56078

przetrwała aż do V. w.

• Manicheizm

W nauce Maniego, urodzonego w Persji około roku 215 i na rozkaz władcy perskiego obdartego żywcem ze skóry w roku 275, gnoza znalazła swoje ujście, jako rełigia powszechna. Mani zaczerpnął szczegóły z nauk głoszonych przez Zaratustrę, buddyzm, gnostyków i chrześcijan, a w samym sobie widział następcę i kolejne wcielenie Mądrości. Jej wcześniejsze wcielenia to Adam, Set, Henoch, Budda, Zaratustra, Jezus Cluystus i on sam. Jego zadaniem jest wyzwolenie iskry światła w ludziach, żeby ich w ten sposób uwolnić od materii i ciemności. Surowe życie ascetyczne i żywotna działalność misyjna spowodowały, że nauka Maniego rozpowszechniła się i ogarnęła Indie, Chiny, Italię, Północną Afrykę i inne części imperium rzymskiego.