56768

doktryn, stwarza go też w stosunku do własnych przyjaciół i upodobań. Obnaża fałsz, dwuznaczność, ułomności i braki.

Gombrowicz nie lękał się podejmować dyskusji z uznanymi autorytetami, jak Czesław Miłosz. O tym pisarzu, jak i jego dziele, „ Zniewolonym umyśle ”, przeważnie wypowiadał się dobrze, choć był jego konkurentem. Ich wzajemne relacje ustawiają go w roli zazdrośnika o dobre stosunki z rodziną, charakter, życiowe podejście Miłosza. Nie mniej, Gombrowicz dorobek Stanisława Wyspiańskiego określił jako nudny, a pisarza nazwał wstydem ówczesnych czasów. Zarzucał mu zaspokajanie potrzeb narodu. Według Gombrowicza Wyspiański był posągiem narodu. Skrytykował również jego utwór „ Wesele ”. Tu zauważyć można kompleksy narodowe Gombrowicza. Od diuny narodowej i dziejowego bohaterstwa przechodzi do poczucia narodowej niższości, zagubienia w ogromie kosmosu, rozpaczy i wstydu emigranta. Wydaje się, że zmierza do zburzenia takich pojęć, jak prawda, piękno, czy miłość. Często powtarza, że prawa sztuki nie są prawami życia, a artysta powinien stać na uboczu. Może wglądać w ludzkie sprawy, ale nie ma prawa pouczać. Własną twórczość obrazuje zaś jako walkę z ludźmi o wybitność artysty.

Krytycznie ocenił również artykuł Lechonia „Literatura polska i literatura w Polsce Gombrowicz nie widział lepszości narodu polskiego, niezwykłości jego dokonali, czy liistorycznego posłannictwa. Nakazywał, że nie można sądzić Polaków według wielkich, jak Mickiewicz czy Szopen. Szanował ojczyznę, ale nie za zastane wartości, czy wielkość zmarłych wieszczów. Pragnął, by wartość ojczyzny oceniano na podstawie wartości ludzi, których ta ojczyzna wydala.

„ Dziennik 1954” lA opohl Tyrmand

„ Dziennik 1954" to zapiski z pierwszych trzech miesięcy (1 styczraa-2 kwietnia) roku 1954. Ostatni akapit utworu autor urwał w połowie zdania. Jak sam wyznał, miał do niego powrócić i kontynuować zapiski, ale praca nad kolejnym dzieleni nie pozwoliła mu na to.

„Dziennik 1954” został opublikowany we fragmentach w Tygodniku Powszechnym, później w londyńskich Wiadomościach.

Utwór stanowią zapiski codziennych zdarzeń. Autor zanalizował swoje życie i decyzje oraz stalinizm w Polsce. Występuje w roli anty komunisty, jednakże nie podjął z komunizmem polemiki politycznej czy ideologicznej. W niektórych fragmentach wyraził się nawet pozytywnie o Leninie. Skrytykował ustrój w aspekcie cywilizacyjnym i estetycznym. Niejednokrotnie opisał panujący wówczas w Warszawie brud.

Tyrmand skrytykował również swoich znajomych oraz osoby publiczne, ale icłi nazwiska ukrył pod inicjałami. Szczególnie napiętnował artystów, którzy, jego zdaniem, wysługiwali się państwu. Podjął polemikę z Zygmuntem Kałużyńskim o twórczość Hemingwaya. W całym utworze pojawiło się 570 nazwisk, wśród nich Stanisław Lem, Zbigniew' Herbert.

Tyrmand, gdy pisał „Dziennik 1954”, związany był z osiemnastoletnią dziewczyną (Bogną lub, w innym wydaniu, Krystyną), dlatego opisał swoje liczne perypetie miłosne i seksualne.

,X>z. 1954” ogrywają rolę w autokreacji legendy Tyrmanda jako niezależnego i niezłomnego twórcy.

PAMIĘTNIK - gatunek literatury użytkowej, relacja prozatorska o zdarzeniach, których autor był uczestnikiem bądź naocznym świadkiem. W przeciwieństwie do    dziennika opowiada o zdarzeniach z pewnego dystansu czasowego.