-Dworikn opierał się na orzeczeniu niemieckiego trybunału konstytucyjnego w sprawie SORAYI. gdzie ustalono, że sądom wolno tworzyć prawo w sytuacji, gdy:
a) norma jest niejasna
b) norma jest przestarzała
c) norma od samego początku swojego istnienia jest powszechnie krytykowana przez ogół społeczeństwa
d) norma jest sprzeczna z konstytucją
e) sąd znalazł się w sytuacji, gdy wymaga się od niego natychmiastowego działania, a ustawodawca nie może nic zrobić odpowiednio szybko
-podkreślić należy również istnienie klauzuli subsydiarności, która mówi, że sąd prawotwórczo wkroczyć może tylko wtedy, gdy pewnych wymaganych działań nie może podjąć sam ustawodawca
POZYTYWISTYCZNE KOŃCEPCJE PAŃSTWA PRAWA |
NIEPOZYTYWISTYCZNE KONCEPCJE PAŃSTWA PRAWA |
■ samoistnym źródłem prawa są wyłącznie normy prawne zawarte w oficjalnych tekstach prawnych ■ norma prawna może być uchylona wyłącznie przez inną normę prawną (klauzulę derogacyjną) lub przez zastosowanie reguł kolizyjnych ■ obowiązek posłuszeństwa wobec prawa ma charakter bezwzględny i akty cywilnego nieposłuszeństwa oraz urzędowego odstępstwa od reguł są niedopuszczalne |
• samoistnym źródłem prawa mogą być nie tylko reguły zawarte w oficjalnych tekstach prawnych, ale w określonych okolicznościach także reguły pozatekstowe • normy prawne mogą stracić moc obowiązującą w razie kontaktu z normami pozatekstowymi • obowiązek posłuszeństwa wobec prawa nie jest ani bezwzględny, ani bezwarunkowy, i w pewnych okolicznościach akty cywilnego nieposłuszeństwa i odstępstwa od reguł są dopuszczalne |