64387

Rodzaje prokury

Chociaż zasadniczo zakres przedmiotowy każdej prokury jest taki sam, można wyróżnić kilka jej rodzajów różniących się rozległością dokonywanych przez prokurenta czynności oraz jego samodzielnością.

9To pierwsze rozróżnienie wyraża się w porównaniu prokury „zwykłej” (pełnej) od prokury oddziałowej (art. 1095 k.c.). Zakres umocowania prokurenta „zwykłego" został omówiony wyżej. Ustawowo ograniczoną postacią takiej prokury jest prokura oddziałowa, której ustanowienie jest dopuszczalne jedynie przez przedsiębiorców posiadających w swojej strukturze oddziały. Mogą oni ustanowić prokurenta, który będzie upoważniony do dokonywania jedynie czynności sądowych i pozasądowych znajdujących się w zakresie czynności dokonywanych w ramach oddziału przedsiębiorcy (z uwzględnieniem ograniczenia wynikającego z art. 1093 k.c.). W ten sposób przedsiębiorca będzie mógł skoncentrować działalność prokurenta na czynnościach o zasięgu lokalnym (dotyczących konkretnego oddziału) i ograniczyć jego wpływ na dokonywanie czynności dotyczących całej działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę (np. bank posiadający wiele oddziałów w całym kraju ustanawia w jednym ze swoich oddziałów prokurenta, który będzie mógł zawrzeć umowę w sprawie remontu lokalu tego oddziału, ale który nie będzie mógł zawrzeć umowy dotyczącej reklamy usług banku w ogólnopolskiej telewizji).

9Ze względu na samodzielność prokurenta można wyróżnić prokurę oddzielną (samoistną, jednoosobową) oraz prokurę łączną. Ta pierwsza pozwala prokurentowi na działanie w pojedynkę, niezależnie od innych prokurentów ustanowionych przez przedsiębiorcę.

Z kolei prokura łączna, z uwagi na ochronę interesów przedsiębiorcy i lepszą wzajemną kontrolę prokurentów przy dokonywaniu czynności, wymaga współdziałania co najmniej dwóch z nich. Liczba prokurentów, których współdziałanie jest niezbędne do dokonania czynności, zależy od uznania przedsiębiorcy. Dla skutecznego dokonania czynności w imieniu przedsiębiorcy ten rodzaj prokury wymaga dokonania jej przez taką liczbę prokurentów, jaka została określona w rejestrze dla prokury łącznej (współdziałanie określonej liczby prokurentów - dwóch, trzech, czterech itd.). Nie wymaga to jednoczesności, np. złożenia podpisu na dokumencie umowy w tym samym momencie przez wszystkich prokurentów łącznych wymaganych dla prawidłowego dokonania czynności. Prokurenci mogą złożyć podpisy w różnym czasie, a czynność zostanie dokonana z chwilą złożenia oświadczenia woli (np. podpisu) przez ostatniego z nich. Nawet w przypadku ustanowienia przez przedsiębiorcę prokury łącznej, każdemu z prokurentów oddzielnie osoby trzecie mogą złożyć oświadczenia woli lub doręczyć pisma ze skutkiem dla przedsiębiorcy. O tym, czy prokura jest samoistna czy łączna, a w tym ostatnim przypadku - ilu prokurentów powinno wspólnie dokonać czynności - decyduje treść wpisu do rejestru przedsiębiorców.

9Prokurend mogą również dokonywać czynności na zasadzie tzw. mieszanej reprezentacji łącznej. Może ona mieć miejsce w odniesieniu do przedsiębiorców będących jednostkami organizacyjnymi np. spółek handlowych. Ten sposób reprezentacji polega na dokonywaniu czynności w imieniu przedsiębiorcy łącznie przez prokurenta oraz osobę mogącą reprezentować przedsiębiorcę ze względu na pełnioną przez nią funkcję w strukturze organizacyjnej przedsiębiorcy (np. wspólnik spółki osobowej uprawniony do jej reprezentacji czy członek zarządu spółki kapitałowej). Możliwość dokonywania czynności przez takie osoby, łącznie z prokurentem, musi przewidywać akt założycielski przedsiębiorcy.