3582328447

Prawo zwyczajowe

Przejawami opinio iuris mogą być

1.    Sposób, w jaki państwa głosują nad przyjmowaniem uchwał międzynarodowych.

2.    Treść oficjalnych wystąpień przedstawicieli państw.

3.    Treść argumentacji państw przedstawionych w czasie sporów międzynarodowych.

Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 7 lipca 2005 roku w sprawie aktów terrorystycznych

W rezolucji tej m. in.:

•    potępiono zamachy terrorystyczne przeprowadzone w Londynie dnia 7 lipca,

•    wezwano wszystkie państwa do współpracy zmierzającej do schwytania sprawców,

•    wyrażono głęboką determinację w zwalczaniu terroryzmu na świecie.

15 członków RB ONZ głosowało za przyjęciem rezolucji. Jej treść i jej jednogłośne przyjęcie mogą być uznawane za przejaw opinio iuris co do zakazu wspierania przez państwa działalności terrorystycznej.

Wątpliwości co do tego czy norma zwyczajowa obowiązuje powstają wówczas, gdy zaobserwować można przypadki odstępstw od powszechnej praktyki państw.

Raport Amnesty International dotyczący stosowania tortur

W świetle raportu na 1990 rok - spośród 179 członków ONZ, w 104 państwach stosowano tortury wobec obywateli. Czy norma prawa zwyczajowego może wykształcić się (istnieć) na gruncie takiej praktyki?

Istnienie normy prawa zwyczajowego można stwierdzić wtedy nawet, gdy pomimo jej częstego naruszania istnieje silne i powszechne przekonanie (opinio iuris) co do tego, że norma prawna nakazująca, bądź też zakazująca określonego postępowania rzeczywiście obowiązuje.

Obowiązywanie normy prawa zwyczajowego można jednak stwierdzić nawet wtedy, gdy pomimo braku absolutnej stałości i jednolitości praktyki istnieje silne i powszechne opinio iuris co do tego, że dana norma prawa zwyczajowego rzeczywiście obowiązuje.

Wyrok MTS w sprawie działalności militarnej i paramilitarnej USA przeciwko Nikaragui (1986 rok)

„Dla stwierdzenia, że obowiązuje [dana] norma zwyczajowa wystarczy wskazać, że praktyka państw [zgodna z taka normą] jest co do zasady spójna, natomiast przypadki postępowania niezgodnego z taką normą są powszechnie traktowane jako odstępstwo od [obowiązującej] normy".

Zakaz tortur jest zatem normą prawa zwyczajowego ponieważ niemal wszystkie państwa albo wyraźnie deklarują istnienie takiej normy, albo jej istnienia nie kwestionują.

Rzecz jasna sama opinio iuris - w ogóle nie oparta o praktykę - to już nie norma prawna ale retoryka.

Prawo zwyczajowe jest prawem niepisanym.

Sprawa „Paąuete Habana” (Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych, 1900 rok)

Sprawa ta ukazuje sposób, w jaki w praktyce bada się istnienie nomy prawa zwyczajowego.