63372

2. kosztotwórczość.

Wymagają one od przedsiębiorstwa zaangażowania znaczących kapitałów, wiążą środki finansowe na dłuższy czas i obniżają płynność finansową (zwłaszcza krótkookresową).

Tworzenie i utrzymanie, wyczerpywanie zapasów wiąże się z ponoszeniem dużych kosztów, których wielkość ocenia się dzisiaj na około 25 - 35 % wartości zapasów rocznie (koszty utrzymania zapasów). Gdy jest inflacja to te koszty rosną.

Podstawowym warunkiem racjonalności zapasów jest optymalizacja kształtowania ich wielkości i struktury.

Najważniejszym źródłem efektywnego gospodarowania w przedsiębiorstwie jest efektywne gospodarowanie materiałami. Materiały stanowią w wielu firmach 70 % kosztów, są wiec głównym źródłem kosztów; w wielu przedsiębiorstwach mają charakter kosztotwórczy.

Stąd definicja postępu technicznego nie bez przyczyny zawiera elementy poprawy czy zmian w technologii, ale też czynnik ekonomiczny, tj. obniżenie kosztów materiałów.

Stopień efektywności wykorzystania środków obrotowych, zapasów, mierzy się głównie przy pomocy rachunku produktywności. Polega on na porównaniu nakładów materiałowych z efektami produkcyjnymi. Są to tzw. wskaźniki materiałochłonności.

Wyróżnia się:

1.    materiałochłonność całkowitą produkcji,

2.    materiałochłonność jednostkową produkcji.

Materiałochłonność całkowita to relacja wartości zużytych materiałów (globalnie) do ogólnych rozmiarów produkcji przedsiębiorstwa. Chodzi o określenie ile wartości materiałów przypada na jednostkę produkcji łącznie.

Materiałochłonność jednostkowa - wielkość nakładów materiałów niezbędnych do wytworzenia jednostki wyrobu o danych parametrach jakościowych.

Oprócz wskaźników materiałochłonności w literaturze jest cała gama syntetycznych i szczegółowych mierników badania efektywności wykorzystania materiałów.

Wszystkie te metody służą jednemu celowi: wykryciu możliwości obniżki zużycia oraz wskazania przedsięwzięć, innowacji, które mogą się przyczynić do obniżki nakładów materiałowych, ich minimalizacji.

W zarządzaniu przedsiębiorstwem - gospodarowaniu środkami obrotowymi - ważną rolę odgrywają badania kompleksowe, które obejmują nakłady materiałowe i energetyczne, nie tylko na produkcję, ale i na ponoszone w okresie eksploatacji wyrobu, w relacji do uzyskanych efektów użytkowych. Spośród wszystkich wskaźników wykorzystania zasobów materiałów, surowców można tu wymienić kompleksowe wskaźniki zużycia energii. Badanie materiałochłonności winno wskazać w efekcie, jakie trzeba podjąć decyzje, jakie innowacje, by zmniejszyć materiałochłonność wyrobów.