56277

Warunki, które musi spełniać teoria, żeby była teorią naukowy, 7 kryteriów:

1.    zakres stosowalności (teoria powinna być wszechstronna i wyjaśniać jak najszerszy zakres zjawisk).

2.    oszczędność, prostota (przy pomocy niewielu twierdzeń wyjaśnia zjawiska);

3.    spójność (teoria powinna być logicznie uporządkowana i wewnętrznie spójna, harmonia);

4.    testów alność (umożliwia empiryczną weryfikację przewidywań wynikających z teorii);

5.    trafność empiryczna (liipotezy płynące z teorii jeśli są weryfikowane to powinny potwierdzać trafność tej teorii);

6.    użyteczność (rozwiązuje konkretne, podstawowe ludzkie problemy);

7.    tw órczość, generacyjność (powinna wyzwalać twórczą aktywność badacza, powinna generować nowe badania, są źródłem nowych badań i nowych interpretacji).

Oceniając wartość teorii patrzymy gdzie jest źródło danych potwierdzających teorię. Jaką metodą konstruowane są testy, które są źródłem teorii. Testy mogą być konstruowane metodą: racjonalną (najpierw teoria potem pytania testowe), korelacyjną ( czynnikowa: silna strategia. Badanie reakcji i odpowiedzi, korelowanie ich i wyłanianie czynników. Jest tu weryfikacja matematyczna, statystyczna), empiryczna (układanie kwestionariuszy do realnych zdarzeń, które się obserwuje w życiu np.: MMPI - WISKAD. Pozwala najlepiej przewidywać).

Różne są reguły, kryteria porządkowania teorii:

1.    stabilność - zmienność (posiadane właściwości są stabilne np. teorie cech. Od teorii ewolucyjnych do korelacyjnych)

2.    powszechność - indywidualność ( wszyscy podlegamy procesom, mechanizmom a człowiek jest indywidualnością)

3.    reaktywność (człowiek podlegam wpływom zewnętrznym) - aktywność (osoba stanowi o samej sobie, osobowość zależy od naszych wyborów).