miejscowości położonych w pobliżu zakładów przemysłowych i mających zwartą zabudową typu miejskiego, jeżeli min. 2/3 ludności czerpie dochody nie z rolnictwa; osiedla rybackie - tworzone z miejscowości nadmorskich typu miejskiego, jeżeli min. 2/3 mieszkańców czerpie dochody z prac związanych z rybołówstwem: osiedla uzdrowiskowe - tworzone z miejscowości kuracyjnych posiadających zabudowę typu miejskiego, jeżeli kuracjusze stanowią w sezonie kuracyjnym min. Vi ludności:
* znaczny wzrost liczby podstawowych jednostek podziału terytorialnego (przed: 3000 gmin, po 8790 gromad).
-* do roku 1969 - liczba podstawowych jednostek podziału maleje, gdyż państwo odchodzi od polityki przyspieszonej kolektywizacji rolnictwa i kierowania rolnictwem metodami administracyjnymi, oraz ze względu na rozpoczęcie procesu dekoncentracji i decentralizacji władzy i administracji państwowej (aby zadania mogły być wykonywane na niższych szczeblach musiały mieć te jednostki potencjał) -» liczba gromad - 4672.
-» 1972 r. - ustawa o utworzeniu gmin -» tendencja do zwiększania i wzmacniania najniższych jednostek podziału, które miały tworzyć samodzielne mikroregiony społeczno-gospodarcze, zdolne do samodzielnego wykonywania przypisanych im zadań gospodarczych, kulturalnych, oświatowych, zdrowotnych itp -» 2365 gmin;
* zniesiono osiedla i włączono do gmin i miast, albo przekształcono w miasta;
-» 1975 r. - ustawa dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych -• zniesiono ona powiaty (przekazanie ich zadań i kompetencji gminom, z pewnymi wyjątkami na rzecz organów nowo powołanych województw oraz dla wyspecjalizowanych organów terenowych i innych jednostek organizacyjnych);
* nowy podział na poziomie województw - utworzono 49 i 3 miasta wojewódzkie stołeczne warszawskie, krakowskie i łódzkie oraz niewielkie województwo wrocławskie (miasto wraz z otaczającymi je gminami -» Rada Miasta Wrocławia, Prezydent Wrocławia)
-* Lata kolejne - zmiany w strukturze gmin - tendencja do zmniejszania liczby gmin; 1977r - 275 gmin;
-* 1990 r. - ustawa o samorządzie gminnym oraz ustawa o terenowych organach rządowej administracji ogólnej -» definicja gminy - wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium: jednostki zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, a województwo jest jednostką zasadniczego podziału terytorialnego „dla wykonywania administracji rządowej";
* dla właściwości rozporządzeń RM - tworzenie, łączenie i znoszenie gmin, ustalanie ich granic i nazw oraz siedziby władz po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami:
* dla właściwości rozporządzeń RM - zmiana granicy województwa po zasięgnięciu opinii województw oraz gmin, których te zmiany dotyczyły, a także po konsultacjach społecznych;
* dla właściwości ustawy - tworzenie i znoszenie województw, ustalanie i zmiana ich nazw oraz ustalanie siedziby wojewody:
* pomimo deklarowanego dwustopniowego podziału (art. 49) ustawa wprowadziła dodatkowy stopień - rejony administracyjne -» tworzone na podstawie ustawy, w sposób określony w ustawie i w celu wykonywania określonych przez ustawę zadań i kompetencji, a więc im tylko przypisanych, więc były jednostkami terytorialnymi tworzonymi dla potrzeb rejonowych organów administracji ogólnej (terenowych organów państwowych);
-* 1998 r. (do teraz) - wprowadzenie podziału trójstopniowego - aminy - powiaty -województwa.
KLASYFIKACJA PODZIAŁÓW TERYTORIALNYCH