bByszczcych oczach. SzczekaB jak pies. ByB bardzo kapry[ny i niszczyB plony zanieczyszczajc ziarno. Sposobem na ustrze|enie si od niego byBo skBadanie mu, co roku ofiary z miseczki owsianki z ziaren pierwszego zbioru. PBanetnik (Gradownik) - demon chmur deszczowych, burzowych i gradowych. Dusza zmarBego nagle lub samobójcy albo czBowiek porwany przez chmur w czasie burzy. PrzybieraB posta maBego chBopca lub mBodego m|czyzny o zdeformowanej sylwetce. Czsto wysoki, chudy i blady. PBanetnik sterowaB chmurami, strzelaB piorunami do dusz niechrzczonych dzieci, ciB lód i robiB z niego grad. Aby uchroni si przed PBanetnikami i ulew ludzie ukBadali przed domostwami widBy, pogrzebacze, miotBy, bili w dzwony albo sypali na wod sól. {eby sprowadzi deszcz prowadzano po polach nag dziewic i oblewano j wod. PoBudnica ({ytnia baba, Miawka) - opiekunka zbo|a i polnych kwiatów. Najprawdopodobniej dusza zmarBej panny. Widywana jako wysoka mBoda kobieta o bladej twarzy, ubrana na biaBo; czasem z kos w rku. PrzybieraBa te| posta delikatnej mgieBki osiadajcej na zbo|ach. PojawiaBa si od kwietnia a| do |niw na polach w sBoneczne poBudnie. Na ludzi mogBa zesBa udar, zasBabnicie, niemoc, ból gBowy, a nawet [mier. Czasem zagadywaBa i zadawaBa zagadki. Tym, co znali odpowiedzi kazaBa iska swoje dBugie wBosy albo BaskotaBa na [mier. BywaBo, |e PoBudnice zbieraBy si i taDczc tworzyBy krg. Ten, kto dostaB si do [rodka nigdy nie byB wypuszczony... PotrafiBy te| znalezione maBe dziecko po|re lub |ywcem zakopa w miedzy. Jedyn ochron przed PoBudnicami byBo omijanie Banów zbó| w poBudnie, a najlepiej przeczekanie tej pory dnia w cieniu. PóBnocnica (Nocnica, PBaczka) - duch drczcy tylko niemowlta. ByBa najcz[ciej niewidzialna, cho czasem przyjmowaBa posta Zmory. ZakradaBa si w cigu nocy do [picego dziecka i nie pozwalaBa mu usn straszc i drapic. Od PóBnocnicy chroniBy zaklcia. Ustrzec si mo|na przed ni byBo nie zbli|ajc si z dzieckiem do okna w czasie zachodu sBoDca. Skarbnik - duch kopalni i stró| górniczych obyczajów. Widywany jako starzec z dBug siw brod lub górnik o "dziwnych oczach" nioscy górnicz lamp, a czasem te| jako zwierz, np. czarny pies albo kot. PilnowaB ukrytych zBó| i czasem pokazywaB je górnikom. Ale tylko uczciwym. Górników nieuczciwych, leniwych, zBorzeczcych karaB i sprowadzaB na nich nieszcz[cia. Ukazujc si w postaci zwierzcia ostrzegaB przed wypadkiem. Strzyga - dusza wcze[nie zmarBego nie[lubnego dziecka. MogBo zosta ni te| dziecko, które urodziBo si z zbami, miaBo dwa serca albo siódmy potomek tej samej pBci tego samego maB|eDstwa. Strzygi miaBy wielkie sowie skrzydBa i ostre pazury, czasem ukazywaBy si w postaci sów. Nocami - najcz[ciej koBo póBnocy - pojawiaBy si w domostwach by wypija krew i dusi ludzi i zwierzta. Pozby si strzygi mo|na byBo znajdujc ciaBo dziecka, z którego si wylgBa i przebi jego serce osinowym koBkiem, odci gBow i uBo|y midzy nogami lub zastosowa inne metody stosowane przeciw wampirom. Topielica (Wodnica) - zamieszkiwaBa rzeki, jeziora i stawy. To dusza utopionej dziewicy. PrzybieraBa posta mBodej, piknej, bladej dziewczyny o dBugich wBosach. ChadzaBa nago lub w biaBej szacie i jasnozielonej spódnicy. Na gBowie miaBa wianek lub zBot przepask. Czasami mogBa przybra posta syreny. WabiBa piknym [piewem i ciaBem kpicych si m|czyzn, a potem pozbawiaBa ich |ycia. Czasem Topielice zbieraBy si w gromad i taDczyBy, a napotkanego czBowieka zamykaBy w krgu i kazaBy taDczy póki nie umarB ze zmczenia. Najcz[ciej ukazywaBy si podczas peBni. MogBy zapewni dobry poBów lub wywróci Bódz i zniszczy sieci. SkBadano im ofiary z jajek i wizano na nadbrze|nych gaBziach wst|ki. Wampir (Upiór, Wpierz, Wupar) - o|ywione ciaBo zmarBego nagB [mierci, np. samobójcy lub powoli umierajcego, czBowieka o dwóch sercach lub dwóch rzdach zbów, czasem ludzi okrutnych, czarowników lub czarownic. PrzybieraB posta nietoperza. Noc opuszczaB grób i poszukiwaB ofiar, z których wysysaB krew. MiaB ostre zby i wydBu|one kBy, jedynie na BiaBorusi Wupary miaBy ostry jak |dBo jzyk i po|ywiaBy si po przebiciu nim piersi ofiary. PanowaB pogld, |e osoby o du|ych gBowach i czerwonych karkach, rumiane i gsto zro[nitych brwiach mog po [mierci by wampirami. Aby uchroni si przed Wampirem ukBadano ciaBo zmarBego twarz do ziemi i wizano mu rce albo odcinano gBow i ukBadano midzy nogami. Czasem przebijano serce osinowym koBkiem lub zbem od brony. Do ust wkBadano metalowy przedmiot lub kamieD, a obok umieszczano no|e, sierpy i kosy albo sypano mak. Czasem zwBoki po prostu palono. Aby ustrzec si przed odwiedzinami Wampira na drzwiach domu wieszano czosnek. Wampiry strzegBy si te| przed srebrem i kolczastymi ro[linami. WiB - nie miaB nic wspólnego z WiB. UkazywaB si w postaci piBy z gBow zgrzybiaBego starca o dBugiej po|óBkBej brodzie i dBugich ostrych zbach. PojawiaB si noc tu| przed za[niciem przed oczami drczonego czBowieka. Gdziekolwiek ten obróciB wzrok widziaB WiBa. Nieznane s sposoby ustrze|enia si przed nim. WiBa (RusaBka) - Nazw t obejmowano zazwyczaj kilka rodzajów istot. Na BaBkanach wierzono, |e WiB jest 30, a ka|da miaBa swoje imi i inn rol. Gdzie indziej wierzono |e s trzy rodzaje WiB : " Oblakinie (powietrzne) - przybieraBy posta mgBy albo chmury. RzdziBy chmurami, sprowadzaBy deszcz, a w czasie burz strzelaBy bByskawicami z Buków. " Brodarice (wodne) - opiekunki stawów, jezior, rzek i studni. " Zagorkinie (górskie) - mieszkanki górskich grot. SprowadzaBy lawiny. ByBy dzielne i odwa|ne; doskonale strzelaBy z Buku. WiBy to dusze beztroskich i frywolnych za |ycia kobiet albo mBodych dziewczyn, które nie zd|yBy nacieszy si |yciem. Widywane jako mBode i pikne kobiety, czasem ze skrzydBami. MiaBy dBugie zBote wBosy i bByszczce oczy. MogBy przybiera te| postacie zwierzt, np. Babdzi, sokoBów, koni. Podczas ksi|ycowych nocy zbieraBy si i wijc taDczyBy w koBach. Schwytanego czBowieka zamykaBy w krgu i albo zaBaskotaBy albo zataDczyBy na [mier. Po ich taDcach zostawaBy miejsca wydeptanej trawy. Wej[cie w taki krg sprowadzaBo nieszcz[cie. WiBa mogBa te| zawrze z czBowiekiem braterstwo krwi i wtedy do koDca |ycia mógB liczy na jej pomoc. WiB nale|aBo unika jednak, gdy si któr[ spotkaBo, nale|aBo by wobec niej uczciwym. Oszukanie lub zBamanie sBowa danego Wile groziBo zemst z jej strony. SkBadano te| WiBom ofiary z kwiatów, wst|ek, owoców, warzyw lub ciasta, które zostawiano w miejscach gdzie si pojawiaBy. Wodnik (Utopiec) - zamieszkiwaB rzeki, jeziora, stawy i topieliska. Duch utopionego czBowieka bdz przekltego przez matk dziecka. PrzybieraB posta m|czyzny lub chBopca o zielonym ciele, ciemnych wBosach i biaBych mtnych oczach. Czsto nosiB ociekajc wod czerwon czapeczk. Ludzi, szczególnie tych, co kpali si po zachodzie sBoDca, chwytaB, wcigaB w wiry wodne i topiB. WywracaB te| Bodzi i rwaB sieci. Aby ustrzec si przed Wodnikiem nale|aBo zdj czapk i pokBoni si przepBywajc obok jego siedziby; a tak|e ofiarowa mu pierwsz ryb z poBowu. Czasem caBe wioski skBadaBy Wodnikowi ofiar z konia, topic go z przywizanymi do szyi mByDskimi kamieniami. Zmora (Mora, Mara, DusioBek) - demon odwiedzajcy noc [picych i próbujcy ich dusi. MogBa to by dusza osoby zmarBej lub |ywej chccej si zem[ci albo siódma córka tego samego maB|eDstwa. PrzybywaBy do domów jako my lub inne owady i przybieraBy posta chudego, dBugiego, przezroczystego widma. Czasem przemieniaBy si w zwierzta, np. kuny albo przedmioty, np. igBy. UkBadaBy si na [picym i dusiBy. Aby uchroni si przed nimi nale|aBo spa na brzuchu lub boku albo nogami w wezgBowiu Bo|a, majc przy sobie do obrony kij. Inny domownik mógB zBapa Zmor do butelki i potem wrzuci butelk do rzeki. {mij - powietrzny smok, cho czasem przybieraB posta w|a, ptaka albo czBowieka ze skrzydBami u ramion. ZamieszkiwaB czarne chmury, czasem byB kojarzony z tcz albo ognistymi zjawiskami na niebie. Wierzono, |e chroni zasiewy, cho w niektórych wierzeniach jest zBo[liwy i nkajcy ludzi opadami. Czsto pojawiali si te| ludzie majcy zdolno[ci nadprzyrodzone. WilkoBak - czBowiek potraficy podczas peBni ksi|yca przybra posta wilka. Widywany jako ogromny wilk o bByszczcych oczach, mówicy ludzkim gBosem lub póBczBowiek- póBwilk. MogBa to by umiejtno[ wrodzona albo nastpiBa na skutek czaru lub ugryzienia przez innego WilkoBaka. WilkoBak atakowaB w szale i po powrocie do ludzkiej postaci nie pamitaB, co si z nim dziaBo. Nie mo|na go byBo pokona inn broni ni| srebrem. Czarownik (Wiedzmin) i Czarownica (Wiedzma, Jdza, Baba) - osoby "wiedzce", zajmujce si magi, uzdrawianiem, wró|eniem, przepowiadaniem przyszBo[ci; starsze o siwych wBosach mieszkajce z dala od innych ludzi. Czarownice ponadto zajmowaBy si rzucaniem uroków, [ciganiem burz, wywoBywaniem suszy itp. itd. Zwita sBowiaDskie ByBy zwizane z równonocami oraz przesileniami: zimowym i letnim. Zwito Jare Zwane te| Zwitem Wielkiego Dnia i Wielkiej Nocy lub Zwitem Matki Ziemi. Obchodzone w pierwsz niedziel po równonocnej wiosennej peBni ksi|yca na znak odej[cia zimy i nadej[cia nowego |ycia. Przepdzenie zimy symbolizowaBo topienie lub spalenie Marzanny (sBomiana kukBa) po wcze[niejszym obniesieniu jej dookoBa wsi przy [piewach i graniu na ró|nych instrumentach. Po utopieniu lub spaleniu Marzanny robiono wiosenne porzdki i zbierano bazie na wiechy. Malowano te| jajka - symbol pBodno[ci i |ycia. W pierwszy dzieD [wita wyruszano z wioski w barwnym korowodzie na [wite wzgórze, gdzie bawiono si i ucztowano. W drugim dniu zwanym Dyngusem do poBudnia obmywano si w [witej wodzie, co miaBo doda siBy |yciowej. Wieczór byB po[wicony zmarBym i udawano si na groby zanoszc im jadBo. Zwito Kresu Zwane te| Zwitem Wody i Ognia, Zwitem KupaBy, Kupalnock, Sobótk. Prawdopodobnie najstarsze [wito. Obchodzone w czasie przesilenia letniego. Wieczorem wygaszano paleniska we wsi i rozpalano jedno ognisko z drewna jesionu, brzozy lub dbu. Aby si oczy[ci i mie ochron przed zBymi mocami, taDczono wokóB ogniska i skakano przez nie. Panny szukaBy m|a puszczajc na wod wianki z zióB z umocowanym Buczywem. Ten chBopiec, który wyBowiB wianek danej dziewczyny, zostawaB jej m|em. Szukano te| Kwiatu Paproci - Perunowego Kwiatu. ZakwitaB on w t noc na chwil o póBnocy, a znalazcy ofiarowaB Moc, majtek, wBadz i miBo[. Jednak trzeba byBo zapBaci za to wysok cen. Kwiat zakorzeniaB si w sercu, co sprawiaBo okrutny ból i czyniB wBa[ciciela obojtnym na innych - porzucaB bliskich i |yB wyBcznie dla uzyskanych darów. Przynajmniej tak mówi niektóre legendy. Podczas Nocy KupaBy wró|ono te| z zióB, z wody w studni i znaków. Zwito Plonów Znane nam jako Do|ynki. Obchodzone prawdopodobnie podczas równonocny jesiennej. ByBo to [wito dzikczynienia za plony, podczas którego taDczono, [piewano, pleciono wieDce, skBadano ofiary Zwitowitowi i modlono si o urodzaj na przyszBy rok oraz urzdzano rytualne uczty. No i oczywi[cie wró|ono i przepowiadano przyszBo[. Zwito Godowe Zwane te| Zwitem ZmarBych. Obchodzone w czasie przesilenia zimowego. W dniu tym palono na cmentarzach ogniska by zmarli mogli si ogrza, a po domach urzdzano uczty na cze[ zmarBych. Obchodzono te| inne [wita: Narodziny - kiedy wzywano Roda i Rodzadzanice; modlono si do nich o pomy[lno[ dla nowonarodzonego. Urzdzano rytualn uczt, z której cz[ przeznaczano dla nich. Wró|ono te|, jaka bdzie przyszBo[ dziecka. Postrzy|yny - ceremonia dotyczca tylko chBopców. ByBo to rytualne obcicie wBosów, co oznaczaBo wej[cie w dorosBy [wiat. Tak jak przy narodzinach urzdzano uczt, podczas której dzielono si jadBem z Rodem i Rodzanicami. Pogrzeb - zwBoki zmarBych byBy palone, a popióB umieszczany we wczesnym okresie w popielnicach, za[ w latach pózniejszych wsypywany do doBu. Stos, który pozostaB po ceremonii byB zasypywany ziemi i stawaB si kurhanem. Dusze zmarBych, które nie musiaBy odpokutowa wdrowaBy do Nawii, za[ te, które miaBy pokut, kr|yBy po [wiecie pod ró|nymi postaciami.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leksykon mitologii slowianskiej Bogowie i demony
Mitologia SÅ‚owian
Mitologia słowiańska
Historia wojny trojańskiej wg Mitologii J Parandowskiego
Dokumenty 41 Mitologia SÅ‚owian (2)
[Bogowie SÅ‚owian]
Leksykon mitologii celtyckiej Bogowie
Leksykon mitologii germanskiej Bogowie
wierzenia i bogowie słowian
wierzenia i bogowie słowian
Bogowie SÅ‚owian
examin C inne pytania 2
Wacław Potocki Ogród, ale nieplewiony i inne wiersze
Stan cywilny, wyk struktura ludnosci wg 5 str

więcej podobnych podstron