70605

-próba zimnej wody - wobec kobiet posądzonych o czary - forma przetrwała do II poł. XVIII w.,

Trzeba zaznaczyć, że kościół w 1215 r zakazał księżom uczestniczenia w sądach bożych

Inne dowody:

-przysięga sakralna na krzyż - niewłaściwe ułożenie palców, zająknięcie się byty dowodami kłamstwa,

-współprzysiężnicy - można było przyprowadzić określoną liczbę ludzi, którzy przysięgali sędziemu, że oskarżony jest prawdomówny,

-świadkowie faktu - dowód pojawił się w procesie średniowiecznym stosunkowo późno,

-dokumenty.

Postępowanie przed sądem, ze względu na rodzaj dopuszczonych dowodów było prowadzone w sposób nieracjonalny. Skutkiem procesu było zasądzenie nawiązki lub główszczyzny, która szła do kieszeni pokrzywdzonego. Taki rodzaj kar nosił nazwę kar kompozycyjnych.

Odpowiedzialność za skutek.

We wczesnym średniowieczu istniała tendencja do uznawania za przestępstwa takich czynów, które wywoływały zmiany w świecie zewnętrznym. Nie umiano ujmować czynu przestępczego od strony subiektywnej - tj. od jego oceny pod względem stosunku sprawcy do zdarzenia Przestępstwo ujmowane było jedynie od strony zewnętrznych przejawów - za te właśnie przejawy sprawca czynu ponosił odpowiedzialność.

Prowadziło to do dwóch ważnych konsekwencji:

-utrzymywania się odpowiedzialności niezależnie od winy - w małym tylko stopniu uwzględniano nastawienie sprawcy do czynu, fakt istnienia czy braku złego zamiaru. Odpowiedzialność można było ponieść również za szkodę, która nastąpiła w wyniku niezawinionego przypadku.

-bezkarności w przypadku usiłowania popełnienia przestępstwa.

Kary prywatne kompozycyjne

Skutkiem procesu prywatnoskargowego było zasądzenie kar pieniężnych, które szły do kieszeni pokrzywdzonego. Wraz z zanikiem zwyczaju dochodzenia krzywd w drodze samopomocy rozwinął się cały system kar prywatnych Taki rodzaj kar nosił nazwę kar kompozycyjnych (compositio - ugoda, wyrównanie).

Początkowo wysokość kary kompozycyjnej była ustalana każdorazowo przez same zwaśnione strony lub przez sąd. Z czasem jednak powstały taryfy kar kompozycyjnych, nieraz bardzo drobiazgowe.