2. oskarżyciel konkurujący ( pomocniczy )- który dysponuje prawem samoistnej skargi niezależnie od oskarżyciela publicznego ( obecnie tylko w prawie wykroczeń ).
3. oskarżyciel uboczny ( OBOK )- włącza się do postępowania obok oskarżyciela publicznego.
a. przez oświadczenie, że będzie działał w tym charakterze, a nie na mocy postanowienia sądu o dopuszczeniu go do procesu
i. akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny
ii. termin- do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej
b. z mocy prawa - gdy po wytoczeniu oskarżenia prywatnego prokurator obejmie ściganie, wstępując do tego postępowania, które toczy się dalej z urzędu. Oskarżyciel prywatny staje się oskarżycielem posiłkowym (Art. 60 §2 ).
Jeśli natomiast prokurator objął ściganie poprzez wszczęcie postępowania, to pokrzywdzeni mogą jedynie przyłączyć się do postępowania po wniesieniu aktu oskarżenia przez prokuratora.
Ingerencja sadu
1. fakultatywne ograniczenie liczby oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie, ( Art. 56 §1)
- jeżeli jest to konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania Chodzi tu o sytuacje, gdy liczba pokrzywdzonych danym czynem jest znaczna ( np. w 1993 w sprawie "Dorchemu" L. Grobelnego było takich wniosków kilka tysięcy i włączenie się do postępowania wszystkich pokrzywdzonych, z uwagi na wymogi proceduralne ( zawiadamianie, prawo aktywnego udziału w rozprawie, wnioski dowodowe, prawo wypowiadania się w poszczególnych kwestiach ), poważnie utrudniłoby proces.
Kodeks nie zna skargi posiłkowej- takiej, w której jeden podmiot działałby za wielu pokrzywdzonych.
Skutki
a. orzeczenie, iż oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu, gdy bierze w nim już udział określona przez sąd liczba oskarżycieli (Art. 56 §1)
b. oskarżyciel posiłkowy, których z powodu ograniczenia nie bierze udziału w postępowaniu, może przedstawić sądowi na piśmie swoje stanowisko w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia (Art. 56 §4 ).
Forma
Postanowienie Zaskarżalność Nie- ( Art. 56 §3 ).
2. obligatoryjna odmowa udziału oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu, jeśli ( Art. 56 §2)
a. nie jest on osobą uprawnioną ( np. nie jest pokrzywdzonym )
b. jego akt oskarżenia lub oświadczenie o przystąpieniu do postępowania zostało złożone po terminie.
Forma
Postanowienie
Zaskarżalność
a. jeśli dotyczy oskarżyciela posiłkowego ubocznego- nie
b. jeśli dotyczy oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego- tak Rola oskarżyciela posiłkowego
1. jest pełnoprawną, niezależną stroną procesową ( Art. 53 - nawet gdy działa jako oskarżyciel uboczny)