56935

Podstawowa konsekwencja zasady nominalizmu wyraża się w tym, że wykonanie zobowiązania pieniężnego, polegające na uiszczeniu sumy nominalnej, następuje także wtedy, gdy ze względu na wzrost lub spadek siły nabywczej pieniądza wartość ekonomiczna świadczenia w chwili zapłaty różni się od wartości świadczenia w chwili powstania zobowiązania pieniężnego

Zasada waloryzacji - dochodzi ona do skutku gdy z powodu zachwiania równowagi gospodarczej w stosunkach związanych z wymianą dóbr i usług, dojdzie do poważnych wahań między wartością nominalną pieniądza a wartością nabywczą pieniądza (waloryzację będzie więc ustalenie zniżki lub dopłaty do sumy nominalnej)

Rodzaje waloryzacji:

1)    umowna - klauzule waloryzacyjne:

358^ł §2 „Strony mogą zastr zec w umonńe, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika war tości."

a)    klauzula towarowa gdy zwrot następuje po przeliczeniu wg wartości towaru (np. zboże);

b)    klauzula walutowa - odnosi się do wartości waluty obcej lub koszyka walut. Zastrzeżenia w doktrynie, czy klauzula ta jest dopuszczalna ze względu na zasadę walutowości /zakaz wyrażania zobowiązań pieniężnych na terenie Polski w walucie obcej, jest to pogląd wątpliwy, bo czym innym jest wyrażenie zobowiązań pieniężnych, a czym innym ustalenie wskaźnika waloryzacji;

c)    klauzula złota wartość złota;

d)    klauzule indeksowe - odnoszą się do wskaźnika kosztów (wynagrodzenia, m^a mieszkania, kosztów utrzymania itp.).

Kryteria muszą być stabilniejsze niż waluta, w której wyrażone jest świadczenie. Najczęściej stosowane to : a) i b).

Strony odwołują się do miernika wartości, zakładając że ten miernik będzie miał bardziej stabilną wartość od pieniądza.

2)    sądowa:

Art. 358¹ §3 „ W rasie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza, po powstaniu zobowiązania sąd może po rozważeniu interesu stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia śiuiadczenia pieniężnego (ius modificandi), chociażby były ustalone w orzeczeniu łub umowie."

Przepis ten daje kompetencje sądowi, sąd może działać na żądanie jednej ze stron. Przesłanki :

a)    istotna zmiana siły nabywczej pieniądza (zwykła, nieistotna nic daje sądowi prawa); sąd decyduje czy sprawa była istotna;

b)    zmiana podczas trwania zobowiązania - musi nastąpić po powstaniu i przed wygaśnięciem. Waloryzacja jest niedopuszczalna w odniesieniu do zobowiązań już wykonanych i wygasłych.

Waloryzacja sądowa może dotyczyć tylko świadczeń pieniężnych stanowiących przedmiot stosunków cywilnoprawnych.

Waloryzacja sądowa może być dokonywana wielokrotnie w odniesieniu do tego samego stosunku zobowiązaniowego, co będzie uzasadnione zwłaszcza wówczas, gdy dłużnik, pomimo wydania wyroku zasądzającego świadczenie w zwaloryzowanej wysokości lub zawarcia ugody, dalej nie spełnia świadczenia, doprowadzając do jego ponownej deprecjacji.

Ustawodawca wprowadza pewne zastrzeżenia art. 358* §4 „ Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wyslcpić strona prowadząca pizedsiębiorstivo. jeżeli świadczenie pozostaje w zioiązku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa ”

Ustawodawca pozbawia możliwości odwołania się do sądu przez stronę, która prowadzi działalność gospodarczą zawodowo.