FunkcjonowanieRynku R03 6 097

dzy podmiotami rynku lub mogą być regulowane przez państwo. Jeżeli regulowaniu temu towarzyszą subwencje państwa do pewnych produktów (np. gazu lub energii elektrycznej), to korzystają z nich w zróżnicowanym stopniu poszczególne grupy nabywców. Z subwencji tych korzystają w największym stopniu te grupy nabywców, które mają największą ilość zasobów, będących podstawą użytkowania subwencjonowanych produktów lub usług.

Ceny produktów i usług towarzyszących użytkowaniu zasobów wpływają nie tylko na kształtowanie się kosztów ich użytkowania. Wpływają one rówmocześnie na kształtowanie się popytu na produkty (zasoby) trwałe. W zależności od kierunku zmian tych cen decydują one najpierw o zmianach poziomu realnych dochodów' nabywców, a następnie o zmianach popytu na zasoby trwałe.

Wzrostowi popytu na trwałe zasoby sprzyja zwiększanie się poziomu realnych dochodów nabywców. Może ono następować nie tylko pod wpływem spadku poziomu cen tych zasobów, lecz także pod wpiywem spadku poziomu cen produktów i usług, towarzyszących procesom ich użytkowania. Jeżeli natomiast ceny produktów i usług komplementarnych wzrastają, wywołując spadek realnych

Rysunsk 24

Ceny produktów komplementarnych a popyt na zasoby

Ceny produktów komplementarnych

dochodów nabywców, to może następować osłabianie tempa wzrostu lub nawet zmniejszanie się popytu na zasoby, chociaż ich ceny nie ulegają zmianie. Zależności te ilustruje rys. 24.

Zmniejszenie tempa wzrostu popytu na zasoby trwałe może następować nawet wtedy, kiedy spada poziom ich cen. Zakup tańszego zasobu jest bowiem związany z jednorazowym wydatkiem nabywców, tymczasem jego użytkowanie może być związane z częstym lub stałym wydatkiem, który zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu cen produktów i usług komplementarnych. Jeżeli wzrost wydatków związanych z użytkowaniem zasobów jest duży, to może wywoływać u nabywców nie tylko skłonność do zmniejszania wielkości popytu, lecz także skłonność do okresowego lub trwałego unieruchamiania pewnych posiadanych zasobów⁸.

Te uwagi wskazują, że podstawą decyzji nabywców o zgłaszaniu popytu na zasoby trwałe są zmieniające się koszty ich nabywania i użytkowania oraz udział tych kosztów w dochodach nominalnych. Czynnikami sprzyjającymi wzrostowi popytu na zasoby mogą być w tej sytuacji wzrost dochodów nominalnych nabywców przy danych kosztach nabywania i użytkowania zasobów lub spadek tych kosztów przy danych dochodach nominalnych. Tempo wzrostu popytu może się zwiększać, jeżeli przy danych cenach zasobów następuje równocześnie wzrost dochodów nominalnych nabywców oraz spadek kosztów ich użytkowania. Wzrost popytu na zasoby oraz jego zaspokajanie dynamizuje z kolei popyt na produkty i usługi, które towarzyszą procesom ich użytkowania.

6. Popyt na czynniki wytwórcze

Sprzedawcy, podejmując działalność gospodarczą, polegającą na wytwarzaniu produktów oraz oferowaniu ich nabywcom, zgłaszają popyt na czynniki wytwórcze. Nie jest to popyt autonomiczny, lecz podporządkowany tworzeniu przez sprzedawców pożądanej wielko-

Por. K. Herdzina, Einfuhrung in die Mikrookonomik, jw., s. 72.

97