66411

Cyrkulacja atmosfery

• podstawowe elementy bilansu energii:

-    promieniowanie krótkofalowe Słońca absorbowane przez Ziemię

-    promieniowanie długofalowe powierzchni Ziemi

• przyczyny nierównomiernego rozkładu temperatury na powierzchni Ziemi:

-    sferyczny kształt

-    cyrkulacja wokół Słońca w cyklu rocznym

-    cyrkulacja wokół własnej osi strumień promieniowania słonecznego:

~ 270 W/m2 w strefie równikowej

-    90 W/m2 w strefach biegunowych -210 W/m2 średnio

•    długofalowe promieniowanie Ziemi:

-    rozkład stosunkowo wyrównany wobec mniej zróżnicowanych temperatur bezwzględnych na równiku i biegunach efekt nierównomiernego rozkładu temperatury:

-    atmosfera funkcjonuje jak maszyna cieplna, przenosząc energię cieplną ze strefy równikowej do stref biegunowych

-    szacunkowa moc: ~4 x 109 MW

•    przyczyny cyrkulacji atmosfery:

-    nierównomierny rozkład temperatury

-    rożne własności termiczne lądów i oceanów

-    procesy termiczne w atmosferze

-    cyrkulacja Ziemi wokół osi, generująca siłę Coriolisa

Strefowa budowa atmosfery:

-    troposfera - warstwa nad powierzchnią Ziemi o grubości ~8 km nad biegunami i ~ 16 km nad równikiem; zawiera całą wodę zawartą w atmosferze, kształtuje pogodę; temperatura maleje z wysokością

-    tropopauza - cienka warstwa oddzielająca troposferę od wyżej leżącej stratosfery (jet stream - silny prąd o prędkości 15-50 m/s)

• Ruch atmosfery wywołują:

-    siła wynikająca z gradientu ciśnienia

-    siła tarcia

-    siła Coriolisa