70654

Tradycja Ustroju Aten i Rzymu Ateny:

1)    Idea „Nomos” - reguł działania państwa ... przez obywateli.

2)    Idea równości praw (izonontia) - równego dostępu do urzędów i godności.

Urzędnicy mają być dobierani w sposób ogólnej dostępności, a nie jak już zajmą miejsce, to go nie ustępują do śmierci. Aby to spełnić, rządzących losowano, a nie wybierano Pozostała w Atenach idea płacenia diet dla urzędników jako utracony zarobek Dało to możliwość dostępności władzy dla biednych, którzy otr zymywali rekompensatę i nie musieli pracować na swoje utrzymanie.

Republika Rzymska

Idea kodyfikacji prawa (ustawa XII Tablic 450 r.p.n.e.)

Cyceron (106 - 43p.n.e ): „poddajemy się władzy praw, abyśmy byli wolni”.

Urzędnicy są jedynie mówiącym prawem, a praw'o jest jedynie milczącym urzędnikiem. Dążono do spisania prawa i oby ten spis byl powszechnie dostępny, gdyż, jeśli tylko niektórzy będą mieli do niego dostęp to ci będą manipulować prawem.

Cesarstwo Rzymskie (I-Vw.)

a)    Stopniowa emancypacja cesarzy (rosła władza cesarzy, którzy konstniowali władzę wokół swojej osoby).

b)    Corpus luris Civilis (V w.) - Ulpian

c)    Zasady nadrzędności

d)    Princeps Legibus Soltus

c) Quod Principi Placit. Lcgis Nabct Vigorcm

f) Doktryna Lex Regia (lex de imperia) - nieograniczonej suwerenności Przyjęto, że wola cesarza jest prawem, wszystko co zarządził było legalne.

Europa Średniowieczna: non est potestas nisi a deo

Było tak samo jak w Rzymie, rozpatrywano jedynie do kogo ma należeć prawo.

Wiekowe kształtowanie się idei praworządności było jak gdyby przezwyciężeniem cesarstwa rzymskiego.

Ważną rzeczą poza scentralizowaniem władzy cesarza była kodyfikacja. W I etapie prawa rzymskiego pojawiła się idea spisania prawa w Rzymie. Byl to postulat tych, którzy mieli mniejsze szanse w sądzie. - Postulat Popularów - by ten, komu łatwiej jest wpłynąć na decyzję tego, kto ma rozstrzygnąć spór, nie byli już tak wpływowi Po to właśnie spisano prawo - skodyfikow'ane jest fundamentem, bez którego nie byłoby idei praworządności.

Walka z monarchiami o przywileje:

Anglia: Magna Carta Libertatum (1215r.)

Polska od XVw. (obrona,złotej wolności" przed „absolutum dominium”).

-Neminem captivabimus nisi iure dictum (nikogo nie uwięzimy bez wy roku sądowego). -Królowi nie wolno wszystkiego z każdym, musi mieć do tego wyrok sądu wg. Praw^fa pisanego, sędzia ze swojego stanu -> stan oskarżonego.

-Zakaz konfiskaty' majątku bez wyroku sądowego, samowolnego nakładania podatku bez zgody opodatkowanego.