71531

Sądy i Trybunały - odrębności i cechy (wyki., art. 173 Konstytucji).

I.    W RP wyróżniamy następujące sądy:

a)    Najwyższy- sprawiąe nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania. Rozpoznaje protesty wyborcze oraz stwierdza ważność wyborów do parlamentu i na prezydenta RP. opiniuje projekty ustaw i innych aktów normatywnych.

b)    powszechne- zgodnie z ustawą zasadiuczą. sądy powszechne są organami władzy sądowniczej, które pizede wszystkim sprawiąą wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem ustawowo zastrzeżonych dla właściwych innych sądów.

c)    administracyjne- przedmiotem ich kontroli są władcze decyzje administracyjne. Sąd bada jedynie legalność, a nie celowość działania administracji, a także oizeka kasatoiyjnie i sprawuje kontrolę, a nie nadzór.

d)    wojskowe- sprawują w^r silach zbrojnych RP wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych zakresie przewidzianym w ustawach oraz oizekają w^r innych sprawach jeżeli zostały one przekazane do ich właściwości odrębnymi ustawami. Sprawują wymiar sprawiedliwości również do osób nienależących do SZ jeżeli przewidują tak odpowiednie ustawy.

e)    ochrony konkurencji i konsumentów- stanowi odrębną jednostkę organizacyjną do spraw' z zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki, telekomunikacji i transportu kolejowego. Do jego wyłącznej właściwości należy rozpatryw-arue w I instancji od decyzji Prezesa UOKiK oraz innych organów regulacyjnych, a także pozwów o wykluczenie z obrotu prawnego postanowień wzorców umów oferowanych konsumentom niezgodnych z obowiązującym przepisami.

f)    krajowa rada sądownictwa- ma za zadanie strzec niezawisłości sędziow-skiej i niezależności sądów.

II.    Trybunały-należą do władzy sądowniczej, ale nie są one jednak sądami w rozumieniu ait. 175 ust. 1 Konst. RP. nie sprawiąą wymiaru sprawiedliwości w przyjętym tam rozumieniu. Trybunały w RP:

a)    konstytucyjny- ma za zadanie badać zgodność ustaw z konstytucją. Jako. że Konstytucja jest najwyższym w liierarchii aktem prawnym w RP. inne akty muszą się jej podporządkować.

b)    stanu- ma za zadanie egzekwować odpowiedzialność od osób piastujących najwyższe stanowiska władzy publicznej za czyny niestanowiące przestępstw, a sprowadzające się jedynie do naruszenia Konstytucji lub naruszenia ustaw w związku z wykonywaniem przez nie ustawowo powierzonych im funkcji.