71663

Prawo precedensowe

Prawo precedensowe (comnion law) obowiązuje przede wszystkim w państwach anglosaskich, regułą jest tam prawotwórcza działalność sądów. Sędzia wydając wyrok, ma obowiązek oparcia swego orzeczenia na orzeczeniach, jakie zostały wydane poprzednio w sprawach podobnych. Z dotychczasowego orzecznictwa sędzia wyprowadza zasadę ogólną (ratio decidendi). Cechą charakterysty czną systemu stanowi brak oficjalnie wydawanych zbiorów orzeczeń. Orzeczenia są publikowane w wydawnictwach prywatnych lub póloficjalnych.

Ratio decidendi - określona zasada ogólna (abstrakcyjna), wywiedziona z dotychczasowej judykatury, ma moc wiążącą dla sędziego.

Obiter dicta - inne elementy, istotne tylko w danej sprawie, dotyczące tylko danego przypadku.

Cechą systemu precedensowego jest zasada stałości decyzji (stare decisis), przyjmuje się, że upływ czasu zwiększa autorytet orzeczenia i „im precedens starszy tym lepszy, a wydawałoby się, że to nie wino” ;) przy czym sędzia nie może pominąć żądnych z dotychczasowych orzeczeń

Distinguishing proces odróżniania faktów rozpoznawanej sprawy a faktów, na podstawie, których wydano precedensowe decyzje; pozwala na ukształtowanie się nowego precedensu, jeżeli nowe orzeczenie się utrzyma.

Precedensy to nie gotowe rozstrzygnięcia, ale pewne zasady, które „oświetlają drogę”.