65186

bezpieczeństwa.

Dobro mojej rodziny warte jest tylu pieniędzy". Czując sią jeszcze trochę zaniepokojony, zaczął

następnie namawiać swoich przyjaciół, aby kupili podobny samochód. „Ostatecznie — mógł

rozumować — jeśli rozsądni ludzie, tacy jak Elliot, Tim i Robin dadzą się przekonać, że warto

kupić mercedesa, to dlaczego miałbym mieć poczucie, że podjąłem złą decyzję". Innymi słowy,

gdyby Rogerowi udało się przekonać innych, to poczułby się uwolniony od owych zarzutów,

jego dysonans zostałby zredukowany, a samoocena pozostałaby nienaruszona.

dysonans podecyzyjny: dysonans, który zostaje nieuchronnie wzbudzony po podjęciu decyzji. W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej

Kiedy przepowiednia się nie spełnia. Nasza interpretacja tego, co motywowało

zachowanie Rogera, jest czystą spekulacją, ale podobny proces redukcji dysonansu poprzez

nawrócenie, czyli poprzez przekonywanie innych, aby przyjęli twoje przekonania, został

dokładnie zbadany (Festinger, Riecken, Schachter, 1956). Wszystko zaczęło się od artykułu

w gazecie na temat niezwykłej kobiety i małej grupy jej zwolenników. Marian Keech była

charyzmatyczną kobietą w średnim wieku, żyjącą w dużym mieście Środkowego Zachodu, która

we wczesnych latach pięćdziesiątych twierdziła, że otrzymała informację z przestrzeni

kosmicznej. Ponoć pewnego wieczoru we wrześniu otrzymała informację z planety Clarion, że

21 grudnia świat zostanie zniszczony przez wielką powódź. Została też przekazana informacja,

że przybędzie flotylla latających talerzy, żeby uratować Marian i jej bliskich. Keech przyciągnęła małą, ale lojalną grupę zwolenników, którzy żarliwie wierzyli w jej

przepowiednię i zgodnie ze swym przekonaniem ponieśli wiele ofiar: porzucili pracę, rozdali

pieniądze, domy i posiadłości (komu potrzebne są pieniądze i dobytek na planecie Clarion?)

i zerwali kontakty z przyjaciółmi. Kilka osób opuściło nawet współmałżonków. Keech zwróciła uwagę psychologów społecznych: Leona Festingera, Henry'ego Rieckena

i Stanleya Schachtera. Przeniknęli do nowego ruchu, aby zastosować obserwację uczestniczącą.

Zostali przyjęci do owego grona. Celem ich było uzyskanie precyzyjnej i przeprowadzonej

z bliska obserwacji grupy. Byli ciekawi, co ludzie ci zrobią po 21 grudnia, gdy