Arystoteles |
-uważał, że szczegółowe treści prawa natury wynikają z ludzkiej zdolności oceniania, a przede wszystkim odróżniania dobra od zła -treścią prawa natury są te oceny, które są wspólne różnym ludziom -stąd też wynika poparcie dla niewolnictwa, jako instytucji zgodnej z prawem naturalnym -zgodne z naturą jest to, by jednostki obdarzone większym rozumem i mniejszą siłą fizyczną, władały na jednostkami o większej sile i mniejszym rozumie -prawo stanowione opiera się na prawie naturalnym -jednakże prawo stanowione jest prawem spisanym i trzeba go się uczyć, nie jest ono zatem dane w sposób bezpośredni istotom rozumnym -prawo stanowione jest również prawem powszechnym, ale obowiązuje jedynie obywateli konkretnego polis w konkretnym czasie |
Stoicy -prawa naturalne, będące przejawem natury człowieka łączą człowieka z bogiem -stoicy opowiadali się za zgodnością prawa stanowionego (lex hamana) z prawem naturalnym -postulowali oni opieranie prawa pozytywnego na normach prawa naturalnego | |
Chryzyp Epiktet |
-twierdzili, że prawo pozytywne, nawet sprzeczne z prawem naturalnym, ma moc obowiązującą -prawo stanowione jest tworzone dla głupców, którzy nie potrafią posługiwać się rozumem, a istnienie głupców uzasadnia moc obowiązującą tego prawa |
Cyceron Seneka Młodszy |
-twierdzili, że norma prawna sprzeczna z normą naturalną nie ma mocy obowiązującej i, co więcej, nie jest normą prawną |
2. Średniowiecze-^ prawo natury jest zbiorem norm, które nie wynikają z natury człowieka, ale z boskiego nadania
-ogólnie pojmowany bóg „wpisuje w ludzkie serca" rozróżnienie pomiędzy złem a dobrem
-prawo natury jest zbiorem elementarnych zasad, które obowiązują globalnie.
niezależnie |
od pochodzenia czy wyznawanej religii |
św. |
-odwieczny porządek rzeczy wyrażany w przez prawo boże. |
August |
musi być urzeczywistniany w ludzkim postępowaniu, aby |
yn |
mogło ono być uznane moralne -do urzeczywistniania tego porządku jest ludzka wola, przed którą stoją dwie możliwości: dobro i zło -państwu Bożemu (civitas Dei) jest podporządkowane państwo diabła (civitas diaboli), które służy sprawdzaniu ludzkich skłonności -ludzie znajdują się w państwie ziemskim (civitas terrena), w którym przeplatają się elementy państwa diabła i państwa bożego |