56267

Pojęcie osobowości ma wyjaśnić to dlaczego człowiek jest niepowtarzalny jako osoba, zrozumieć te mechanizmy oraz ująć człowieka jako całość, jaka jest nasza natura (z perspektywy ontołogicznej). Jak się dobrze uchwyci naturę to wyjaśni się też osobowość. Druga sprawa: jaki udział mają procesy poznawcze, podkreślić znaczenie tych procesów. Przez to różnią się między sobą poszczególne teorie osobowości.

Czym zajmuje się psychologia osobowości: odp. na pytanie czemu różnimy się miedzy sobą jako ludzie, co znajduje się w nas co za to odpowiada. 2 bloki:

a) , wielkie teorie osobowości np. teoria Freuda itp. czyli ogólne teorie zachowania;

b) . blok badawczy: badania wycinkowe z różnych perspektyw. One modyfikują lub uzupełniają teorię. One zawsze wychodzą z dużej, ogólnej teorii.

Psychologia osobowości zajmuje się całą osobą McAdams. Obiektem jest człowiek. Co tworzy osobę. Osoba cechując się różnymi właściwościami zupełnie inaczej rejestruje sytuację i inaczej reaguje.

Psychologia osobowości to nauka, która ma wyjaśnić naszą indywidualność, niepowtarzalność a jednocześnie stałość ludzkich zachowań. Studium naukowe całej osoby: predyspozycje (potencjał w osobie, zmienne warunki, które ukształtowały, właściwości psychofizyczne, kultura) - dyspozycje (aktualne, niepowtarzalne, jednostkowe właściwości) -zachowanie.

Osobowość jest w ciągłym procesie stawania się. Jest to ujawniająca się w ciągu życia ludzkiego konfiguracja właściwości, która wyznacza ludzkie zachowanie. Ta konfiguracja zmienia się.

Ważne jest znać korzenie teorii, historię.

1.    Strukturalizm (W. Wundt) - z czego jest coś zbudowane np. życie psychiczne. Wprowadziła eksperyment do psychologii- to wpłynęło często na to jak interpretuje się osobowość. Niektóre teorie próbują odpowiedzieć z czego jest zbudowana osobowość np. z cech, popędy.

2.    Funkcjonalizni - czemu coś służy i jakie funkcje pełni. Podkreśla paralelizm procesów psychicznych i fizjologicznych czyli współwystępowanie. Najważniejsze funkcje to f. adaptacyjne, przystosowawcze. Pewne funkcje rozwijają się bo służą przystosowaniu do funkcjonowania w środowisku. Wniósł też pojęcie wymiaru użyteczności funkcji: funkcja tym bardziej się rozwija im bardziej jest użyteczna. Ostatecznie podkreśla się dobrostan jednostki.

3.    Asocjacjonizm to pewien sposób, styl myślenia. Prawa kojarzenia są ważne jako pewien styl myślenia o tym jak tworzą się elementy osobowości.

Eysenck stosował te wszystkie trzy nurty w swojej teorii. Cztery poziomy organizacji osobowości:

-    bodziec - reakcja - nawyk (kształtuje się w procesie powtarzalności, poprzez prawo kojarzenia)

-    cechy osobowości (nawyki łączą się ze sobą)

-    typ (połączenie cech osobowości). Te cztery poziomy tworzą pewna strukturę, która czemuś

służy, która powstaje na zasadzie kojarzenia czyli asocjacji.

4.    Psychologia Gestalt - prymat całości nad częścią. Aby zrozumieć część trzeba wiedzieć w jakiej całości ta część jest zakotwiczona. Ta sama cecha w innej konfiguracji przybiera inny charakter. Każda figura dąży do pewnej doskonałości. W psycli osobowości każdy dąży do pewnej harmonii, całości, spójności. Całość można interpretować różnie, jest to kontekst w którym żyjemy. Każdy ma podobne zasoby ale może kształtować się w różnych kontekstach.

5.    Organicyslyczna i personalistyczna psychologia - William Stern; Każdy z nas jest OSOBĄ (ma pewną indywidualność) Każdy jest osobą, także zwierzę i grupa społeczna.

Mary Culkin : psychologia jest to nauka o selves (o „ja”). Myślenie personalistyczne o człowieku.

Żeby zrozumieć osobę trzeba zrozumieć „ja”.