54522

W końcu VI wieku pne zrodziła się zasada, że w czasie wyprawy jeden król dowodzi a drugi pozostaje w kraju. Królowie wchodzili w skład genrzji (starszyzny) - rady składającej się z 28 mężczyzn, którzy przekroczyli 60 lat. Pełnili swój urząd dożywotnio. Rada miała stać na straży praw spartańskich i obyczajów. Mogła sprzeciwić się decyzjom zgromadzenia ludowego. Pełnili funkcję trybunału sądowego w sprawach zagrożonych karą śmierci a także ewentualnego pozbawienia króla władzy Wtedy decyzję podejmowała wspólnie z eforami. Największą rolę w kierowaniu bieżącymi sprawami państwa odgrywało pięciu eforów wybieranych przez zgromadzenie. Każdy spartiata mógł raz w życiu zostać eforem jeśli uzyskał odpowiednio duże poparcie Eforowie wspólnie podejmowali decyzje. Posiadali bardzo rozległa władzę: mogli zwoływać zgromadzenie, przewodniczyć mu oraz przedstawiać wnioski pod glosowanie. Sprawowali nadzór nad obywatelami mogąc ich uwięzić i nakładać na nich kary co dotyczyło urzędników' jak i królów. Nadzorowali helotów, wychowanie młodzieży i ogłaszali mobilizację annii. Ich zadaniem było nadzorowanie królów.

Zgromadzenie ludow'e nazywano w Sparcie apellą. Mogh w nim uczestniczyć wszyscy pełnoletni obywatele. Jego najważniejszymi uprawnieniami były:

Wybór urzędników, uchwalanie praw, wysłuchiwanie posłów i decydowanie o w^rojnie i pokoju. Wnioski pod glosowanie stawiali eforowie po zaakceptowaniu przez gemzję W czasie głosowania decyzje wyrażano krzykiem i rolą eforów było ocenianie, która zyskała poparcie.

Pełnoprawny obywatel posiadał dział ziemi (kleros), z której dochody zapewniały jemu i jego rodzinie pełne utrzymanie. Nie zajmował się gospodarstwem a jedynym jego obowiązkiem była służba wojskow^ra Od dziecka go do niej przygotowywano. Młodzi sparhaci byli poddani wychowaniu pod nadzorem państwowych urzędników, który w czasach hellenistycznych nazywano agoge. Kładziono nacisk na wyrobienie w tej młodzieży wytrzymałości na głód, zimno i inne niewygody a także starano się nauczyć ją posłuszeństwa i satnodyscyphny. Chłopcy chodzili boso i sarni przygotowywali sobie posłania Z czasem uczyli się sztuki łowieckiej i posługiwania się bronią.

Ważna rolę miała odgrywać umiejętność współdziałania co sprzyjało tworzeniu się silnych więzi emocjonalnych między chłopcami oraz ow^rocow'alo w ich dorosłym życiu większą integracją jako obywateli

Oprócz ćwiczeń fizycznych chłopcy uczyli się śpiewu i tańca a przypuszczalnie rów'nież czytania i pisania Śpiew pełnił funkcję wychowania obywatelskiego, gdyż uczono utworów, które chwaliły bohaterów a ganiły tchórzów. Ceniona przez Spartan była umiejętność zwięzłego wypowiadania się (lakoniczne odpowiedzi) Sparta organizowała r ównież edukację dziewcząt w której zwracano uwagę na rozwój fizyczny Wychowanie spartańskie otwierało drogę do grona pełnoprawnych obywateli. Ważne było przyjęcie do syssytii czyli kilkunastoosobowej grupy wspólnie spożywającej posiłki. Praw'a spartańskie wprowadzając ograrticzenia w posługiwaniu się pieniądzem czy okazywaniu zamożności narzucały obywatelom podobny styl życia . Miały przeciw'dzialać powstaniu różnic społecznych wśród spartiatów' Oni sami mówili o sobie homoioi- podobni mając takie same prawa, obowiązki i wyróżniając się uprzywilejowaną pozycją wśród pozostałych gntp ludności