25464

Legislatywa Zjednoczonego Królestwa nawiązuje do tradycji ustrojowej i stanowi w myśl idei ..króla w parlamencie” konstrukcję trójsegmentową. Zasadniczy korpus parlamentu tworzą jednak dwie izby - Izba Lordów i Izba Gmin. Z punktu widzenia klasycznych kanonów systemu parlamentarnego Izba Lordów wypełnia tradycyjne funkcje izby wyzszej. podczas gdy Izba Gmin po dziś dzień określana jest oficjalnie jako izba nizsza. W historycznym rozwoju wzajemne odniesienia między obiema izbami podlegały daleko idącym przeobrażeniom. Jako nominalnie wyzsza. Izba Lordów ewoluowała z pozycji hegemona wobec Izby Gmin, poprzez etap zrównoważonych wpływów (balance of power) az do obecnej roli - drugorzędnego składnika legislatywy. Współcześnie Izba Gmin bez wątpienia stanowi centralny ośrodek władzy parlamentarnej. Jej przewaga została ostatecznie przypieczętowana w przepisach ustaw o parlamencie z 1911 i 1949 r.

1) Izba Gmin

Jest reprezentacją jsochodzącą w całości z wyborów powszechnych. Spośród 651 (659 w 1997 r.) deputowanych (Members of Parł ta men t - MP) tworzących to zgromadzenie. 524 reprezentuje okręgi wyborcze Anglii;

38 Walii; 72 to przedstawiciele Szkocji, a 17 - Irlandii Północnej.

a) zasady wybierania Izby Gmin

•    czynne prawo wyborcze:

>    obywatele brytyjscy, irlandzcy oraz Commonwealthu zamieszkujący Wielką Brytanię (trwałe zamieszkiwanie);

>    ukończenie 18 lat:

>    w wyborach nie uczestniczą:

-    monarcha

-    Rodzina Królewska

-    członkowie Izby Lordów

-    skazani w trakcie odbywanie kary

-    osoby, które zostały skazane na przynajmniej 5 lat więzienia za korupcję

>    głos można oddać za pomocą pośrednika lub poczty. Jedna osoba może mieć do trzech pełnomocnictw.

•    bierne prawo wyborcze:

>    ukończenie 21 lat:

>    mogą kandydować obywatele Wielkiej Brytanii. Irlandii oraz Commonwealthu.

Nie-brytyjczyk może być członkiem parlamentu W latach 80. Australijka została wybrana w Wielkiej Brytanii do Parlamentu Europejskiego.

>    nie mogą kandydować:

-    monarcha

-    Rodzina Królewska

-    członkowie Izby Lordów

-    osoby, które pełnią urzędy apolityczne • oficerowie i żołnierze w służbie czynnej

-    policjanci

-    pracownicy administracji

-    duchowni różnych wyznań

-    sędziowie

-    osoby skazane na ponad rok więzienia

-    bankruci

b) zgłoszenie kandydata

Wybory odbywają się w 651 (659 w 1997 r.) jednomandatowych okręgach, w których wyborcy głosują bezpośrednio na deputowanego do Izby Gmin. Zasady podziału na okręgi wyborcze określają przepisy ustaw z 1949 i 1958 r. o rozdziale miejsc do Izby Gmin. Na ich podstawie powołuje się cztery stałe graniczne komisje państwowe (Boundary Commissions) dla Anglii. Irlandii Północnej, Szkocji i Walii. Dokonują one me rzadziej niz raz na 15 lat przeglądu granic i liczebności okręgów wyborczych w celu zapewnienia zbliżonej siły głosu. Frekwencja wyborcza w trakcie wyborów z 1987 r. wynosiła 75,4%. a w 1992 r. - 76,9% uprawnionych do głosowania. Udział w wyborach nie jest obowiązkowy.

Okresowe przeglądy prawa wyborczego, pod kątem wprowadzenia nieodzownych zmian, dokonywane są na forum Konferencji Spikera (Speaker's Conference). Jest to obradująca pod przewodnictwem spikera komisja parlamentarna, której skład osobowy odzwierciedla układ partyjny w izbie. Wnioski prac komisji kierowane są do premiera w formie listu spikera. W praktyce parlamentarnej XX w. Konferencja Spikera została zwołana pięciokrotnie.

651 (659 w 1997 r.) jednomandatowych okręgów wyborczych. Co 10 lat jeśli zachodzi potrzeba (np. gdy zmieni się liczba ludności) dochodzi do korekty granic w okręgach wyborczych. Jednak zasadniczy trzon okręgów nie jest zmieniony.

Dwie osoby występują z kandydaturą: promotor (osoba występująca z kandydaturą) oraz seconder (zastępca). Na deklaracji oprócz ich podpisów musi być jeszcze osiem podpisów wyborców z danego okręgu. Kandydat zobowiązany jest wj>łacić kaucję £ 500, która przepadnie jeśli me uzyska on 5% głosów w okręgu wyborczym.

Po rejestracji wpisywany jest na listę kandydatów, na której może zamieścić do sześciu słów określające jego poglądy, np. konserwatysta.

Jest tyko jedna tura głosowania - kandydat, który uzyska największą ilość głosów wygrywa.

Gdy oboje kandydaci uzyskają identyczną ilość głosów to w komisji wyborczej dochodzi do losowania.

Każda partia ma „swoje" okręgi wyborcze - od dawna wygrywa w nich tam tylko jedna partia.