Prawo zwyczajowe
W schematach prawa zwyczajowego wyróżniamy dwa elementy:
1) element zewnętrzny - faktyczne przestrzeganie określonej reguły zachowania - zwyczaj (zwyczaj polega na tym, że pewien, odpowiednio szeroki krąg ludzki dłuższy czas przestrzega pewnego sposobu postępowania.)
2) element wewnętrzny - przekonanie o prawości danej reguły zachowania (prawne przekonanie, ze dana reguła jest prawem, a więc przekonanie o prawnej powinności jej przestrzegania i płynących stąd skutkach)
Grupy teorii prawa zwyczajowego:
- klasyczne - istotnym elementem składowym prawa zwyczajowego jest praktyka, ale musi być powszechna, równomierna i trwała, jeżeli do zwyczaju dodamy prawne przekonanie, to tu elementy sprawią powstanie prawa zwyczajowego;
- niemieckiej szkoły historycznej - prawo jest jednym z wytworów ducha narodu, a prawo zwyczajowe stanowi bezpośredni przejaw przekonań prawnych narodu, prawne przekonanie jest ty elementem pierwotnym, a zwyczaj wtórnym,
- praktyki organów państwa - państwo jest jedynym i wyłącznym źródłem prawa, normy stosowane przez organy państwowe nabierają cech norm prawnych; prawo zwyczajowe pojmowane jest tu jako zjawisko wtórne, zwyczaj zaś jako pierwotne;
Rola prawa zwyczajow ego nie jest już taka ważna jak kiedyś, stało się raczej zjawiskiem marginalnym, ale odgrywa znaczenie np. prawie międzynarodowym i handlu międzynarodowym