1) model klasyczny - oparty na doskonałej lub niedoskonałej sprawiedliwości proceduralnej i legislacji dobrych zasad
2) model nowoczesny - oparty na czystej sprawiedliwości proceduralnej i legislacji należytych gwarancji
1) Model klasyczny 4 przedstawicielami są:
■ W.Sauer
■ przedstawiciele szkół pozytywistycznych -model posiada następujące cechy:
a) legislacja dobrych zasad
b) model materialny
c) model adjudykacyjnym
d) sprawiedliwość proceduralna doskonała
-proces opiera się na modelu adiudvkacvinvm. ponieważ w sposób najściślejszy
wiąże sędziego normami prawa materialnego
-proces rządzi się zasadami legalizmu i prawdy obiektywnej
-tylko przy założeniu, iż sąd ściśle przestrzega prawa można realizować normy
prawa materialnego w sposób ściślejszy
-prawdziwym celem procesu jest ustalenie prawy i wydanie wyroku -model poddawany krytyce:
> sędzia jest tylko maszyną, która ma stosować przepisy i wydać wyrok
> proces ma charakter retrospektywny - zmierza do ustalenia, kto naruszył normę materialną w przeszłości celem jego skazania
> nadmiar norm sprawa, że proces traci na swojej obiektywnej sprawiedliwości, ograniczając gwarancje procesowe stron na rzecz prymatu poszukiwania prawdy obiektywnej, kosztem praw i wolności
2) Model nowoczesny przedstawicielami są:
■ M. MacCromick
■ J. Rawls
-model posiada następujące cechy:
a) pojednać nie sądzić
b) model legislacji należytych gwarancji
c) model proceduralny
d) czysta sprawiedliwość proceduralna
e) tryb konsensualny rozwiązywania konfliktu
-model opiera się na amerykańskiej koncepcji due process of law (1787r.) oraz koncepcji fair tria!
-proces oparty jest na idei pojednania, rozwiązania i zakończenia konfliktu w drodze koncyliacji
-proces ma charakter prospektywny - jego celem jest próba ustalenia, jak będą wyglądały stosunki między stronami w przyszłości i w miarę możliwości „ułożenie ich"
-zapewnienie, że proces będzie maksymalnie obiektywny i sprawiedliwy jest zadaniem państwa
-jeżeli zapewni ono stronom taki proces, to będą one bardziej skłonne poddać się realizacji wyroku
-strony w pewnym sensie godzą się na tak wydane postanowienie sądu