Jako pierwsze od ZSRR odłączyły się - Litwa, Łotwa i Estonia [uchwalenie deklaracji niepodległościowej).
Nie istnieje 1 data upadku ZSRR, choć za oficjalną przyjmuje się 8 grudnia 1991 roku "porozumienie białowieskie" które podpisał B. Jelcyn, S. Szuszkiewicz i L. Krawczuk.
27/28 grudnia 1991 - symboliczna zamiana flagi ZSRR na flagę Rosyjską.
Rozpad ZSRR odbył się raczej pokojowo. Nie doszło do „wielkiej wojny domowej", jedyne protesty miały miejsce na Litwie [bunt w styczniu 1991r.) i w Tbilisi (1989r.)
Po rozpadzie ZSRR rzesza osób był niewiadomej narodowości, wiele państw miało problemy na tle narodowościowym np.
Kazachstan - słabe zagęszczenie mieszkańców, obawa przed włączeniem północnej części do Rosji. W Kazachstanie 40°/c mieszkańców stanowili Rosjanie. Kazachstan postanowił więc wprowadzić łagodną politykę przyznawania obywatelstwa. W zasadzie każdy Rosjanin mógł je uzyskać.
Litwa - większość stanowią Litwini jednak występuje duża mniejszość rosyjska i polska.
Estonia - duży % mieszkańców stanowią Rosjanie.
Łotwa - duży problem z uzyskaniem obywatelstwa, spory % bezpaństwowców (najczęściej rosyjskiego pochodzenia).
Ukraina - trudna sytuacja mniejszości.
Współcześnie w Rosji:
- Nie zachęca się innych Rosjan, którzy wyemigrowali do powrotu do kraju
- Organizuje się wsparcie np. kulturowo-językowe na terenie państwa gdzie występuje spora mniejszość rosyjska. Niestety przez te państwa traktowana jest z dystansem.
- Zamieszkuje 143 min obywateli, lecz liczba ta ciągle spada. 120 min to rdzenni Rosjanie
- Wspiera się migrację zarobkową.
Migracja zarobkowa po rozpadzie ZSRR
- Dawniej głównie w obszary baz wojskowych, obecnie główne kierunki do wielkie aglomeracje miejskie takie jak Moskwa, Petersburg.
- W Moskwie oficjalnie zamieszkuje 10 min. mieszkańców nieoficjalnie jest to nawet 12 min.
- W Rosji migrantów zarobkowych według oficjalnych danych jest ok. 3 min. -nieoficjalnie liczba ta sięga nawet 15 min. (głównie z Azji Centralnej)