56803

można znaleźć obszerne opisy fizjonomii i wyglądu zewnętrznego. Przeważają informacje dotyczące życiorysu bohatera, jego losów w czasie wojny, pochodzenia, krewnych na Zachodzie i stosunku do Zachodu. W kreowaniu głównej postaci dominuje więc szereg praksemiczny (życiorys), nad szeregiem etologicznym (opisy wyglądu zewnętrznego bohatera, ograniczające się raczej do opisu twarzy), wygląd zewnętrzny decyduje o charakterze bohatera;

najbardziej stereotypowym bohaterem powieści socrealistycznej jest socrealistyczny intelektualista, na przykład inżynier lub dobry fachowiec, ale też obecność bohatera zbiorowego, wywodzącego się z pewnego zamkniętego kręgu społecznego (górników, stoczniowców, projektantów); najbardziej stereotypowym

SCHEMATYZM: najpierw pojawia się bohater pozytywny, potem wróg publiczny, który na koniec zostaje zdemaskowany i ukarany;

charakterystyczą cechą języka powieści 1949-1955 jest orientacja dwuwartościowa: zjawiska opisywane są w kategoriach tylko dwóch wartości, pozytywnej bądź negatywnej, skłonność do takiego kategoryzowania zjawisk, znarmenna jest dla język propagandy; dwuwartościowość języka powieści socrealistycznej narzuca światu przedstawionemu podział na to, co dobre i postępowe, oraz na to, co zle i wsteczne, trzeciej kategorii nie ma.

utwór bardzo często nie jest pisany językiem autora, lecz językiem partyjnych przemówień - NOWOMOWA, gdzie zacierają się pierwotne znaczenia słów (właściwością nowomowy jest rytualizm - konieczność użycia pewnych ściśle ustalonych formuł i zwrotów, które muszą być wygłaszane w określonej kolejności i w ściśle przewidzianych okolicznościach), o specyfice języka powieści socrealistycznej decyduje jego podległość wzorcowi stylistycznemu ukształtowanemu w obrębie środków' masowego przekazu, a ściślej: w obrębie publicystyki politycznej pierwszej połowy lat pięćdziesiątych;

realizm opisuje rzeczywistość taką jaka jest, REALIZM SOCJALISTYCZNY opisuje świat takim, jaki ma być, opisuje to, co będzie charakterystyczne dla przyszłości. To, co jest rzeczywiste w kraju: głód, kolejki przed sklepami zostaje zepchnięte na margines,

powstała tzw. LITERATURA SOCJALISTYCZNA:    utwory schematyczne,

pozbawione psychologicznej głębi, mające stanowić narzędzie władzy totalitarnej, elementem wspólnym utworów kwalifikowanych w latach 1949-1955 jako powieści produkcyjne był, m. in. temat pracy, zwłaszcza pracy w przemyśle (Kampania znaczy walka. Penicylina) i w budownictwie (Przy budowie. Nowy mur); PERSWAZYJNOŚĆ, dążenie do kształtowania postaw i zachowań odbiorców, literatura wychowawcza, ma kształtować świadomość, czynnie wzywać na dzialame i postępowanie ludzi;

literatura poszczecińska wprzęgnięta została do doraźnych zadań propagandowy cli, miała skłaniać do realizacji celów politycznych formułowanych na podstawie przesłanek natury ideologicznej, mówiąc jej językiem miała „mobilizować nienawiść przeciw wszelkim wrogom socjalizmu”;

jednym z najważniejszych elementów fabuły jest zakończenie utworu, w powieści socrealistycznej występują najczęściej dwa zakończenia. Pierwszym jest liappy end. Następuje w nim rozwiązanie konfliktu w zgodzie z ideologicznym założeniem utworu. Jest to np. Ostateczne zdemaskowanie szpiega-szabotażysty, osiągnięcie zamierzonego celu (zwycięstwo nad wrogiem, pobicie rekordu produkcyjnego, sukces brygady), ideologiczne ukształtowanie bohatera W obu interesujących nas literaturach występuje klasyczny dla socrealizmu typ NARRATORA AUKTORIALNEGO. Jego informacje są autorytatywne dla czytelnika. Ponadto perspektywa personalna jest