60079

WINA

CZYN ZAWINIONY ( Art. 1 §3 )- czyn zabroniony popełniony przez sprawcę w sytuacji, gdy można mu przypisać winę w czasie czynu, tzn. w takiej, w której sprawca mógł postąpić zgodnie z nakazem zawartym w normie prawnej. Sąd stwierdza, że od sprawcy czynu w jego indywidualno- konkretnej sytuacji nie można było wymagać dochowania wierności prawu- aby sprawca zachował się zgodnie z ową normą- ale mimo, iż mógł zachować się zgodnie z nią, to ją naruszył.

Nie należy winy mylić z umyślnością! Umyślność i nieumyślność to znamiona typu rodzajowego przestępstwa, a wina to sędziowski zarzut stawiany sprawcy przestępstwa. Nie ma winy umyślnej lub nieumyślnej.

Przykład: wyobraźmy sobie stan faktyczny, w którym sprawca kierując się poczuciem miłości do swojego brata dotkniętego nieuleczalną chorobą, którym się opiekował, zaniechał wezwania karetki, wiedząc, że jego brat zażył śmiertelną ( letalną ) dawkę leków, pozwolił mu umrzeć, chcąc zaoszczędzić mu cierpień, albowiem rozwijająca się choroba przysparza mu cierpień, których nie dało się uśmierzyć. Sprawca naruszył normę sankcjonowaną: Każdemu człowiekowi znajdującemu się w bezpośrednim zagrożeniu życie lub zdrowia ciężkim uszczerbkiem, każdy z nas ma obowiązek udzielenia pomocy. Norma sankcjonująca- Art. 162 ( nieudzielenie pomocy )..

Przykład:    podróżny w pociągu nie ma pieniędzy na opłacenie biletu. A norma

sankcjonowana brzmi: "potrzebującego pomocy należeć wesprzeć". Ale w kk sankcjonowane jest nieudzielenie pomocy tylko w jednej sytuacji. Jeżeli więc odmówią na stacji kolejowej sprzedaży biletu, to nie jest to przestępstwo.

Np. sprawca mija na ulicy proszącego o wsparcie nie daje pieniędzy, bo nie naruszy normy kodeksowej.

Rodzaj dobra- życie człowieka ( najwyższa wartość ).

Musimy więc przejść do piątego elementu definicji- od sprawcy można było wymagać dochowania wierności- zależy to od rozpoznania sytuacji, w której znalazł się sprawca. Motywem typowym jest obojętność. Można wyobrazić sobie sytuację, w której motyw będzie motywem atypowym. Nie można było wymagać decydowania wierności prawu.

Jeszcze dalej poszedł sąd francuski na pocz. XX w. uniewinniając polską aktorkę Umińską, która zabiła swego przyjaciela. Ukochany Umińskiej prosił ją o skrócenie cierpienia, wyjaśnił jej obsługę pistoletu. Ta odmawiała tygodniami oddania strzału, po tygodniu jednak odebrała mu życie. Kobieta działała z pełną świadomością, umyślnie, ale nie mogła w tym przypadku ze względu na uczucie miłości, wymagać dochowania posłuszeństwa prawu. Dlatego sąd wydał wyrok uniewinniający.

Służy to temu, aby nie spełniła się groźba zawarta w rzymskiej paremii SUM MU M IUS SUMMA INIURIA ( najwyższe prawo najwyższa niesprawiedliwość ).

W ten sposób dochodzimy do stwierdzenia, że piąty element- wina to wartościowanie dokonane przez sędziego, którego to wartościowania wynikiem jest czy w sytuacji sprawcy można było wymagać dochowania wierności prawu. Jeżeli jest odpowiedź twierdząca- przestępstwo, jeśli nie- uniewinnienie.