54490

Ustrój polityczny w latach 1926 -1935

Zmiana konstytucji 1926

Po zamachu majowym sprawa zmiany konstytucji stała się możliwa do wykonania, po przedstawieniu projektu zmian do konstytucji, zmierzających do wzmocnienia pozycji prezydenta i usprawnienia działalności sejmu, projekt po licznych poprawkach został przyjęty w VIII 1926.

1.    Prezydent został wyposażony w samodzielne prawo rozwiązania sejmu i senatu* decyzja prezydenta zapadała na wniosek rady ministrów, sejm utracił prawo samorozwiązania się

2.    Prezydent otrzymał prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, między kadencjami obu izb w razie nagłej konieczności(z wyjątkiem spraw wymienionych) łub podczas kadencji na mocy ustawowego upoważnienia.

3.    Jeśli sejm i senat nie uchwaliły ani nie odzucily budżetu w ustalonym terminie prezydent uznawał projekt rządu

4.    Wotum nieufności dla rządu miał być głosowany na następnym posiedzeniu sejmu od podania wniosku.

Pozaparlamentarny system rządów w latach 1926 1935

Funkcje sejmu i senatu zostały poddane ograniczeniem w celu icli degradacji jako najwyższych organów państwowych Wraz z uchwaleniem noweli sejm i senat udzieliły prezydentowi szerokie uprawnienia do wprowadzenie rozporządzeń z mocą ustawy w zakresie reorganizacji administracji, uporządkowania stanu prawnego, wymiaru sprawiedliwości, świadczeń społecznych i naprawy stanu gospodarczego państwa. Od tego momentu kompetencje parlamentu praktycznie ograniczyły się do uclwalama budżetu. Niwelacji podlegała instytucja wotum nieufności dejmu do rz ądu wobec powoływania przez prezydenta rządu w tym samym lub nieco zmienionym składzie.

Rząd wobec walki z sejmem przejawiał różne kontrakcje utrudniające prace sejmowi i dyskredytowaniem go w opinii publicznej; prezydent nadużywl prawa do odraczania i zamykania sesji sejmowych.

K.oOnsohdacja opozycji doprowadziła do powstania centrolewu, wobec którego rządy sanacyjne wypowiedziały niefonnalną wojnę na początku wyborów dokonano aresztowania przywódców sanacji i osadzono ich w więzieniu wojskowym w Brześciu, a uwolnionym po wyborach wytyczono procesy. Oprócz zastraszania opozycji rząd rozbijał partie choćby poprzez miieważnianie list.

W systemie politycznym rządów sanacji następował stały w^rzrost roli i znaczenia rządu. System wielopartyjne fonnalnie nadal utrzymany zaczął przekształcać się w system partii dominującej, partie opozycyjne pozbawiono możliwości wpływania na politykę rządów', icli rola sprowadzała się tylko do krytyki rządów, obrony praw' obywatelskich, ujawniania samowoli i nadużyć organów' administracji. Grupa władzy dążyła do ograniczenia praw' wolnościowych, które służyły do jej krytyki.