IMGi15 (2)

do zmian, przyjazny stosunek do ludzi i świata, okazywanie szacunku i grzeczności wobec innych”⁵². Współgranie zdolności umysłowych i emocjonalnych pozwala człowiekowi na rozwój wielowymiarowej osobowości.

Dzieciństwo to okres, który cechuje się wzbogacaniem i zróżnicowaniem życia uczuciowego, to okres, który decyduje o bogactwie, względnie zubożeniu procesów i stanów emocjonalnych w rozwoju naszej inteligencji emocjonalnej. Wiąże się to z dojrzewaniem układu nerwowego, jak i z wpływem oddziaływań środowiskowych. Proces rozwoju emocjonalnego jest procesem ciągłym, zachodzące zmiany w zachowaniu są wynikiem wcześniejszych doświadczeń. Rozwój uczuć wyższych warunkują wczesne doświadczenia dziecka, które są jego udziałem w społecznych kontaktach z osobami dorosłymi, w szczególności z osobami ze środowiska rodzinnego.

Czynniki środowiska wychowawczego z jednej strony mogą stymulować rozwój inteligencji emocjonalnej, z drugiej zaś zakłócać i wpływać na powstawanie zaburzeń, które dezorganizują czynności umysłowe, motywacyjne, jak i zachowania dziecka. O zaburzeniach emocjonalnych można mówić wówczas, gdy intensywność i rodzaj reakcji odbiega od zachowania normalnego dla danego wieku życia. Zmienia się treść przeżyć oraz forma wyrażania uczuć. W literaturze nie ma jednolitego podziału zaburzeń emocjonalnych. W próbach klasyfikacji uwzględnia się przyczyny i skutki zaburzeń, ich objawy albo też przyjmuje się łącznie oba kryteria podziału.

H. Spionek dokonuje podziału zaburzeń emocjonalnych na podstawie objawowej analizy zaburzeń. Zaburzenia rozwoju sfery emocjonalno--uczuciowej wyrażają się w:

- „zbyt słabym opanowaniu i regulowaniu przez dziecko zewnętrznych przejawów reakcji emocjonalnych i braku podporządkowania ich wymaganiom otoczenia;

⁵² LJE. Shapiro, Jak wychowywać dziecko o wysokim EQ, Warszawa 1999, s. 20.

74